Thế hệ tỷ phú mới từ cơn sốt AI

42 phút trướcBài gốc

Các trung tâm dữ liệu đã tồn tại từ những ngày đầu của máy tính hiện đại. Nhưng nhu cầu tính toán khổng lồ cho AI đã kích hoạt một làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào ngành vốn lâu nay khá trầm lắng này.

Chỉ số Tỷ phú Bloomberg đã xác định 16 nhà sáng lập, nhà đầu tư và giám đốc điều hành thuộc 8 công ty đang chiếm ưu thế trên thị trường trung tâm dữ liệu AI.

CoreWeave: Kỳ lân trung tâm dữ liệu AI trị giá 23 tỷ USD

Công ty CoreWeave - có trụ sở tại New Jersey (Mỹ) - có khởi đầu không mấy thuận lợi.

CoreWeave Công ty CoreWeave có trụ sở tại New Jersey bắt đầu với hành trình khá gian nan. Năm 2017, Mike Intrator, Brian Venturo và Brannin McBee rời Natsource Asset Management để khởi nghiệp khai thác tiền điện tử. Dù công ty gặp khó khăn, họ vẫn còn trong tay lượng lớn bộ xử lý đồ họa (GPU). Bộ ba quyết định chuyển hướng sang cung cấp dịch vụ đám mây cho AI, thu hút vốn từ Coatue Management và Nvidia, đồng thời trở thành kỳ lân công nghệ vào năm 2023.

Tháng 3, CoreWeave ra mắt trên sàn Nasdaq với mức định giá 23 tỷ USD, trở thành thương vụ IPO công nghệ lớn nhất tại Mỹ trong hai năm qua. Hiện tại, công ty vận hành hơn 33 trung tâm dữ liệu tại Mỹ và châu Âu, cho thuê hơn 250.000 GPU.

Cổ phiếu của CoreWeave tăng gần 90% kể từ IPO, đưa cổ phần của 3 nhà đồng sáng lập lên con số hàng tỷ USD. Giá trị tài sản ròng của Mike Intrator ở mức 5 tỷ USD, Brian Venturo ở mức 3,2 tỷ USD và Brannin McBee ở mức 2,2 tỷ USD.

Jack Cogen - từng là sếp của bộ ba ở Natsource - cũng thành tỷ phú nhờ khoản đầu tư sớm.

Mike Intrator, Brian Venturo và Brannin McBee. Ảnh: Bloomberg.

QTS: Từ doanh nhân cứu hộ ôtô đến ông trùm đế chế trung tâm dữ liệu

Từ nhiều năm trước, Chad Williams đã đặt nền móng cho một đế chế trung tâm dữ liệu. Từng điều hành công ty cứu hộ ôtô của gia đình khi còn trẻ, Williams đã xây dựng một doanh nghiệp bất động sản từ con số 0.

Năm 2003, ông và vợ Jeannie mua lại văn phòng của một công ty phá sản sau cơn sốt dot-com. Tòa nhà Overland Park ở bang Kansas - nơi đặt một trung tâm dữ liệu - giúp Williams thấy tiềm năng của lĩnh vực này.

QTS ra mắt vào năm 2005 từ việc mua lại một trung tâm khác ở bang Georgia. Williams sau đó tiếp tục mua nhà máy in cũ của Chicago Sun-Times và một địa điểm từng là nhà máy sản xuất chất bán dẫn gần Richmond, bang Virginia.

Trung tâm dữ liệu của QTS tại Ashburn, bang Virginia của Mỹ. Ảnh: QTS.

General Atlantic đầu tư vào QTS vào năm 2009, và QTS lên sàn chứng khoán bốn năm sau đó. Năm 2021, Blackstone mua lại QTS với giá 10 tỷ USD, còn Williams vẫn giữ chức CEO. Công ty trở thành một trong những đơn vị cho thuê trung tâm dữ liệu phát triển nhanh nhất Bắc Mỹ.

Tuy nhiên, Williams và Blackstone nảy sinh bất đồng, nên Williams rời QTS và thu về khoảng 3 tỷ USD tiền bán cổ phần. Ông chuẩn bị thành lập công ty mới tập trung tư vấn cho các nhà điều hành trung tâm dữ liệu và doanh nghiệp về cơ sở hạ tầng điện. Công ty cũng có kế hoạch xây dựng trung tâm dữ liệu.

Nebius: Tái sinh sau Yandex với 2,6 tỷ USD

Sinh ra tại Liên Xô năm 1964, Arkady Volozh thành lập công ty phần mềm Yandex năm 1997. Năm 2011, Yandex niêm yết cổ phiếu tại New York và đạt mức định giá đỉnh điểm khoảng 30 tỷ USD vào năm 2021, đưa Volozh trở thành một trong những doanh nhân giàu nhất nước Nga.

Khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra năm 2022, các nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu Yandex, Nasdaq đóng băng cổ phiếu của Yandex còn Volozh bị Liên minh châu Âu trừng phạt.

Chad Williams và Arkady Volozh. Ảnh: Bloomberg.

Năm 2024, Yandex bán toàn bộ tài sản tại Nga với giá 5,2 tỷ USD cho một nhóm nhà đầu tư. EU đã dỡ bỏ lệnh trừng phạt với Volozh cùng thời điểm. Sau khi thoái vốn, các tài sản còn lại của Yandex không thuộc Nga đổi tên thành Nebius Group NV và tiếp tục giao dịch trên Nasdaq.

Lần này, Nebius đặt trọng tâm vào các trung tâm dữ liệu. Nebius sở hữu một trung tâm ở Phần Lan và nhanh chóng mua thêm các cụm GPU tại Pháp, Iceland và Mỹ. Công ty dự kiến có 100 megawatt điện hoạt động vào cuối năm 2025.

Hồi tháng 9, cổ phiếu Nebius tăng vọt gần 50% vào ngày công bố thỏa thuận với Microsoft. Giá trị tài sản ròng của Volozh hiện đạt 2,6 tỷ USD.

Astera Labs: Từ gara ở California đến công ty 24 tỷ USD

Sanjay Gajendra và Jitendra Mohan là đồng nghiệp tại Texas Instruments. Họ sớm nhận ra rằng sự tiến bộ nhanh chóng của AI sẽ đòi hỏi khả năng kết nối - tức các đường dẫn giữa những cụm GPU - phải được nâng cấp mạnh mẽ.

Hai kỹ sư đã thành lập công ty riêng tên Astera Labs vào năm 2017, với cái tên xuất phát từ mối quan tâm chung về “mọi thứ liên quan đến thiên văn học”. Trong vòng 5 năm, công ty khởi nghiệp trong gara của Gajendra ở California đã giới thiệu ba dòng sản phẩm quản lý các điểm nghẽn thường gặp của trung tâm dữ liệu.

Công ty niêm yết cổ phiếu vào năm 2024 và kể từ đó, định giá đã tăng gấp 4 lần, lên khoảng 24 tỷ USD. Tài sản của cả hai hiện ở mức 1,5 tỷ USD.

Groq: Jonathan Ross và hành trình đưa Groq thành kỳ lân chip AI

Jonathan Ross là một trong những người tham gia phát minh bộ xử lý tensor (TPU), loại chip chuyên dụng cho máy học. Sau đó, anh cùng một số đồng nghiệp rời Google để thành lập Groq vào năm 2016. Một năm sau, Groq nhận khoản đầu tư hạt giống trị giá 10 triệu USD từ quỹ Social Capital. Công ty trở thành kỳ lân vào năm 2021 sau khi huy động được 300 triệu USD trong vòng gọi vốn do Tiger Global Management và D1 Capital dẫn dắt.

Các chip độc quyền của Groq không phù hợp với nhiệm vụ đào tạo các mô hình AI, nhưng lại vượt trội ở quy trình vận hành những mô hình đã được đào tạo, khiến Groq đánh bại các đối thủ về giá cả và tốc độ.

Groq huy động được 750 triệu USD trong vòng gọi vốn hồi tháng 9, định giá công ty ở mức 6,9 tỷ USD. Ross hiện nắm trong tay 1,1 tỷ USD.

Các chip độc quyền của Groq vượt trội ở quy trình vận hành các mô hình AI đã được đào tạo. Ảnh: Bloomberg.

Fermi và tham vọng siêu trung tâm dữ liệu hạt nhân

Fermi là một công ty trung tâm dữ liệu nhưng hiện vẫn chưa sở hữu trung tâm dữ liệu nào. Tài sản vật chất lớn nhất của công ty là một khu đất tại Texas, nơi định giá của Fermi tăng vọt nhờ kế hoạch xây dựng khu phức hợp điện toán tự cung tự cấp chạy bằng năng lượng hạt nhân, mang tên Dự án Matador.

Theo Fermi, khu đất này sẽ có bốn lò phản ứng hạt nhân Westinghouse, dự kiến đi vào hoạt động từ năm 2031. Trước thời điểm đó, công ty dự định vận hành bằng năng lượng tái tạo và khí đốt tự nhiên.

Khi hoàn thành vào năm 2038, dự án được thiết kế để cung cấp 11 gigawatt điện, đủ để vận hành 1,4 triệu m² hạ tầng điện toán AI quy mô siêu lớn. Fermi được đồng sáng lập bởi Toby Neugebauer, cựu bộ trưởng năng lượng Mỹ Rick Perry và con trai ông là Griffin Perry. Tài sản của Neugebauer hiện khoảng 5,1 tỷ USD, còn Perry vào khoảng 1,4 tỷ USD.

Toby Neugebauer và Rick Perry. Ảnh: Bloomberg.

Snowflake: Từ startup dữ liệu đám mây đến “lò” tạo tỷ phú

Benoit Dageville (tài sản 1,5 tỷ USD) và Thierry Cruanes (1,9 tỷ USD) từng là đồng nghiệp tại Oracle. Nhận thấy nhu cầu ngày càng lớn đối với phần mềm quản lý dữ liệu đám mây chuyên biệt, họ rời công ty và thành lập Snowflake vào năm 2012. Tám năm sau, Snowflake lên sàn trong thương vụ IPO lớn nhất lịch sử ngành phần mềm, với mức định giá hơn 33 tỷ USD.

Sự trỗi dậy của Snowflake đã đưa CEO Frank Slootman (3,1 tỷ USD) và hai nhà đồng sáng lập trở thành tỷ phú. Cựu giám đốc tài chính Michael Scarpelli cũng gia nhập nhóm này với khối tài sản khoảng 1 tỷ USD. Cổ phiếu Snowflake tăng khoảng 60% trong năm 2025, nâng định giá công ty lên khoảng 85 tỷ USD.

Cipher Mining: Từ đế chế Bitcoin Bitfury đến làn sóng trung tâm dữ liệu AI

Val Vavilov thành lập công ty Bitcoin Bitfury vào năm 2011, và sau này trở thành một trong những công ty lớn nhất trong ngành.

Ngoài khai thác tiền điện tử, Bitfury còn phát triển phần cứng và phần mềm liên quan, bao gồm các mạch điện tử chuyên dụng, máy chủ và giàn khai thác di động. Phần lớn công nghệ này được sử dụng trong các trung tâm dữ liệu.

Bitfury đã thành lập một loạt công ty, gồm Cipher Mining. Cipher Mining sau đó tách ra vào năm 2021. Phần lớn thành công gần đây của Cipher được thúc đẩy bởi các thỏa thuận liên quan đến AI. Hồi tháng 9, công ty đồng ý cung cấp sức mạnh tính toán thông qua trung tâm dữ liệu cho nền tảng đám mây AI Fluidstack, một hợp đồng được hỗ trợ bởi Google.

Cổ phiếu của Cipher đã tăng khoảng 200% trong năm 2025. Vavilov nắm giữ 12% cổ phần, và có tổng tài sản 1 tỷ USD.

Trí Ân

Nguồn Znews : https://znews.vn/the-he-ty-phu-moi-tu-con-sot-ai-post1605287.html