Đây là nhận định của Chuẩn Đô đốc Hà Lan Arjen Warnaar kiêm Tư lệnh Nhóm Hải quân thường trực 1 của NATO, một trong những lực lượng phản ứng tức thời của liên minh quân sự do Mỹ đứng đầu. Theo ông Warnaar, những sự kiện gần đây đang ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động của Hải quân Nga từ Địa Trung Hải cho tới Bắc Cực.
“Tôi nghĩ họ đang bị quá tải”, tờ Business Insider dẫn lời ông Warnaar bình luận.
Tàu chiến thuộc Hạm đội Biển Đen của Nga. Ảnh: TASS
Trên thực tế, Hải quân Nga thường xuyên phải chịu cảnh căng thẳng hoạt động do giới hạn về năng lực đóng tàu, bảo dưỡng, hiện đại hóa và các thách thức tái triển khai. Những sự kiện gần đây càng làm tăng thêm áp lực cho hạm đội của Nga.
Khi Nga triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào năm 2022, Kiev không có năng lực hải quân hùng mạnh để đối phó với Moscow. Tuy nhiên, để đáp trả Nga và thể hiện sức mạnh ở Biển Đen, Ukraine đã tiến hành chiến dịch quân sự bất đối xứng khi tấn công bằng xuồng không người lái (USV) nội địa và tên lửa. Kết quả, hàng chục chiến hạm và tàu hải quân Nga đã bị phá hủy hoặc hư hại, buộc Moscow phải rút phần lớn Hạm đội Biển Đen ra khỏi trụ sở Sevastopol trên bán đảo Crưm để chuyển đến cảng Novorossiysk.
Trong bối cảnh xung đột kéo dài, hạm đội của Nga ngày càng bị bào mòn, bởi các tàu cũ cần được sửa chữa, trong khi ngành công nghiệp đóng tàu bị quá tải trước sức ép nhanh chóng thay thế.
Sự giảm sút của Hải quân Nga càng trở nên tồi tệ vào cuối năm 2024, sau khi lực lượng đối lập ở Syria giành quyền kiểm soát thủ đô Damascus và lật đổ Tổng thống Bashar Assad. Trước đây, Nga đã hỗ trợ quân sự cho chính quyền Assad trong cuộc chiến chống lại các nhóm vũ trang đối lập. Đổi lại, Moscow được sử dụng căn cứ hải quân Tartus ở Syria. Tuy nhiên, sự thay đổi lãnh đạo ở Damascus đã ảnh hưởng tới hoạt động trong tương lai của Nga ở cảng chiến lược trên Địa Trung Hải.
Chuẩn Đô đốc Warnaar nhận định: "Tôi cho rằng, Hải quân Nga đang chịu nhiều sức ép lớn. Tình hình của họ có thể ngày càng nghiêm trọng. Tại Địa Trung Hải, việc mất một cảng ở đó sẽ khiến Nga mất đi sự hỗ trợ hậu cần và có thể làm giảm năng lực của Nga, đặc biệt là Hạm đội Phương Bắc”. Hạm đội Phương Bắc đặt căn cứ ở vùng Murmansk của Nga, dọc biển Barents.
Một quan chức NATO đồng tình với ông Warnaar và cho rằng, việc mất căn cứ Tartus buộc Nga phải rút lực lượng từ các khu vực khác để hỗ trợ hoạt động ở Địa Trung Hải, gây thêm áp lực cho dàn tàu chiến, tàu ngầm cùng các hệ thống hỗ trợ của Moscow khi duy trì hoạt động triển khai.
Chiến hạm NATO được điều tới Bắc Cực hồi tháng 7. Ảnh: NATO
Cũng theo quan chức NATO giấu tên, những tổn thất của Nga ở Biển Đen do các cuộc tấn công của Ukraine càng gia tăng thêm thách thức. Theo ông, vấn đề sẽ phức tạp hơn khi Nga muốn ứng phó với sự hiện diện hải quân rộng lớn của NATO trên khắp lục địa châu Âu.
Chưa hết, thách thức với Nga tại Bắc Cực cũng ngày càng gia tăng khi tình trạng biến đổi khí hậu đang mở ra những tuyến đường biển mới, tạo cơ hội về mặt quân sự và kinh tế cho các nước NATO và cả các đối thủ của liên minh quân sự.
Tầm quan trọng của Bắc Cực đã được nêu bật vào tháng 7, khi Nhóm hàng hải thường trực NATO 1, dẫn đầu là chiến hạm De Ruyter của Hà Lan tới vùng biển lạnh giá phía bắc Na Uy để hoạt động.
Chỉ huy nhóm hàng hải là Thiếu tá Hải quân Anh Craig Raeburn cho biết: “Một trong những lý do đoàn chiến hạm được điều tới Bắc Cực là để theo dõi hoạt động của Nga trong khu vực và xem ‘cách Nga phản ứng trước sự hiện diện của chúng tôi ở đó’”.
Điều đáng nói, Moscow dường như không phản ứng trước hoạt động của NATO. Theo ông Warnaar, có thời điểm một máy bay hải quân Nga hoạt động gần nhóm chiến hạm, nhưng không có tàu chiến nào của Nga được điều đi giám sát. Cũng theo ông, khả năng Nga thiếu tàu trong giai đoạn này là do Moscow triển khai đợt tập trận lớn mang tên “Cơn bão tháng Bảy”.
Minh Thu