Thế khó của Mỹ khi đồng minh không kích đồng minh

3 giờ trướcBài gốc

Theo chuyên gia, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối mặt một bài toán ngoại giao phức tạp sau cuộc không kích chưa từng có tiền lệ của Israel vào thủ đô Doha (Qatar) vào ngày 9-9. Cuộc tấn công nhằm vào các nhà lãnh đạo Hamas – những người được cho là có vai trò trong cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Israel và Hamas, vốn được Mỹ làm trung gian.

Theo tờ Newsweek, cuộc không kích của Israel đã làm căng thẳng mối quan hệ của Mỹ với cả Israel và Qatar – hai đồng minh chủ chốt của Mỹ ở Trung Đông, đồng thời tạo thêm thách thức cho chính sách đối ngoại của ông Trump trong khu vực.

Khói bốc lên sau vụ tấn công của Israel vào Doha (Qatar) hôm 9-9. Ảnh: AFPTV

Hai đồng minh quan trọng

Vụ tấn công của Israel vào Qatar đã làm gián đoạn nỗ lực hòa giải của Mỹ và làm suy yếu vai trò trung gian hòa giải khu vực của Qatar. Vụ không kích cũng làm dấy lên những câu hỏi về tương lai của Hiệp định Abraham – các thỏa thuận do Mỹ làm trung gian, giúp bình thường hóa quan hệ giữa Israel và một số quốc gia Ả Rập.

Ngoài hậu quả ngoại giao, vụ tấn công còn gây rủi ro cho thương mại và đầu tư giữa Mỹ và Qatar. Đầu năm nay, sau chuyến thăm của ông Trump đến Doha, Mỹ và Qatar đã đạt được nhiều thỏa thuận đầu tư đáng chú ý.

Theo Nhà Trắng, sau chuyến đi của ông Trump, Qatar và Mỹ đã đạt được thỏa thuận thương mại, đầu tư trị giá 243 tỉ USD, bao gồm việc hãng hàng không Qatar Airways thỏa thuận mua 210 máy bay chở khách từ Boeing. Ngoài ra, Cơ quan Đầu tư Qatar đã quyết định đầu tư thêm 500 tỉ USD vào nền kinh tế Mỹ trong vòng 10 năm, thể hiện cam kết lâu dài với thị trường Mỹ.

Ngoài ra, Qatar cũng là nơi có căn cứ không quân Al Udeid – cơ sở quân sự lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, Mỹ cũng rất coi trọng mối quan hệ với Israel. Vào tháng 6, Mỹ đã xuất khẩu 1,39 tỉ USD hàng hóa sang Israel và nhập khẩu 1,27 tỉ USD, mang lại thặng dư thương mại cho Mỹ 120 triệu USD.

Theo Newsweek, Israel vẫn là một trong những đồng minh chiến lược thân cận nhất của Washington khi Mỹ cũng đã cung cấp viện trợ quân sự đáng kể cho Israel. Vào tháng 3, ông Trump đã xúc tiến khoảng 4 tỉ USD viện trợ quân sự cho Israel. Tính đến tháng 4, Mỹ đã có 751 hợp đồng mua bán vũ khí với Israel đang còn hiệu lực, trị giá 39,2 tỉ USD.

Có thể thấy rằng Mỹ có quan hệ khắng khít với cả Israel và Qatar. Do đó, vụ tấn công của Israel vào Doha đe dọa cả lợi ích kinh tế và an ninh của Mỹ, làm phức tạp thêm nỗ lực của Mỹ trong việc cân bằng mối quan hệ với Israel và các nước Trung Đông.

Căn cứ không quân Al Udeid tại Qatar. Ảnh: KHÔNG QUÂN MỸ

Nỗ lực cân bằng của Mỹ

Sau vụ tấn công, trong cuộc họp báo hôm 9-9, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết ông Trump “cảm thấy rất tệ” về vụ việc.

"Việc đơn phương tấn công bên trong Qatar – một quốc gia có chủ quyền và là đồng minh thân cận của Mỹ, đang nỗ lực hết sức và dũng cảm chấp nhận rủi ro cùng chúng tôi để làm trung gian hòa bình – không thúc đẩy các mục tiêu của Israel hay Mỹ" – bà Leavitt nói.

Phát biểu này cho thấy thực tế rằng Mỹ đang rơi vào thế khó khi phải giải quyết căng thẳng giữa hai đồng minh thân cận ở Trung Đông. Ngoài ra, điều này cũng gây ảnh hướng lớn đến mục tiêu mà chính quyền ông Trump đang theo đuổi: làm trung gian cho việc chấm dứt cuộc xung đột tại Gaza.

Theo đài CNN, cuộc tấn công đã vi phạm chủ quyền của một đồng minh quan trọng của Mỹ. Ngoài ra, Qatar cũng đang đàm phán với Hamas theo đề nghị từ phía Nhà Trắng, nhằm hướng tới một kế hoạch ngừng bắn lâu dài tại Gaza.

"Các cuộc tấn công diễn ra vào thời điểm rất nhạy cảm cho các cuộc đàm phán ngừng bắn, đặc biệt là khi Tổng thống Trump và Đặc phái viên Steve Witkoff nói rõ rằng Mỹ đang tìm kiếm một lệnh ngừng bắn toàn diện, trả tự do cho tất cả con tin, trao đổi tù nhân và tiến tới chấm dứt chiến sự ở Gaza" – cựu Đại sứ Mỹ tại Israel Edward Djerejian nhận định.

Trong khi đó, tờ Politico dẫn nguồn tin cho biết Tổng thống Trump và các trợ lý thân cận nhất của ông lo ngại rằng cuộc tấn công của Israel có thể làm chệch hướng các cuộc đàm phán về Gaza mãi mãi.

Một số nguồn tin của Politico cũng cho hay ngay sau vụ tấn công, chính quyền ông Trump đã lên kế hoạch xoa dịu đồng minh Qatar.

Chỉ vài ngày sau vụ tấn công, ngày 12-9, Tổng thống Trump, đặc phái viên Steve Witkoff đã có bữa tối thân mật với Thủ tướng Qatar - ông Mohammed bin Abdulrahman al-Thani tại New York (Mỹ). Thông tin trao đổi trong bữa tối không được các bên tiết lộ.

Trước đó, Thủ tướng al-Thani cũng có cuộc họp kéo dài 1 giờ với Phó Tổng thống Mỹ JD Vance và Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio.

Hãng tin Reuters dẫn nguồn tin cho biết các nhà lãnh đạo đã thảo luận về vai trò trung gian hòa giải của Qatar trong khu vực và hợp tác quốc phòng giữa hai nước.

Ngoại trưởng Qatar cho biết ông Vance và ông Rubio bày tỏ sự đánh giá cao đối với "những nỗ lực hòa giải không mệt mỏi và vai trò hiệu quả của Qatar trong việc mang lại hòa bình cho khu vực", đồng thời khẳng định Doha là "một đồng minh chiến lược đáng tin cậy của Mỹ".

(Từ trái sang phải) Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman al-Thani, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance và Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio gặp nhau vào ngày 12-9. Ảnh: BỘ NGOẠI GIAO QATAR/X

Ngay sau đó, Ngoại trưởng Rubio cũng có chuyến thăm Israel hôm 14-9. Tại đây, ông khẳng định Mỹ sẽ "tiếp tục tìm hiểu và tận tâm" hướng tới một kết quả hòa bình trong cuộc chiến ở Gaza.

Ngay sau Israel, ông Rubio cũng đến Qatar vào ngày 16-9. Trên đường đến Doha, ông Rubio nói với các phóng viên rằng ông sẽ thúc giục Qatar tiếp tục đóng một "vai trò xây dựng" trong các cuộc đàm phán về Gaza.

"Rõ ràng, họ phải quyết định xem họ có muốn làm điều đó sau vụ tấn công hay không, nhưng chúng tôi muốn họ biết rằng nếu có quốc gia nào trên thế giới có thể giúp chấm dứt tình hình này thông qua đàm phán, thì đó chính là Qatar" - ông Rubio nói.

Tại thủ đô Doha, Quốc vương Qatar - ông Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani đã tiếp Ngoại trưởng Rubio để thảo luận về quan hệ giữa hai nước, vụ tấn công của Israel nhằm vào Doha và cuộc chiến ở Gaza.

“Trong cuộc họp, hai bên đã đề cập các vấn đề liên quan quan hệ chiến lược giữa hai nước, cũng như những cách thức để tăng cường hợp tác, đặc biệt trong lĩnh vực quốc phòng. Họ cũng thảo luận về những diễn biến khu vực và quốc tế mới nhất, đặc biệt hậu quả từ cuộc tấn công của Israel nhằm vào Doha” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Qatar, ông Majed al-Ansari, nói.

KHOA ĐIỀM

Nguồn PLO : https://plo.vn/the-kho-cua-my-khi-dong-minh-khong-kich-dong-minh-post870676.html