Thế nào là một cuộc trò chuyện chất lượng?

3 giờ trướcBài gốc

Đi đâu mà vội mà vàng

Muốn đặt những câu hỏi hay và khám phá câu trả lời, bạn cần biết cách xử lý từ từ. Một cuộc đối thoại đích thực đòi hỏi thời gian, sự chú ý và cả kỷ luật. Kiểu trò chuyện mà trong đó bạn đi nhẹ từng bước, lắng nghe từng lập luận, cảm thụ điều được nói ra và những ẩn ý, sẽ không thể diễn ra ở nhịp độ trò chuyện thường ngày.

Nó cần đến sự tập trung và kiên nhẫn giống như khi bạn giải một câu đố hóc búa, luyện viết thư pháp, hay luồn chỉ qua kim khi đang đeo găng tay len. Đây không phải điều chúng ta quen làm, nên ban đầu sẽ hơi lạ lẫm. Cuộc đối thoại đích thực cần nghĩ chậm, nói chậm; và đó là những kỹ năng cần rèn luyện.

Một cuộc trò chuyện chất lượng không chỉ là giao tiếp. Ảnh: Amendo.

Chậm mà chắc

Tôi từng tham dự một buổi nói chuyện của một cao bồi thứ thiệt. Anh ấy không làm tôi thất vọng chút nào: dáng vẻ cứng cáp, bốt da, áo caro, mũ Stetson - chuẩn không cần chỉnh. Lĩnh vực anh chuyên sâu nghe có vẻ lạ: hướng dẫn cách đưa ngựa lên thùng xe. Nếu bạn từng đau đầu vì con ngựa nhất quyết không chịu vào thùng xe phía sau ôtô, thì anh chính là người bạn cần tìm đến.

Chở ngựa bằng xe thùng cũng giống như cố bỏ một con chim vào túi xách. Ngựa sinh ra để phi nước đại giữa thảo nguyên bao la, nên bản năng của chúng là sợ bị giam cầm trong không gian chật hẹp. Thế nên, việc khiến một con ngựa chịu đứng yên trong một chiếc hộp nhỏ gắn bánh xe thật ra là một phép màu.

Có rất nhiều người nuôi ngựa chẳng bao giờ nghĩ đến chuyện tập cho ngựa quen với việc leo lên thùng xe. Đến lúc cần đưa chúng đi đua hay đi khám thú y, họ mới phóng xe tới sát giờ, rồi kỳ vọng con ngựa sẽ ngoan ngoãn bước vào xe. Đồng hồ gõ tích tắc, tâm lý căng như dây đàn, mọi việc phải diễn ra thật nhanh. Và kết quả? Con ngựa đứng dựng trên hai chân sau, hoặc căng hết cơ ra giằng co với chủ; nói ngắn gọn là... thảm họa!

Giá như họ dành một buổi chiều yên tĩnh để tập cho ngựa vào xe thì đỡ biết bao. Họ sẽ nghĩ: ‘Thử xem mình có thể đưa nó vào xe không nào. Không áp lực gì cả, không được cũng chẳng sao’. Phải chi họ làm thế, gần như chắc chắn là con ngựa sẽ tự bước vào xe trong chớp mắt. Dẫn lời chàng cao bồi, bài học là: ‘Cứ dành thời gian cần thiết, để sau này khỏi mất thời gian.’

Tôi nghĩ điều này cũng đúng với một cuộc trò chuyện chất lượng. Muốn đến nơi nhanh hơn, đôi khi bạn phải đi chậm. Về lâu dài, việc giữ một tâm thế thong thả - cho phép cuộc đối thoại có đủ thời gian và không gian để diễn ra trọn vẹn - sẽ mang lại giá trị sâu sắc hơn nhiều so với những lần tán gẫu tưởng chừng hiệu quả nhưng thực chất chỉ là vội vàng và hời hợt.

Bài tập: Cứ từ từ mà làm

Bài tập này sẽ thú vị hơn nếu bạn rủ ai đó cùng luyện tập, để cả hai cùng cảm nhận được tác dụng của việc làm chậm nhịp trò chuyện. Hãy bắt đầu bằng một câu hỏi thật hay, thật khơi gợi. Khi người kia trả lời, bạn tiếp tục hỏi thêm một câu nữa, cứ thế tiếp nối. Chỉ có một quy tắc duy nhất: trước mỗi câu hỏi và mỗi câu trả lời, cả hai phải im lặng trong 20 giây.

Lẽ dĩ nhiên, bạn hoàn toàn có thể dành 20 giây đó để kìm nén điều mình muốn nói, cắn môi vì nôn nóng, nhưng tại sao phải vậy? Thay vì thế, hãy tận dụng khoảng lặng đó để thật sự ngẫm nghĩ về câu hỏi vừa nêu, hoặc câu trả lời bạn vừa nghe. Cố gắng ‘nhập tâm với câu hỏi’, ‘hòa nhịp với ý tưởng’.

Quan sát suy nghĩ của chính mình. Khi 20 giây trôi qua, hãy nhẹ nhàng đặt câu hỏi tiếp theo, hoặc trả lời. Sau khoảng 10 phút, bạn và người kia có thể đổi vai. Và tất nhiên, sau khi kết thúc, rất đáng để chuyện vãn thêm đôi chút về trải nghiệm đó: Chiến thuật trì hoãn có mang lại lợi ích gì không?

Dưới đây là vài câu hỏi gợi ý để bạn bắt đầu trò chuyện chậm rãi:

Nếu tiền không còn là vấn đề, ngày mai bạn sẽ sống khác đi thế nào?

Làm sao bạn biết một thứ gì đó thật sự là của mình?

Có điều gì bạn nghĩ con người không nên than phiền?

Có ai mà bạn nghĩ mình không cần phải nghiêm túc lắng nghe họ không?

Vì sao con người luôn muốn mình là người đúng?

Tôi từng có dịp thuyết trình tại một ngân hàng lớn ở Hà Lan, chia sẻ về ba bài học ta có thể học được từ Socrates. Khán giả hôm đó là những nhà lãnh đạo doanh nghiệp, vốn đã quá quen với việc ra quyết định trong tích tắc, xử lý nhiều mối quan hệ và ưu tiên cùng lúc: một căn phòng đầy những bộ óc sắc sảo luôn vận hành hết công suất. Tôi chia sẻ với họ đôi điều về cách nuôi dưỡng thái độ Socrates, và muốn họ trải nghiệm một vài nguyên tắc cốt lõi. Tôi mời họ thử bài tập nêu trên: đặt một câu hỏi sâu sắc, rồi cùng người đối thoại giữ im lặng 20 giây trước khi trả lời.

Thật thú vị khi nhìn diễn biến xảy ra từ chỗ đứng của tôi trên bục giảng: nét mặt họ dần dần thư giãn, tôi thấy họ suy nghĩ kỹ hơn trước khi đáp lời, và sự kết nối giữa người hỏi và người đáp bắt đầu hình thành rõ rệt. Bạn có thể cảm nhận được sự thay đổi luồng năng lượng trong căn phòng.

Elke Wiss/NXB Trẻ

Nguồn Znews : https://znews.vn/the-nao-la-mot-cuoc-tro-chuyen-chat-luong-post1609467.html