Là ngành hàng có kim ngạch tỷ USD nhưng xuất khẩu sầu riêng tươi đang gặp nhiều khó khăn do siết chặt quy định từ Trung Quốc. Dù đang là chính vụ nhưng xuất khẩu mới chỉ đạt 20% kế hoạch năm. Trong bối cảnh này, việc Trung Quốc chính thức nhập khẩu sầu riêng đông lạnh mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp Việt.
Những ngày gần đây, Công ty Trái cây Hồng Sang liên tục nhận được đơn hàng sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc. Đặc biệt, là đối tác không hạn chế số lượng. Cụ thể, doanh nghiệp cung ứng được tới đâu, đối tác sẽ nhập khẩu toàn bộ sản lượng tới đó. Đơn vị hi vọng có bước đột phá về doanh thu sầu riêng trong thời gian tới.
"Chuẩn bị hàng theo đúng quy trình Trung Quốc yêu cầu, từ test hàng cho đến chọn hàng, quy trình cấp đông đảm bảo an toàn thực phẩm để có thể xuất sang thị trường của họ. Thị trường này đang rất tiềm năng", chị Trần Thị Yến Như - Giám đốc Công ty Trái cây Hồng Sang cho hay.
Ngoài sầu riêng tươi, việc Trung Quốc chính thức nhập khẩu sầu riêng đông lạnh mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp Việt.
Tại một số vùng nguyên liệu trọng điểm, sầu riêng đang vào chính vụ nên giá thu mua thấp lại dễ đạt tiêu chuẩn về cấp đông như độ ngọt, độ béo. Đặc biệt, quy trình xử lý sầu riêng đông lạnh giúp dễ dàng và chủ động loại bỏ được chất cấm và trữ lạnh được thời gian dài nên ngành hàng này đang kỳ vọng tạo cú hích để chia lại thị phần xuất khẩu sang Trung Quốc, tiến tới nâng kim ngạch trong thời gian tới.
Theo các chuyên gia, sầu riêng đông lạnh là mặt hàng xuất khẩu tiềm năng do ít gặp rào cản kỹ thuật và dễ dàng tiếp cận mọi địa phương tại Trung Quốc. Đây được xem là hướng đi mới đầy triển vọng, đưa sầu riêng Việt Nam vươn xa hơn trên thị trường quốc tế.
Ông Võ Tấn Lợi - Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Tiền Giang - nhận định: "Trung Quốc vẫn kiểm dịch sầu riêng đông lạnh như trái tươi. Tuy nhiên, khi bóc múi và xử lý trước, mức độ an toàn và chính xác cao hơn nhiều so với kiểm nghiệm trái nguyên".
Theo ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, mỗi năm Trung Quốc tiêu thụ khoảng 1 tỷ USD sầu riêng đông lạnh, trong đó Indonesia và Thái Lan chia đều thị phần. "Nếu Việt Nam làm tốt, có thể chia lại 1/3 ‘miếng bánh’ này", ông nói.
Được biết, khác biệt với quy trình quản lý sầu riêng tươi, sầu riêng đông lạnh khi xuất khẩu sang Trung Quốc được quản lý như một mặt hàng thực phẩm theo các quy định nghiêm ngặt của Lệnh 248 về quy định Quản lý đăng ký doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nước ngoài nhập khẩu và Lệnh 249 về biện pháp quản lý an toàn thực phẩm xuất nhập khẩu của Cục Hải quan Trung Quốc và thực hiện đăng ký cơ sở đóng gói, cơ sở sản xuất thực phẩm tại nước ngoài. Đây là một hình thức quản lý khác hoàn toàn so với quản lý sầu riêng tươi.
Đơn cử, sầu riêng tươi thường xuyên đối mặt với các rào cản kiểm tra nghiêm ngặt về Cadimi và chất vàng O, thế nhưng sầu riêng tách múi đông lạnh gần như không gặp rào cản này qua kiểm nghiệm thực tế tại Đắk Lắk. Đây là lợi thế quan trọng giúp sản phẩm vượt qua các yêu cầu kỹ thuật khắt khe.
Thêm vào đó, sản phẩm đông lạnh còn tận dụng nguồn nguyên liệu đa dạng, bao gồm cả trái nhỏ hoặc không đạt chuẩn thẩm mỹ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Điều này giúp giải quyết tình trạng ùn ứ nông sản và tránh "được mùa mất giá". Với ưu thế bảo quản dài ngày lên đến 12 tháng, sầu riêng đông lạnh có thể vươn xa tới nhiều khu vực nội địa Trung Quốc, phá vỡ giới hạn phân phối chỉ tập trung ở các tỉnh phía Nam như đối với sầu riêng tươi.
Thực tế, giá trị xuất khẩu sầu riêng đông lạnh hiện cao gấp nhiều lần so với sầu riêng tươi. Cụ thể, sầu riêng Dona đông lạnh đang được bán ở mức khoảng 215.000 đồng/kg, trong khi hàng tươi chỉ khoảng 65.000 đồng/kg. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp ráo riết đầu tư kho lạnh, mã số vùng trồng, dây chuyền xử lý để đẩy mạnh chế biến từ tách múi đến cấp đông nguyên trái.
Đặc biệt, ngoài sầu riêng tươi và sầu riêng đông lạnh, hiện một số DN tại tỉnh Gia Lai đã sản xuất và đưa ra thị trường sản phẩm sầu riêng sấy. Nhờ ứng dụng công nghệ sấy thăng hoa hiện đại, sản phẩm có thể giữ trọn hương vị, dinh dưỡng và độ giòn tự nhiên của múi sầu riêng.
Tại Hội nghị giao thương Trái cây ASEAN Quảng Tây 2025 do Sở Giao dịch Hàng hóa Trung Quốc-ASEAN (CAMEX) tổ chức tại TP. Nam Ninh (tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc), được tổ chức ngày 18/6 mới đây, sản phẩm sầu riêng sấy thăng hoa Tropi Durian của Công ty Cổ phần Chế biến Xuất nhập khẩu Green Tropical (huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai) đã được giới thiệu tại sự kiện.
Sự góp mặt của sản phẩm này tại hội nghị không chỉ là cơ hội quảng bá thương hiệu nông sản chế biến của Gia Lai ra thị trường quốc tế, mà còn mở ra triển vọng đưa sầu riêng sấy Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị nông sản ASEAN–Trung Quốc.
Đại diện Green Tropical cũng cho biết, đây là bước khởi đầu trong chiến lược đưa các sản phẩm chế biến sâu từ nông sản Tây Nguyên, đặc biệt là sầu riêng, tiếp cận các thị trường lớn, nơi yêu cầu cao về chất lượng và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.
Hội nghị còn là dịp để doanh nghiệp Việt Nam nói chung và Gia Lai nói riêng thiết lập các mối quan hệ thương mại trực tiếp với nhà nhập khẩu, nhà phân phối lớn tại Trung Quốc và khu vực ASEAN, góp phần giảm bớt sự phụ thuộc vào thương lái trung gian và nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản địa phương.
Với sự chuyển hướng kịp thời và tiềm năng thị trường lớn, ngành sầu riêng Việt kỳ vọng sẽ tạo được bước đột phá về doanh thu và thị phần xuất khẩu ngay trong mùa vụ năm nay.
Hồng Hương