Tại huyện Hóc Môn, chưa đầy 2 tuần thí điểm cân rác thải sinh hoạt đã xảy ra nhiều bất cập, tranh cãi về việc mỗi hộ dân chỉ được thải ra 4kg rác mỗi ngày.
Băn khoăn "định mức" rác
Chủ các đường dây rác dân lập cho rằng không thể giới hạn 4kg rác cho mỗi hộ, vì rác thải ra là theo nhu cầu của người dân.
Tuy nhiên, theo ngành chức năng, việc giới hạn 4kg/hộ/ngày là dựa theo quy chuẩn từ Thông tư 02 của Bộ Xây dựng, quy định mỗi người trung bình phát sinh rác từ 0,8 đến 1,3kg/người/ngày, và dựa theo khảo sát nhu cầu thực tế của người dân.
Thu gom rác dân lập địa bàn huyện Hóc Môn, TP.HCM. (Ảnh: Thế Bình)
Theo số liệu của Phòng Nông nghiệp – Môi trường huyện Hóc Môn, địa phương có khoảng 575.000 dân, khối lượng rác trung bình phát sinh từ 450 - 500 tấn/ngày. Từ số liệu này, ngành chức năng tính trung bình mỗi người dân trên địa bàn phát sinh khoảng 1kg rác mỗi ngày.
Ngoài ra, cũng dựa theo số liệu thống kê, ngành môi trường huyện ước tính trung bình mỗi hộ gia đình có khoảng 4 người và tính được một hộ phát sinh 4kg rác/ngày và 120kg rác/tháng.
Đây là định mức đã được huyện xây dựng đơn giá cho việc vận chuyển, thu gom rác trong những ngày qua.
Ông Nguyễn Thanh Đông, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Dịch vụ Công ích huyện Hóc Môn, đơn vị quản lý, vận hành trạm cân và trung chuyển rác, cho biết: “Hiện các đường dây thu gom vẫn chưa đồng tình việc cân rác này, với lý do giới hạn 4kg là thấp hơn việc thực tế họ tiếp nhận, tuy nhiên đó cũng chỉ là lý do một chiều. Chúng ta phải có thời gian để cân thử, để xác định số liệu điều chỉnh cho phù hợp.
Chúng tôi đang thực hiện theo yêu cầu của huyện là cân thử và xác định số liệu, làm cơ sở xác định phù hợp đối với việc thu gom rác cũng như đối với người dân”.
Cũng theo ông Đông, từ 24/2 đến 9/3, 3 trạm cân tại huyện Hóc Môn đã huy động tất cả nhân lực để phục vụ công tác cân ký và tiếp nhận rác.
Trạm cân rác tại xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn.
Huyện Hóc Môn có 3 trạm thu gom rác được lắp đặt trạm cân điện tử, với khả năng tiếp nhận xe rác hàng chục tấn. Mỗi xe rác trước khi nhập rác vào trạm sẽ phải di chuyển qua bàn cân để xác định khối lượng rác. Khi đã có khối lượng cân thực tế, ngành chức năng huyện Hóc Môn sẽ đối chiếu với số liệu báo cáo của các chủ đường dây rác.
Vì theo số liệu thực tế mà ngành chức năng huyện thống kê trước đây, sau khi thu gom và vận chuyển về nhà máy xử lý rác thải chỉ đạt 70% số lượng rác nhập vào. 30% hao hụt là mức chênh lệnh quá lớn, không trùng khớp với số liệu đường dây rác nhập vào, và số liệu dịch vụ công ích vận chuyển thực tế đến nhà máy xử lý rác.
Việc quy định 4kg rác/ngày/hộ và việc cân rác tại trạm cân là nhằm thu thập dữ liệu để xác định chính xác khối lượng rác phát sinh, giúp định hướng tốt hơn về các chính sách quản lý rác thải trong thời gian tới.
Liên quan đến vấn đề trên, đại diện Phòng Nông nghiệp – Môi trường huyện Hóc Môn thông tin, qua thời gian cân thí điểm, một số đơn vị thu gom vẫn phản ánh số lượng rác thải phát sinh nhiều hơn 120kg/hộ/tháng.
Vì vậy, trong những ngày đầu cân thí điểm đã xảy ra tình trạng tạm ngừng việc của các đơn vị thu gom rác và tình trạng ùn ứ rác thải sinh hoạt ở một số nơi trên địa bàn.
Trong quá trình thực hiện, huyện cũng tiếp xúc với nhiều đơn vị phản ánh, giải thích và tuyên truyền quy định và phương hướng trong thời gian tới.
“Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại có một số đơn vị chờ kết thúc cân thí điểm sẽ tiếp tục có những kiến nghị. Chúng tôi cũng chờ sau khi có kết quả cân thí điểm thì mới có số liệu và trả lời về kiến nghị đó của đơn vị thu gom", đại diện Phòng Nông nghiệp - Môi trường huyện Hóc Môn cho hay.
Thiếu thực tế
Nhiều ý kiến cho rằng quy định giới hạn 4kg rác/ngày/hộ dân là thiếu thực tế. Bởi vì không phải hộ gia đình nào cũng chỉ có 4 thành viên. Việc giới hạn này vô tình phát sinh tiêu cực, có thể ảnh hưởng đến trật tự xã hội mà ngành chức năng huyện chưa lường trước được.
Về việc áp dụng 4kg/hộ/ngày, TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường, phân tích: “Cơ sở để xác định 4kg/ngày tôi nghĩ thiếu khoa học, nó cũng không phù hợp với thực tiễn. Bởi trên thực tế, 3 gia đình ở sát nhau không có nghĩa là nhà nào cũng thải ra 4kg/ngày. Chúng ta đừng để khó trong quản lý nhà nước với mảng thu gom, gây khó khăn cho người dân”.
Bàn cân rác tự động tại Trạm cân Bà Điểm.
Chị Lê Hồng Linh, đường dây thu gom rác tại xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn, chia sẻ: “Tôi gom rác thấy nhà người ta có đám thì không thể vào tính tiền rác được. Nhà người ta có tiệc không lẽ mình vô nói cho cân ký rác.
Chúng tôi không cân với dân nhưng mang rác về công ty công ích lại cân tính tiền, những khoản phát sinh đó, chúng tôi không thể bù đắp, chưa kể mỗi khi trời mưa xuống, nước ngấm vô rác thì cân sẽ thiệt cho người gom”.
Anh Trịnh Thanh Long, đường dây rác Thới Tứ, cho biết: “Thu tiền rác hộ dân 75.000 đồng/tháng, tiền vận chuyển bên công ích lấy 35.000 đồng, chúng tôi còn 40.000 đồng, giờ cân ký chúng tôi chắc chắn bị ảnh hưởng lớn. Không chỉ có rác sinh hoạt mà nhiều lúc người ta bỏ cả đất cát vô thùng rác, mình không thể để lại không gom. Nếu cân ký như vậy chúng tôi chịu thiệt thòi nhất”.
TS Thuận cũng thông tin thêm, hiện nay lượng rác thải trên địa bàn TP.HCM trung bình mỗi ngày phát sinh khoảng 11.000 tấn. Tuy nhiên trong số đó thì 40% là xà bần. Hiện cũng chưa có lời giải cho việc 4.000 tấn xà bần này mỗi ngày đi về đâu.