Lời Tòa soạn:
Những năm qua, xét tuyển đại học bằng điểm học bạ THPT trở thành “cửa chính” của hàng trăm trường, có nơi chiếm tới 70% chỉ tiêu. Tuy nhiên, khoảng cách lớn giữa điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp THPT khiến dư luận đặt dấu hỏi về chất lượng và sự công bằng trong tuyển sinh. Từ năm 2025, nhiều trường đã dừng hoặc cắt giảm mạnh chỉ tiêu phương thức này.
Tuyến bài “Điểm học bạ ngày càng mất giá” của VietNamNet sẽ lý giải nguyên nhân và tác động của xu hướng này.
Bài 1: Điểm học bạ ngày càng mất giá, điểm chuẩn sẽ cao ngất ngưởng
Bài 2: Qua thời xét học bạ là hoàng kim, đại học dần quay lưng
Nếu khống chế chỉ tiêu, kết quả học tập của sinh viên trúng tuyển bằng học bạ khá ổn
Trường ĐH Sư phạm TPHCM từng công bố kết quả phân tích điểm trung bình tích lũy của 10.000 sinh viên trúng tuyển theo các phương thức xét tuyển khác nhau trong 3 năm 2021, 2022 và 2023.
Trong hai năm 2021 và 2022, trường sử dụng 3 phương thức xét tuyển gồm: Tuyển thẳng, xét kết quả học tập THPT (học bạ) và xét kết quả thi tốt nghiệp THPT. Năm 2023, trường bổ sung phương thức xét tuyển kết hợp kết quả học tập THPT với điểm kỳ thi đánh giá năng lực chuyên biệt do trường tổ chức.
Cụ thể, năm 2020, điểm trung bình tích lũy của sinh viên từ phương thức tuyển thẳng ở mức 3,31/4,0; phương thức xét học bạ là 3,19/4,0 và phương thức điểm thi tốt nghiệp THPT là 2,94/4,0.
Với sinh viên trúng tuyển khóa 2021, điểm trung bình tích lũy các phương thức trên lần lượt là: 3,34; 3,22 và 3,06.
Ở khóa 2023, điểm trung bình phương thức tuyển thẳng 3,22; phương thức xét học bạ THPT là 2,96; phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT là 2,85; phương thức kết hợp điểm học tập THPT và điểm kỳ thi đánh giá năng lực chuyên biệt đạt là 3,22.
Như vậy, kết quả học tập của sinh viên được xét tuyển bằng học bạ cao hơn so với xét theo điểm thi tốt nghiệp THPT, nhưng thấp hơn so với nhóm được tuyển thẳng (bao gồm cả tuyển thẳng theo tiêu chí của Bộ GD-ĐT và ưu tiên xét tuyển của trường).
Riêng với phương thức thi đánh giá năng lực chuyên biệt kết hợp học bạ, sau 1 năm học tập, sinh viên có kết quả học tập trung bình ở mức 3,22/4,0 - tương đương với tuyển thẳng.
Tại Trường ĐH Công nghiệp TPHCM, TS Nguyễn Trung Nhân, Trưởng phòng đào tạo, cho hay thống kê kết quả học tập của sinh viên các khóa 2021 và 2022 có nhiều bất ngờ. Cụ thể, kết quả học tập của sinh viên xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT và bằng học bạ là tương đồng.
Kết quả từ xét tuyển bằng đánh giá năng lực và ưu tiên xét tuyển thẳng có phổ điểm lệch phải nhiều hơn, chứng tỏ sinh viên trúng tuyển bằng 2 phương thức này có năng lực nhỉnh hơn. Theo ông Nhân, đây là cơ sở để nhà trường tăng chỉ tiêu cho 2 phương thức ưu tiên xét tuyển và đánh giá năng lực.
Thí sinh thi tốt nghiệp THPT 2025. Ảnh: Mạnh Hùng
Tại Trường ĐH Công thương TPHCM, thống kê giai đoạn 2019-2023 cho thấy, trong nhóm sinh viên trúng tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT, tỷ lệ xếp loại tốt nghiệp như sau: Xuất sắc 0,21%, Giỏi 6,56%, Khá 69,24% và Trung bình 23,98%.
Tỷ lệ xếp loại tốt nghiệp ở sinh viên được xét tuyển bằng học bạ THPT là: Xuất sắc 0,24%; Giỏi 5,44%; Khá 65,12%; Trung bình 29,2%.
Trường ĐH Công thương TPHCM cho biết, tỷ lệ tốt nghiệp của thí sinh xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT và bằng học bạ khá tương đồng. Riêng năm 2022 và 2023, tỷ lệ tốt nghiệp của nhóm xét học bạ gần tiệm cận nhóm xét điểm thi. Kết quả này đạt được với mức điểm trúng tuyển hàng năm của phương thức học bạ (lớp 10, 11 và 12) là 22-27 điểm, còn phương thức điểm thi tốt nghiệp THPT khoảng 18-25 điểm, cùng với sự hỗ trợ và theo sát của nhà trường.
“Chúng tôi lấy tỷ trọng xét học bạ rất ít, chỉ khoảng 20%-25% tổng chỉ tiêu, với điểm trúng tuyển rất cao. Qua 3 năm phân tích dữ liệu, chúng tôi thấy sinh viên trúng tuyển bằng học bạ có kết quả tương đồng với sinh viên trúng tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp nên vẫn tiếp tục xét học bạ, nhưng khống chế chỉ tiêu rất thấp. Tôi nghĩ nếu các trường khống chế chỉ tiêu và chênh lệch điểm chuẩn thì xét học bạ cũng khá ổn, còn nếu chỉ tiêu xét học bạ quá nhiều sẽ rất nguy hiểm", TS Nguyễn Trung Nhân, Trưởng phòng đào tạo - Trường ĐH Công nghiệp TPHCM nói.
Cả nước có 149 trường phổ thông được ưu tiên xét học bạ
Hiện có 149 trường phổ thông trên cả nước được ưu tiên xét tuyển bằng học bạ, gồm 83 trường THPT chuyên, năng khiếu và 66 trường THPT đáp ứng tiêu chí do ĐH Quốc gia TPHCM ban hành vài năm trước. Tiêu chí chọn 66 trường này dựa trên: Ưu tiên khu vực tuyển sinh hoặc tỉnh, thành có nhiều thí sinh đăng ký, trúng tuyển; trường có số lượng học sinh trúng tuyển, nhập học vào đại học này cao; và trường có nhiều cựu học sinh đạt thành tích học tập tốt tại ĐH này.
Học sinh của những trường này ban đầu được ưu tiên xét tuyển vào các trường đại học thuộc hệ thống ĐH Quốc gia TPHCM như: Trường ĐH Bách khoa TPHCM, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường ĐH Kinh tế Luật, Trường ĐH Công nghệ Thông tin, Trường ĐH Quốc tế, Trường ĐH Khoa học Sức khỏe, Trường ĐH An Giang.
Nhưng hiện nay, nhiều trường đại học khác cũng ưu tiên xét tuyển học sinh của 149 trường này như Trường ĐH Luật TPHCM, Trường ĐH Công nghiệp TPHCM. Trường ĐH Sư phạm TPHCM sẽ ưu tiên xét tuyển học bạ của học sinh 83 trường THPT chuyên, năng khiếu trên cả nước.
"Do các trường, các địa phương trên cả nước đánh giá học sinh không đồng đều, điểm học bạ có sự chênh lệch rất lớn giữa các trường phổ thông cũng như giữa các địa phương. Vì vậy, những trường chuyên, trường năng khiếu có chất lượng đào tạo nổi bật sẽ được nhiều trường đại học ưu tiên xét tuyển bằng học bạ. Đây có thể là nguồn đáng tin cậy cho việc xét tuyển”, đại diện một đại học nói.
Lê Huyền