Thị thực K - Chiến lược thu hút nhân tài gây tranh cãi của Trung Quốc

3 giờ trướcBài gốc

K-visa, chương trình thị thực mới của chính phủ Trung Quốc đang đối mặt với làn sóng phản ứng dữ dội trên mạng xã hội khi nhiều người lo lắng về vấn đề nhập cư trong bối cảnh thị trường việc làm đầy thách thức.

Chương trình, chính thức triển khai từ 1/10, được thiết kế nhằm thu hút các chuyên gia quốc tế. Theo đó, các sinh viên tốt nghiệp trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) sẽ không còn cần bảo trợ từ nhà tuyển dụng trong nước, đồng thời được hưởng sự linh hoạt hơn về số lần nhập cảnh và thời gian lưu trú.

Từ khóa “K-visa” - tên gọi của loại visa mới này - đã nhanh chóng lọt vào nhóm tìm kiếm hàng đầu trên mạng xã hội Weibo trong nhiều ngày. Dư luận Trung Quốc cho rằng chính sách này có thể tạo lợi thế cho sinh viên nước ngoài, nhưng lại gây bất lợi cho những người dân địa phương. Một số ý kiến trên Weibo cảnh báo việc bỏ yêu cầu nhà tuyển dụng bảo trợ có thể dẫn đến tình trạng làm giả hồ sơ và mở đường cho làn sóng lao động từ các quốc gia đang phát triển, làm gia tăng áp lực lên thị trường việc làm vốn đã căng thẳng của Trung Quốc. “Ngay cả bằng cấp trong nước còn khó xác minh. Giờ K-visa có thể nhanh chóng tạo ra cả một ngành dịch vụ giúp người nước ngoài tìm đường vào Trung Quốc”, một người dùng viết trên mạng.

Trước phản ứng dữ dội trên mạng xã hội, truyền thông nhà nước Trung Quốc đã lên tiếng gọi những chỉ trích này là phiến diện và thiếu tầm nhìn. Tờ Nhân Dân Nhật Báo (People’s Daily) khẳng định Trung Quốc vẫn thiếu hụt nhân tài trình độ cao để nâng cao lợi thế công nghệ, đồng thời gạt bỏ lo ngại về tình trạng nhập cư ồ ạt.

Ông Hu Xijin, cựu Tổng biên tập báo Global Times cho rằng phản ứng công chúng chủ yếu là vấn đề truyền thông, đồng thời nhấn mạnh số lượng người nước ngoài tại Trung Quốc chỉ chiếm 0,1% - 0,2% dân số, thấp hơn rất nhiều so với 15% tại Mỹ.

Trong khi Washington gần đây áp dụng các biện pháp siết chặt visa khiến lao động quốc tế khó vào Mỹ, thì Trung Quốc lại chủ động “trải thảm đỏ” để thu hút nhân sự nước ngoài. Có ý kiến cho rằng vì đang “chạy đua” với Mỹ trong những lĩnh vực trọng yếu như bán dẫn hay công nghệ sinh học nên Bắc Kinh muốn tận dụng nguồn nhân lực nước ngoài để rút ngắn khoảng cách.

Theo ông Dan Wang, giám đốc phụ trách khu vực Trung Quốc tại tổ chức tư vấn rủi ro địa chính trị Eurasia Group, đây sẽ là một phép thử với Bắc Kinh trong việc quản lý chương trình trước làn sóng phản đối của dư luận. Ông dự đoán Trung Quốc sẽ cấp K-visa rất hạn chế, theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt để nhấn mạnh mục tiêu tuyển chọn tinh hoa chứ không phải mở cửa nhập cư đại trà.

Cuộc tranh luận diễn ra trong bối cảnh thị trường lao động Trung Quốc ngày càng khó khăn. Tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị trong tháng 8 đã tăng vọt lên 18,9%, mức cao nhất kể từ khi hệ thống thống kê mới được áp dụng từ năm 2023 (không tính sinh viên).

Thêm vào đó, năm nay có tới kỷ lục 12,2 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học đang tràn vào thị trường, làm trầm trọng thêm sự mất cân đối giữa nguồn cung nhân lực và số lượng việc làm văn phòng.

Dẫu vậy, một số chuyên gia cho rằng lo ngại người nước ngoài tràn vào “cướp việc làm” có phần bị phóng đại. Ông Bob Chen, chuyên gia kinh tế tại quỹ đầu tư công nghệ tiên tiến, chất bán dẫn và trí tuệ nhân tạo FG Venture, nhận định chính sách này được nhà nước định hướng, tập trung chủ yếu vào nhân tài công nghệ cao, do đó ít tác động tới thị trường lao động rộng lớn.

Hiện Bắc Kinh vẫn chưa công bố chi tiết cụ thể về tiêu chí ứng viên hay việc liệu họ có thể tham gia lao động chính thức tại Trung Quốc hay không. Dù vậy, chỉ riêng động thái này cũng cho thấy Trung Quốc đang phát đi tín hiệu cởi mở hơn với thế giới. Trái lại, Mỹ dường như khép mình khi Tổng thống Donald Trump áp dụng mức phí 100.000 USD/năm cho mỗi đơn xin visa H-1B, khiến chi phí tuyển dụng lao động quốc tế có tay nghề cao tăng vọt.

Các lĩnh vực gắn với cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung như chất bán dẫn, năng lượng sạch, sản xuất tiên tiến, AI hay công nghệ sinh học được dự báo sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ chính sách visa mới khi Bắc Kinh muốn xây dựng hệ sinh thái công nghệ hiện đại.

Một chuyên gia kỳ cựu trong lĩnh vực công nghệ sinh học, từng có gần 20 năm làm việc tại các tập đoàn dược phẩm toàn cầu và hiện điều hành trung tâm nghiên cứu ở Thượng Hải, thừa nhận rằng K-visa có thể thu hút thêm nhiều người Mỹ gốc Hoa quay về, đặc biệt là những người từng vấp phải nhiều thách thức trong sự nghiệp tại các công ty Mỹ.

Tuy nhiên, chính sách này không đồng nghĩa với sự thay đổi toàn diện trong quản lý nhập cư của Trung Quốc. Bắc Kinh từ lâu vẫn áp dụng kiểm soát nghiêm ngặt, hạn chế lao động phổ thông và gần như không có lộ trình rõ ràng để người nước ngoài định cư lâu dài.

Ông George Chan, đối tác tại công ty tư vấn The Asia Group và là cựu Giám đốc chính sách châu Á tại Meta, quan sát: “K-visa chỉ là công cụ để Trung Quốc thu hút thêm nhân tài, nhưng mục tiêu cuối cùng vẫn là tự lực xây dựng năng lực công nghệ tương lai”.

Ông Alfredo Montufar Helu, Giám đốc điều hành tại GreenPoint ở Bắc Kinh nhấn mạnh: “Đừng nhầm lẫn, đây là bước đi được tính toán kỹ lưỡng của Trung Quốc. Mục tiêu không phải là tuyển dụng hàng loạt, mà là chọn lọc những cá nhân xuất sắc để gia tăng lợi thế cạnh tranh”.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, ông Daniel Kritenbrink – đối tác tại Asia Group và cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á - Thái Bình Dương cho rằng Mỹ và Trung Quốc khó có thể đạt được thỏa thuận thương mại toàn diện như Washington đã ký với một số đối tác khác.

Lan Anh

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/thi-thuc-k-chien-luoc-thu-hut-nhan-tai-gay-tranh-cai-cua-trung-quoc-post563616.html