Thi tốt nghiệp THPT môn ngữ văn: những quy tắc 'vàng'

2 ngày trướcBài gốc

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 có nhiều điểm mới. Một trong số đó là việc không sử dụng lại các văn bản ngữ liệu đã có trong SGK. Để học sinh làm quen với yêu cầu, cấu trúc, định dạng của đề thi, Bộ GD&ĐT đã công bố đề minh họa thi tốt nghiệp THPT từ 12/2023. Đề thi ngữ văn gồm 2 phần: đọc hiểu (4 điểm) và viết (6 điểm).

Nhằm giúp học sinh lớp 12 có cách thức, phương pháp làm bài hiệu quả để tối ưu điểm số môn thi ngữ văn, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên Chương trình ngữ văn 2018, Tổng chủ biên sách Ngữ văn THPT (bộ Cánh Diều) đã chia sẻ một số nguyên tắc quan trọng.

Đọc kỹ ngữ liệu, trả lời ngắn gọn

Theo PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, sau khi nhận đề, học sinh cần bình tĩnh, đọc lướt qua toàn bộ đề văn, cả 2 phần (đọc hiểu và viết) để có cái nhìn tổng quát yêu cầu của toàn bộ đề thi, phát hiện mối quan hệ giữa các phần, các câu hỏi trong đề.

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên Chương trình ngữ văn 2018, Tổng chủ biên sách Ngữ văn THPT (bộ Cánh Diều).

Khi bắt đầu làm bài, các em nên làm phần đọc hiểu trước, nhưng chỉ nên dành 30- 40 phút cho phần này. Thí sinh cần đọc chậm văn bản ngữ liệu, sau đó trả lời từng câu hỏi trong đề. Lưu ý, chỉ cần trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm, đề hỏi gì thì trả lời thẳng vào câu hỏi ấy.

Chủ biên Chương trình ngữ văn 2018 nêu ví dụ: với câu hỏi “xác định biện pháp tu từ trong đoạn trích”, thì chỉ cần nêu tên biện pháp tu từ; không cần lý giải, cũng không cần nêu đặc điểm và tác dụng của biện pháp ấy. Ngược lại nếu đề yêu cầu vì sao thì phải lý giải... Với câu hỏi mức độ hiểu (câu 3,4) và vận dụng (câu 5) cũng không nên trình bày dài dòng mà viết thật ngắn gọn, chủ yếu nêu thông tin chính.

Cùng với đó, khi làm phần viết, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống cho rằng, các em viết đoạn hay viết bài trước đều được. Tuy vậy, cần chú ý mối quan hệ giữa yêu cầu viết với phần đọc hiểu. Nếu nội dung câu viết nào liên quan đến văn bản đọc hiểu thì các em làm phần đó trước.

Khi viết đoạn văn, đề thường yêu cầu tập trung làm rõ một ý lớn và y lớn này sẽ nêu ngay trong đề. Học sinh nên nêu ý chính này ở phần mở đầu đoạn; các câu sau (phát triển đoạn) chỉ nhằm làm rõ ý đã nêu ở mở đầu đoạn, không mở rộng ra các ý khác. Dù đoạn văn có thể chưa dài, chưa đủ 200 chữ nhưng nếu thấy đã làm rõ được ý mở đầu thì các em cũng nên dừng lại. Với phần viết đoạn văn, thí sinh chỉ nên dành khoảng 30 phút.

Thời gian còn lại, các em tập trung viết bài (khoảng 60 phút). Do thời gian không nhiều nên đề văn cũng không thể yêu cầu học sinh phải viết nhiều.

Chú ý tính sáng tạo

Về dung lượng, đề nêu giới hạn viết đoạn văn “khoảng 200 chữ” tức là có thể viết trên dưới số lượng chữ quy định, không nhất thiết phải viết đúng số chữ ấy. Ví dụ đoạn có thể 250 chữ hoặc 180 chữ; bài có thể 700 chữ hoặc 500 chữ...Tuy nhiên học sinh không nên quá say sưa với 1 câu mà làm câu khác sơ sài do thiếu thời gian.

Khi bắt đầu làm bài, các em nên làm phần đọc hiểu trước, nhưng chỉ nên dành 30- 40 phút cho phần này.

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống khuyên thí sinh cần chú ý hình thức trình bày bài thi. Chương trình mới yêu cầu học sinh không chỉ chú ý nội dung mà cần coi trọng của hình thức trình bày. Thí sinh sẽ bị trừ điểm khá nhiều nếu bài viết mắc nhiều lỗi hình thức như: chữ viết cẩu thả (sai, thiếu nét), sai chính tả, sai ngữ pháp; dùng từ sai, diễn đạt tối nghĩa, lủng củng, mâu thuẫn...

Mặt khác, thí sinh cần thể hiện trung thực và sáng tạo khi làm bài. Bài viết nghị luận là sự thể hiện tư tưởng, tình cảm, thái độ; những hiểu biết và cách nghĩ, cách cảm, cách hiểu của người viết trước một vấn đề văn học hoặc cuộc sống, xã hội. Vì thế học sinh cần thể hiện một cách trung thực. Cụ thể, suy nghĩ, cảm nhận được gì, hiểu thế nào... thì nêu đúng suy nghĩ, cảm nhận, cách hiểu của mình, đặc biệt mạnh dạn nêu lên các ý mới lạ của cá nhân; không sao chép, vay mượn, nói theo người khác...

“Những suy nghĩ dù của cá nhân cũng cần trình bày theo một thứ tự rõ ràng, có logic để thuyết phục người đọc. Bài văn không chỉ có ý mà người viết còn biết diễn đạt các ý ấy cho đúng, cho hay bằng câu chữ, lời văn sáng sủa, giàu hình ảnh...”, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống nhấn mạnh.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 được diễn ra từ ngày 25 - 27/6/2025. Kỳ thi có 2 đề thi, tương ứng với 2 đối tượng: học Chương trình giáo dục phổ thông 2006 và học Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Đối với thí sinh đã hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông/giáo dục thường xuyên trong năm học 2024 – 2025 sẽ dự thi với đề thi của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với 3 bài thi: văn, toán và 1 bài thi tự chọn gồm 2 môn thi trong số các môn đã được học ở lớp 12.

Các thí sinh đã hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông/giáo dục thường xuyên trước năm 2025 nhưng chưa tốt nghiệp chỉ được dự thi với đề thi của Chương trình giáo dục phổ thông 2006, trong đó: thí sinh học Chương trình giáo dục phổ thông phải dự thi 4 bài thi, gồm 3 bài thi độc lập là toán, văn, ngoại ngữ và 1 bài thi tổ hợp khoa học tự nhiên hoặc khoa học xã hội do thí sinh tự chọn.

Nam Du

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/thi-tot-nghiep-thpt-mon-ngu-van-nhung-quy-tac-vang.718669.html