Thị trường chứng khoán Ấn Độ: Bùng nổ và nhiều rủi ro

một ngày trướcBài gốc

Trong vài năm qua, thị trường chứng khoán đang bùng nổ của Ấn Độ đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể của các nhà đầu tư cá nhân. Đến năm ngoái, tăng trưởng của quốc gia đông dân nhất thế giới đã vượt qua các thị trường lớn khác trên toàn cầu.

So sánh giữa giá trị thị trường giữa chỉ số S&P 500 và chỉ số MSCI của Ấn Độ trong 5 năm qua. Nguồn: Bloomberg

Nhưng gần đây, thị trường đã có sự đảo chiều. Thị trường chứng khoán Ấn Độ đang hướng tới tháng tồi tệ nhất trong vài năm qua. Các cổ phiếu tại quốc gia Nam Á đã bốc hơi hơn 1.000 tỷ USD giá trị thị trường. Bất chấp sự biến động, các nhà đầu tư cá nhân ở nước này vẫn đang tiếp tục đổ tiền vào thị trường.

"Tôi hoàn toàn không lo lắng về sự suy giảm của thị trường chứng khoán Ấn Độ ở thời điểm hiện tại. Trên thực tế, tôi thấy đây là một cơ hội rất lớn", một nhà đầu tư cá nhân chia sẻ với Bloomberg.

Điều này khiến các cơ quan quản lý lo lắng, đặc biệt khi những kẻ gian tận dụng sự thiếu hiểu biết trục lợi từ những người mới tham gia giao dịch. Vậy, điều gì đã dẫn đến sự bùng nổ của các nhà đầu tư cá nhân ở Ấn Độ và tại sao điều đó lại khiến các cơ quan quản lý quan ngại?

Sự bùng nổ của nhà đầu tư cá nhân

Trước tiên, hãy cùng xem xét nguyên nhân đằng sau sự gia tăng mạnh mẽ của các nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán của Ấn Độ. Cuối tháng 3/2020, số lượng cá nhân đăng ký giao dịch với Sở Giao dịch Chứng khoán Quốc gia Ấn Độ (NSE) vào khoảng 31 triệu người, nhưng trong 12 tháng kế tiếp, con số này đã lên tới 40 triệu, tạo ra xu hướng tăng bất ngờ cho giới đầu tư.

Hiện, có hơn 90 triệu tài khoản cá nhân đăng ký trên NSE. Trong giai đoạn 2019 - 2023, số lượng tài khoản đăng ký tăng gần gấp 3 lần, từ 41 lên 140 triệu. Nếu xét về số lượng tài khoản giao dịch, số lượng nhà đầu tư cá nhân đã tăng gấp 4 lần trong 5 năm qua và hiện đang tiến gần tới mốc 200 triệu tài khoản.

Nhưng không chỉ là số lượng tài khoản tăng vọt. Các nhà đầu tư cá nhân, cùng với các quỹ đầu tư, hiện sở hữu khoảng 18% giá trị thị trường chứng khoán Ấn Độ, lần đầu tiên vượt qua tỷ lệ sở hữu của các nhà đầu tư nước ngoài kể từ năm 2006. Nếu nhìn vào quỹ tương hỗ, tài sản vốn cổ phần mà họ đang nắm giữ cũng đã tăng hơn 4 lần trong 5 năm qua.

Ấn Độ từ lâu đã có sự tham gia mạnh mẽ của các nhà đầu tư cá nhân vào thị trường chứng khoán. Khoảng 25 năm trước, các nhà đầu tư cá nhân chiếm tỷ trọng lớn nhất trên thị trường, nhưng khi đó chủ yếu là các tỷ phú giàu có và các công ty môi giới lớn. Ngày nay, một xu hướng rộng lớn và mang tính hệ thống hơn đang diễn ra, thể hiện quá trình tài chính hóa các khoản tiết kiệm ở Ấn Độ.

Tầng lớp trung lưu đang mở rộng của Ấn Độ trước đây thường tiết kiệm thông qua bất động sản, kim loại quý hoặc tiền mặt. Nhưng nay, các hộ gia đình Ấn Độ, gồm cả giới trẻ - nhóm nhân khẩu học lớn nhất đất nước, đang có xu hướng đầu tư vào các công cụ có lợi suất cao hơn, như cổ phiếu. Họ hiểu rằng cần đầu tư cho tương lai và có kế hoạch đầu tư dài hạn hơn trước khi nghỉ hưu.

Các chuyên gia so sánh điều này với tình huống của nước Mỹ trong những năm 1980 và 1990, khi kế hoạch hưu trí 401(K) được giới thiệu. Khi đó, sự phổ biến của Internet đã giúp lan truyền kiến thức đầu tư đến đông đảo người Mỹ. Hiện, điều tương tự đang diễn ra ở Ấn Độ, nhưng là thông qua điện thoại thông minh.

Ở nhiều quốc gia khác, quá trình tiếp cận công nghệ diễn ra từ từ, từ máy tính để bàn, rồi đến máy tính xách tay và cuối cùng là điện thoại di động. Nhưng tại Ấn Độ, đa số người dân tiếp cận Internet trực tiếp qua điện thoại thông minh. Nhờ đó, họ có thể lên mạng xã hội, học cách đầu tư, đăng ký với các công ty môi giới giá rẻ và bắt đầu giao dịch ngay lập tức.

Không chỉ là số lượng tài khoản tăng vọt, các nhà đầu tư cá nhân cùng các quỹ đầu tư hiện sở hữu khoảng 18% giá trị thị trường chứng khoán Ấn Độ

Một thay đổi quan trọng khác là sự xuất hiện của EKYC, viết tắt của Electronic Know Your Customer, yếu tố thúc đẩy mạnh mẽ làn sóng nhà đầu tư cá nhân tại Ấn Độ. Với EKYC, thay vì phải đến tận công ty môi giới với hàng loạt giấy tờ tùy thân, nhà đầu tư giờ chỉ cần tải lên tài liệu trực tuyến, chụp một bức ảnh chân dung và ký xác nhận. Khi tài khoản được phê duyệt, họ có thể bắt đầu giao dịch với số vốn nhỏ chỉ từ 100 rupee, tương đương hơn 1 USD.

Các ứng dụng như Zerodha đã góp phần vào sự gia tăng mạnh mẽ số lượng tài khoản giao dịch. Một trong những người bị thu hút bởi nền tảng này là Joseph Schatz, 23 tuổi.

Chu kỳ điều chỉnh và các rủi ro của thị trường

Trong khi những nhà đầu tư như Joseph đặt cược vào tiềm năng dài hạn của thị trường, những người khác lại bị ảnh hưởng bởi biến động ngắn hạn. Kể từ đại dịch Covid-19, thị trường chứng khoán Ấn Độ đã vượt trội hơn so với nhiều đối thủ toàn cầu.

Tuy nhiên, nếu kéo dài mốc thời gian đến năm nay, chúng ta thấy một sự sụt giảm đáng kể. Đà giảm đáng kể không chỉ xuất hiện trong các chỉ số thị trường chứng khoán của Ấn Độ, mà cả với các chỉ số chuẩn cũng như giá cổ phiếu được chọn.

Chỉ số chuẩn Nifty đã giảm khoảng 16% so với mức đỉnh tháng 9. Một trong những nguyên nhân là các nhà đầu tư nước ngoài đã bán hơn 15 tỷ USD cổ phiếu. Trung Quốc trở nên hấp dẫn hơn vào năm ngoái khi thị trường chứng khoán nước này rơi vào tình trạng suy giảm kinh tế và cổ phiếu trở nên rẻ hơn.

Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ cũng đang chậm lại, làm dấy lên lo ngại rằng đợt bùng nổ tiêu dùng - yếu tố chính thúc đẩy thị trường chứng khoán Ấn Độ, có thể sắp kết thúc. Ngoài ra, giá trị của nhiều công ty trên thị trường bị đánh giá là quá cao. Năm ngoái, tổng giá trị thị trường chứng khoán Ấn Độ đã đạt mức kỷ lục 140% GDP, vượt xa mức trung bình 12 năm là 86% GDP.

Một số công ty nhỏ và trung bình đổ xô IPO mà không có nền tảng kinh doanh vững chắc. Một trường hợp nổi bật là thương vụ IPO của Resourceful Automobiles Limited - một công ty chỉ có hai đại lý và chưa đến 10 nhân viên, nhưng cổ phiếu của họ lại được đăng ký mua cao gấp 400 lần so với lượng cung thực tế.

Điều đó có nghĩa là nhu cầu về cổ phiếu mới cao hơn 400 lần so với nhu cầu thực tế - chỉ báo cho thấy thị trường đang quá nóng hoặc lạm phát thị trường, vốn đều là những yếu tố thể hiện sự không bền vững.

Đối với những người chơi dày dạn kinh nghiệm trên thị trường, tất cả điều này có thể trông như một chu kỳ bùng nổ kinh điển. Tuy nhiên, sự bùng nổ của Ấn Độ không phải chủ yếu được thúc đẩy bởi những người chuyên nghiệp dày dạn kinh nghiệm, mà còn kéo theo hàng loạt nhà đầu tư mới và cùng với đó là các vụ lừa đảo tài chính nhắm vào nhà đầu tư mới.

Nhiều kẻ gian lợi dụng sự ham muốn lợi nhuận cao, hứa hẹn những khoản đầu tư "chắc thắng", và cuối cùng biến mất cùng số tiền của nhà đầu tư.

Thị trường chứng khoán Ấn Độ bùng nổ đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc bảo vệ những nhà đầu tư cá nhân non trẻ khỏi kẻ gian.

Trên thực tế, thị trường Ấn Độ không thiếu những vụ lừa đảo nổi cộm, trong đó nhà đầu tư bị dụ vào thị trường bằng lời hứa lợi nhuận khủng, để rồi cuối cùng trao tiền của mình cho các công ty môi giới vốn không hề tồn tại ngay từ đầu. Không chỉ những người ít hiểu biết bị lừa, ngay cả dân thành thị cũng mắc bẫy, thậm chí có người đi vay tiền để đầu tư.

Sự gia tăng của các influencer (người có tầm ảnh hưởng) về tài chính - nhóm khuyến khích hoạt động giao dịch rủi ro, thường là với tâm thế đặt cược "được ăn cả, ngã về không" vào giá cổ phiếu trong tương lai.

Năm ngoái, SEBI - cơ quan quản lý thị trường chứng khoán của Ấn Độ, đã công bố một báo cáo cho thấy 93% những nhà đầu tư như vậy đã phải chịu lỗ. Nếu so sánh trước và sau khi SEBI công bố báo cáo, có thể thấy số lượng hợp đồng quyền chọn được giao dịch đã lao dốc đáng kể, từ đỉnh gần 400 triệu trong 5 năm qua.

Trong tương lai gần, những biến động trên thị trường và một nền kinh tế thế giới với nhiều căng thẳng cùng bất ổn chắc chắn sẽ mang đến nhiều thách thức cho các nhà đầu tư Ấn Độ. Một mặt, họ sẽ phải đương đầu với chính sách thuế của chính quyền Trump và một mặt là việc Trung Quốc tiếp tục xuất khẩu cũng như mối lo ngại về việc nước này phá giá nền kinh tế Ấn Độ.

Hơn nữa, tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ được dự báo đạt mức thấp nhất trong 4 năm qua trong năm nay. Đồng rupee đã giảm xuống thấp kỷ lục so với đồng USD và có khả năng sẽ tiếp tục chịu áp lực. Dự báo tăng trưởng thu nhập cho năm tài chính hiện tại cũng khá ảm đạm, có thể ở mức một con số thấp.

Có thể thấy, trong khi những nhà đầu tư như Joseph vẫn bám vào câu chuyện tăng trưởng của Ấn Độ, các cơ quan quản lý đang thấy ngày càng khó khăn trong việc bảo vệ thị trường khỏi sự bất ổn kinh tế gia tăng.

Khởi Vũ

Nguồn DNSG : https://doanhnhansaigon.vn/thi-truong-chung-khoan-an-do-bung-no-va-nhieu-rui-ro-317051.html