Thị trường dầu mỏ thế giới đối mặt nguy cơ dư cung lớn năm 2026

5 giờ trướcBài gốc

Nguồn cung tăng mạnh, nhu cầu vẫn yếu

Thị trường dầu mỏ toàn cầu đang hướng tới một năm 2026 đầy thách thức khi Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cảnh báo nguy cơ dư cung lớn nhất trong gần một thập kỷ. Trong báo cáo công bố ngày 14/10, IEA dự báo mức dư cung có thể lên tới 4 triệu thùng mỗi ngày, tương đương gần 4% nhu cầu dầu toàn cầu. Đây là con số cao hơn đáng kể so với dự báo 3,3 triệu thùng/ngày hồi tháng trước và vượt xa ước tính của nhiều tổ chức phân tích năng lượng khác.

Theo IEA, cơ quan tư vấn chính sách năng lượng cho các nền kinh tế phát triển, sự mất cân đối giữa cung và cầu đang ngày càng rõ rệt. Trong khi các nước sản xuất dầu thuộc và ngoài Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC+) đẩy mạnh khai thác, nhu cầu tiêu thụ vẫn tăng chậm do kinh tế toàn cầu phục hồi yếu và xu hướng chuyển dịch sang năng lượng sạch diễn ra mạnh mẽ hơn dự kiến.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cảnh báo nguy cơ dư cung lớn nhất trong gần một thập kỷ.

Việc OPEC+ quyết định nới lỏng cắt giảm sản lượng nhanh hơn kế hoạch được xem là yếu tố chính khiến nguồn cung tăng mạnh. Trước đó, khối này, gồm OPEC, Nga và các đồng minh, đã duy trì chính sách cắt giảm để giữ giá dầu ổn định sau đại dịch. Tuy nhiên, từ giữa năm nay, một số nước thành viên đã bắt đầu đưa thêm dầu ra thị trường nhằm tận dụng giá dầu đang ở mức tương đối cao.

“Các nhà sản xuất lớn đang dần tháo gỡ các biện pháp cắt giảm sản lượng, khiến lượng dầu thô bổ sung trên thị trường tăng nhanh hơn so với nhu cầu tiêu thụ. Nếu xu hướng này kéo dài, thị trường dầu mỏ thế giới sẽ chứng kiến tình trạng dư cung đáng kể vào năm 2026”, báo cáo của IEA nêu rõ.

Theo ước tính, nguồn cung toàn cầu năm 2025 sẽ tăng thêm khoảng 3 triệu thùng/ngày, cao hơn so với dự báo trước đó là 2,7 triệu thùng/ngày. Sang năm 2026, sản lượng dự kiến tiếp tục tăng thêm 2,4 triệu thùng/ngày, trong khi mức tăng nhu cầu chỉ ở khoảng 700.000 thùng/ngày, thấp hơn nhiều so với trung bình lịch sử.

IEA cho rằng tốc độ tăng trưởng tiêu thụ dầu đang chậm lại rõ rệt do ba yếu tố chính: bối cảnh kinh tế vĩ mô khó khăn, nhu cầu năng lượng trong công nghiệp và giao thông giảm, cùng quá trình điện khí hóa phương tiện giao thông diễn ra nhanh hơn kỳ vọng. Cơ quan này cũng hạ dự báo tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu năm 2025 xuống còn 710.000 thùng/ngày, giảm 30.000 thùng/ngày so với dự báo trước đó.

“Việc sử dụng dầu sẽ duy trì ở mức thấp trong phần còn lại của năm 2025 và cả năm 2026, với mức tăng trưởng chỉ khoảng 700.000 thùng mỗi ngày mỗi năm. Đây là mức tăng thấp hơn nhiều so với xu hướng lịch sử”, IEA nhấn mạnh.

Trong khi đó, OPEC vẫn tỏ ra lạc quan hơn. Tổ chức này giữ nguyên dự báo rằng nhu cầu dầu toàn cầu sẽ tăng 1,3 triệu thùng/ngày trong năm nay, gần gấp đôi ước tính của IEA – và cho rằng kinh tế thế giới vẫn đang hoạt động tốt. Sự khác biệt giữa hai tổ chức phản ánh quan điểm đối lập về tốc độ chuyển đổi năng lượng và khả năng phục hồi của nhu cầu nhiên liệu hóa thạch.

Áp lực dư cung đè nặng, triển vọng giá dầu giảm

Báo cáo của IEA cho thấy thị trường dầu mỏ thế giới đang bước vào giai đoạn nguồn cung vượt cầu rõ rệt. Trong tháng 9/2025, sản lượng dầu toàn cầu tăng tới 5,6 triệu thùng/ngày so với cùng kỳ năm trước, trong đó OPEC+ đóng góp 3,1 triệu thùng/ngày. Đặc biệt, lượng dầu thô đang được vận chuyển bằng đường biển trong tháng 9 tăng thêm 102 triệu thùng – mức tăng lớn nhất kể từ đại dịch COVID-19 – chủ yếu đến từ khu vực Trung Đông, nơi các nhà sản xuất đang mở rộng công suất khai thác.

Ngoài nhóm OPEC+, các nước như Mỹ, Canada, Brazil và Guyana cũng được dự báo sẽ tiếp tục tăng sản lượng trong năm tới. Nguồn cung từ các nước ngoài khối đang trở thành nhân tố mới, tạo thêm sức ép lên giá dầu vốn đã có dấu hiệu suy yếu trong những tháng gần đây.

Trên thị trường quốc tế, giá dầu Brent trong phiên giao dịch ngày 14/10 giảm xuống dưới 62 USD/thùng, dù vẫn cao hơn mức thấp nhất của năm 2025 là gần 58 USD hồi tháng 4. Việc giá dầu giảm liên tiếp trong nhiều tuần cho thấy tâm lý thận trọng của nhà đầu tư trước nguy cơ dư cung kéo dài.

IEA cho biết mức dư cung 4 triệu thùng/ngày nếu xảy ra sẽ tương đương gần 4% tổng nhu cầu dầu toàn cầu – một con số đủ lớn để khiến giá dầu rơi vào vùng giảm sâu, trừ khi có biến động bất ngờ về địa chính trị hoặc cắt giảm sản lượng khẩn cấp từ OPEC+. Tuy nhiên, trong bối cảnh các nước sản xuất đang muốn gia tăng doanh thu ngân sách và củng cố thị phần, khả năng quay lại chính sách cắt giảm mạnh có thể không cao.

Trong khi đó, khảo sát của Reuters với các nhà phân tích năng lượng cho kết quả lạc quan hơn IEA, khi họ chỉ dự báo thị trường dư khoảng 1,6 triệu thùng/ngày vào năm 2026. Tuy nhiên, IEA cho rằng nhiều tổ chức này vẫn đánh giá thấp tốc độ phục hồi nguồn cung và xu hướng giảm của nhu cầu thực tế.

Một trong những điểm đáng chú ý là sự khác biệt trong cách nhìn nhận về quá trình chuyển đổi năng lượng. IEA tin rằng điện khí hóa giao thông, phát triển xe điện và chính sách khử carbon của nhiều nền kinh tế lớn đang tác động rõ rệt đến mức tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch. Trong khi đó, OPEC cho rằng tốc độ chuyển đổi này sẽ chậm hơn, do hạ tầng sạc, giá thành xe điện và thói quen tiêu dùng ở nhiều nước đang phát triển vẫn là rào cản lớn.

Các chuyên gia thị trường nhận định, nếu dự báo của IEA trở thành hiện thực, thị trường dầu mỏ năm 2026 có thể bước vào giai đoạn “thừa cung kéo dài”, tương tự giai đoạn 2014-2016, khi giá dầu lao dốc xuống dưới 40 USD/thùng. Dù vậy, quy mô dư cung hiện nay được cho là sẽ không nghiêm trọng đến mức gây khủng hoảng, vì các nước sản xuất vẫn có công cụ điều tiết sản lượng linh hoạt hơn trước.

Theo phân tích của một số nhà kinh tế, dư cung cũng có thể tạo ra tác động tích cực ở góc độ khác. Giá dầu thấp hơn giúp giảm chi phí sản xuất, hạ giá nhiên liệu và kiềm chế lạm phát, yếu tố được nhiều chính phủ kỳ vọng trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang chậm lại. Tuy nhiên, đối với các quốc gia phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu dầu, dư cung sẽ làm giảm nguồn thu ngân sách và gây sức ép lên tỷ giá, tài khóa.

Trên bình diện dài hạn, dự báo của IEA được xem như lời cảnh báo sớm cho ngành năng lượng về xu thế chuyển đổi không thể đảo ngược. Khi các nền kinh tế đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo, công nghệ lưu trữ và hệ thống điện thông minh, nhu cầu dầu mỏ sẽ dần nhường chỗ cho các nguồn năng lượng sạch hơn.

Trong khi thị trường dầu mỏ thế giới vẫn đang tìm kiếm sự cân bằng mới giữa cung - cầu, các chuyên gia cho rằng năm 2026 sẽ là thời điểm bản lề để xác định xu hướng dài hạn của ngành năng lượng toàn cầu. Sự điều chỉnh chính sách sản xuất của OPEC+, phản ứng của các nước sản xuất ngoài khối, cùng với tốc độ chuyển đổi sang năng lượng tái tạo sẽ là những yếu tố quyết định tương lai của thị trường trong giai đoạn tới.

Trần Đình

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/thi-truong-dau-mo-the-gioi-doi-mat-nguy-co-du-cung-lon-nam-2026-425571.html