Thị trường nội địa còn nhiều dư địa
Tại Hội nghị Phát triển thị trường trong nước ngành dệt may, da giày, bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) nhấn mạnh, thị trường nội địa không chỉ còn đóng vai trò bổ trợ cho xuất khẩu mà đang dần trở thành một hướng đi chiến lược song hành. Thực tế cho thấy, doanh thu hơn 5 tỷ USD trong năm 2024, cùng mức tăng trưởng bình quân 8 - 10%/năm giai đoạn 2018 - 2023, đã khẳng định sức mua đáng kể của thị trường 100 triệu dân. Đáng chú ý, sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu và xu hướng tiêu dùng hướng đến chất lượng, bền vững đang mở ra dư địa phát triển rất lớn cho hàng dệt may Việt Nam trên sân nhà.
Theo bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, phân khúc phổ thông và trung cấp hiện vẫn chiếm chủ đạo, song phân khúc cao cấp đang nổi lên, nhờ thu nhập tăng và xu hướng “thời trang hóa” ở đô thị lớn. Người tiêu dùng ngày nay cũng khắt khe hơn, không chỉ quan tâm giá cả mà còn chú trọng nguồn gốc, chất lượng, yếu tố xanh - bền vững. Đây là cơ hội nhưng cũng là thách thức, đòi hỏi doanh nghiệp phải tiệm cận các chuẩn mực tiêu dùng quốc tế.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam
Bên cạnh tiềm năng về quy mô, thị trường nội địa còn có những lợi thế đặc thù: Xu hướng ủng hộ hàng Việt, sự am hiểu văn hóa và thị hiếu, giúp doanh nghiệp thiết kế sản phẩm phù hợp hơn so với thương hiệu ngoại nhập. Ngoài ra, sự bùng nổ của thương mại điện tử và mạng xã hội đã mở thêm kênh bán hàng hiệu quả, chi phí thấp, giúp doanh nghiệp rút ngắn khoảng cách với khách hàng.
Tuy nhiên, doanh nghiệp dệt may Việt vẫn đối diện với nhiều rào cản: Cạnh tranh gay gắt từ hàng nhập khẩu giá rẻ, thiếu chiến lược thương hiệu dài hạn, hệ thống phân phối hạn chế, chi phí mặt bằng cao, tỷ lệ nội địa hóa nguyên phụ liệu thấp, cùng với đó là tình trạng hàng giả, hàng nhái vẫn phổ biến. Những hạn chế này khiến năng lực khai thác thị trường nội địa chưa tương xứng với tiềm năng.
Doanh nghiệp cần thay đổi tư duy và chiến lược
Để khai thác hiệu quả thị trường nội địa, theo bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, doanh nghiệp phải có sự thay đổi trong tư duy và chiến lược phát triển. Trước hết, cần chuyển từ gia công sang xây dựng thương hiệu, đầu tư cho thiết kế, sáng tạo và bộ nhận diện, giúp sản phẩm định vị rõ ràng và có chỗ đứng trên thị trường.
Song song đó, thương mại điện tử phải trở thành kênh bán hàng chiến lược. Doanh nghiệp cần hiện diện đồng thời trên các sàn thương mại điện tử lớn, phát triển nền tảng bán hàng riêng, kết hợp với marketing số và mạng xã hội để tiếp cận khách hàng trẻ. Việc cá nhân hóa sản phẩm cho phép khách hàng tùy chỉnh theo nhu cầu, sẽ nâng cao trải nghiệm, tạo sự gắn kết và trung thành với thương hiệu.
Ngoài ra, chuỗi cung ứng xanh, minh bạch và bền vững là hướng đi tất yếu. Doanh nghiệp phải công khai nguồn gốc nguyên liệu, áp dụng quy trình sản xuất thân thiện môi trường để tạo niềm tin với người tiêu dùng. Chỉ khi đổi mới mô hình, đầu tư cho thương hiệu, công nghệ số và phát triển bền vững, doanh nghiệp dệt may Việt Nam mới có thể tận dụng tốt lợi thế “sân nhà” và nâng cao sức cạnh tranh với các thương hiệu quốc tế.
Thị trường nội địa: Trụ cột phát triển bền vững
Để thị trường trong nước trở thành động lực thực sự, bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp, cần sự đồng hành mạnh mẽ của Nhà nước. Theo bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, cơ quan quản lý cần siết chặt quản lý hàng giả, hàng nhái, hàng nhập lậu, tạo môi trường cạnh tranh công bằng. Đồng thời, phải tăng cường các chương trình xúc tiến thương mại trong nước, tổ chức hội chợ, tuần lễ thời trang, kết nối cung - cầu, đưa sản phẩm Việt đến gần hơn với người tiêu dùng.
Thị trường nội địa sẽ là trụ cột phát triển bền vững ngành dệt may
Chính sách ưu đãi về vốn, tín dụng, thuế là cần thiết để doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ, chuyển đổi xanh và phát triển hệ thống phân phối hiện đại. Song song đó, cần đẩy mạnh truyền thông, vận động “người Việt dùng hàng Việt”, nhưng phải dựa trên chất lượng thực sự chứ không chỉ kêu gọi khẩu hiệu.
Những chính sách này, theo bà Tuyết Mai, cần đi kèm tiêu chí rõ ràng, khuyến khích doanh nghiệp không chỉ sản xuất nhiều mà còn sản xuất tốt, lấy chất lượng và sáng tạo làm nền tảng cạnh tranh. Trong bối cảnh xuất khẩu chịu nhiều sức ép, phát triển thị trường nội địa không phải giải pháp tình thế, mà là hướng đi chiến lược lâu dài.
Bên cạnh đó, Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cần luôn giữ vai trò cầu nối, vừa tổ chức giao thương, khảo sát thị trường, đào tạo quản trị thương hiệu - bán lẻ - thương mại điện tử, vừa đại diện doanh nghiệp kiến nghị chính sách. Nhờ đó, năng lực cạnh tranh và vị thế ngành dệt may ngày càng được củng cố.
Hiện, quy mô thị trường nội địa đạt khoảng 5 tỷ USD (năm 2024), hàng Việt chiếm khoảng 55 - 60% thị phần, nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của thị trường 100 triệu dân. Mục tiêu nâng lên 70 - 75% trong những năm tới vừa là yêu cầu cấp thiết, vừa mang ý nghĩa chiến lược dài hạn.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Mai khẳng định, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, việc khẳng định vị thế ngay trên “sân nhà” được coi là bước đệm quan trọng để thương hiệu Việt vươn ra thế giới. Để hiện thực hóa điều này, doanh nghiệp cần đổi mới tư duy, chuyển từ gia công sang xây dựng thương hiệu và coi thị trường nội địa là trụ cột phát triển. Nhà nước giữ vai trò bảo vệ thị trường, hoàn thiện chính sách và hỗ trợ hạ tầng. VITAS đảm nhiệm sứ mệnh kết nối, đào tạo và vận động chính sách.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước - hiệp hội - doanh nghiệp sẽ quyết định thành công của ngành dệt may trên con đường phát triển bền vững. Với chiến lược đúng đắn và sự đồng lòng, thị trường nội địa không chỉ là bệ đỡ vững chắc, mà còn là nền tảng để ngành dệt may Việt Nam hội nhập sâu rộng, nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.
Tiến Phòng