Công nhân vệ sinh môi trường làm việc tại New York, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Số liệu mới công bố cho thấy tăng trưởng việc làm tại Mỹ đã cải thiện trong tháng 9, song thị trường lao động vẫn trì trệ và không theo kịp số lao động mới gia nhập thị trường trong bối cảnh các doanh nghiệp chịu tác động từ thuế nhập khẩu và tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Theo báo cáo việc làm được Bộ Lao động Mỹ công bố ngày 20/11, dữ liệu việc làm ghi nhận mức tăng cao hơn dự kiến. Khu vực phi nông nghiệp (nonfarm payroll) tạo thêm 119.000 việc làm, cao hơn nhiều so với mức dự báo là 50.000 việc làm. Trong khi đó, số việc làm trong tháng 8 được điều chỉnh giảm 4.000, thay vì tăng 22.000 như ban đầu. Dữ liệu tháng 7 cũng được điều chỉnh giảm thêm 7.000, xuống còn 72.000 việc làm.
Giới phân tích cho rằng tăng trưởng việc làm trong tháng 9 "phần nào được thổi phồng" bởi yếu tố thời vụ liên quan đến lao động rời việc làm mùa Hè, khiến số liệu của các ngành giải trí – khách sạn và bán lẻ tháng 9 cao hơn thực tế.
Về cơ cấu, lĩnh vực y tế tiếp tục dẫn đầu với 43.000 việc làm mới; nhà hàng và quán bar tăng 37.000 việc làm, đưa tổng số việc làm trong ngành giải trí - khách sạn tăng 47.000; ngành bán lẻ tăng 13.900. Ngược lại, vận tải – kho bãi giảm hơn 25.000 việc làm; sản xuất giảm 6.000; dịch vụ chuyên môn – doanh nghiệp giảm chủ yếu do lao động thời vụ. Việc làm khu vực chính phủ liên bang giảm thêm 3.000, nâng tổng số việc làm bị mất từ đầu năm lên 97.000.
Việc số liệu việc làm tháng 8 được điều chỉnh từ tăng thành giảm nhẹ đánh dấu lần thứ hai trong năm nay thị trường lao động Mỹ ghi nhận mức giảm, phản ánh rõ hơn xu hướng suy yếu hiện nay. Một báo cáo khác của Bộ Lao động cho thấy số vụ sa thải ở mức thấp vào giữa tháng 11, cho thấy thị trường lao động hiện đang trong trạng thái “không tuyển nhưng cũng không sa thải”.
Măc dù thị trường việc làm tăng nhưng tỷ lệ thất nghiệp vẫn nhích nhẹ từ 4,3% trong tháng 8 lên 4,4% trong tháng 9, mức cao nhất trong 4 năm qua. Một số chuyên gia cho rằng tỷ lệ thất nghiệp tăng có thể củng cố quan điểm cho Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể xem xét cắt giảm lãi suất thêm một lần nữa trong tháng tới, trái ngược với nhóm khác cho rằng tăng trưởng việc làm cao hơn dự kiến sẽ cho Fed có lý do tạm dừng điều chỉnh chính sách, nhất là khi cơ quan này sẽ không có thêm báo cáo việc làm nào trước cuộc họp ngày 9–10/12.
Ông Olu Sonola - Trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế Mỹ tại Fitch Ratings - nhận định: “Báo cáo này có những điểm tích cực bất ngờ, nhưng điều đó có thể làm giảm khả năng Fed hạ lãi suất vào tháng 12. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp tăng lại khiến bức tranh trở nên phức tạp. Những tin tốt không hẳn là hoàn toàn tốt”.
Giới chuyên gia tính toán nền kinh tế Mỹ chỉ cần tạo dưới 100.000 việc làm mỗi tháng để theo kịp tốc độ tăng dân số trong độ tuổi lao động. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp tăng trong tháng 8 và tháng 9 cho thấy mức “cân bằng” này có thể đã thay đổi. Ông Stephen Stanley - nhà kinh tế trưởng tại Santander U.S. Capital Markets - cho rằng: “Tỷ lệ thất nghiệp tăng là đúng vì tỷ lệ tham gia lực lượng lao động tăng nhanh hơn số việc làm mới. Điều này hoàn toàn khác với kịch bản thị trường lao động suy giảm”.
Khảo sát hộ gia đình cũng cho thấy 470.000 người bắt đầu bước vào thị trường lao động trong tháng 9, trong khi chỉ có 251.000 người tìm được việc làm – một trong những yếu tố chính khiến tỷ lệ thất nghiệp đi lên. Việc ứng dụng AI rộng rãi cũng khiến nhu cầu tuyển dụng suy yếu, đặc biệt đối với lao động mới tốt nghiệp, làm trầm trọng thêm tình trạng “tăng trưởng kinh tế không tạo việc làm”.
Theo báo cáo, tiền lương tăng 3,8% trong 12 tháng tính đến tháng 9 vừa qua, tương đương mức tăng của tháng 8 và tiếp tục hỗ trợ nhu cầu tiêu dùng cũng như giúp nền kinh tế duy trì đà tăng trưởng vừa phải. Ông Sung Won Sohn - Giáo sư tài chính và kinh tế tại Đại học Loyola Marymount - nhận định: “Những thay đổi này khiến việc đọc hiểu dữ liệu việc làm truyền thống trở nên khó hơn, nhưng cũng cho thấy thị trường lao động đang chuyển dịch dần dần, chứ không hỗn loạn. Câu hỏi lớn nhất cho năm tới là liệu nền kinh tế có duy trì được trạng thái cân bằng mong manh này hay không".
Sau khi báo cáo được công bố, chứng khoán Phố Wall giảm điểm, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ đi xuống, trong khi đồng USD ít biến động.
Báo cáo lẽ ra được công bố ngày 3/10 nhưng bị hoãn do Chính phủ Mỹ đóng cửa 43 ngày, quãng thời gian đóng cửa dài nhất trong lịch sử. Việc đóng cửa khiến Bộ Lao động không thu thập được dữ liệu khảo sát hộ gia đình để tính tỷ lệ thất nghiệp tháng 10. Vì thế, số liệu việc làm tháng 10 sẽ được gộp vào báo cáo tháng 11 và dự kiến công bố ngày 16/12, tức sau kỳ họp sắp tới của Fed.
Giới quan sát nhận định thị trường lao động Mỹ đã mất đà rõ rệt trong năm nay, thể hiện qua các đợt điều chỉnh mạnh dữ liệu bảng lương. Các nhà kinh tế cho rằng nguyên nhân đến từ cả phía cung và cầu lao động suy yếu, trong khi chính sách thương mại của chính quyền Tổng thống Donald Trump tạo ra môi trường bất ổn khiến doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ, e dè về tuyển dụng.
Hoàng Châu/vnanet.vn