Thị trường xe Việt được đánh giá là "điểm sáng" của ngành ô tô khu vực ASEAN trong năm 2024.
Thị trường xe hạng nhẹ (LV) ASEAN giảm 2% so với cùng kỳ năm trước (YoY) vào tháng 10 năm 2024 và giảm 7% so với cùng kỳ năm trước từ tháng 1 đến tháng 10 nói chung. Trong tháng 11, doanh số xe hạng nhẹ khu vực ước tính giảm 5% so với cùng kỳ năm trước, vì dữ liệu nâng cao chỉ ra kết quả tiêu cực ở ba thị trường lớn nhất: Malaysia, Indonesia và Thái Lan.
Tuy nhiên, thị trường xe hạng nhẹ Việt Nam là điểm sáng khi đã tăng trưởng mạnh mẽ trong tháng thứ hai liên tiếp vào tháng 10, được thúc đẩy bởi việc tái áp dụng chương trình ưu đãi trước bạ cho xe lắp ráp trong nước. Tỷ lệ bán hàng hàng tháng tăng vọt lên 607 nghìn chiếc/năm, đánh dấu mức tăng 11% so với tháng 9 mạnh mẽ và là mức cao nhất kể từ tháng 5 năm 2022. Do đó, tỷ lệ bán hàng trung bình từ đầu năm đến nay (YTD) đã tăng lên 422 nghìn chiếc/năm. Theo YoY, khối lượng trong tháng 10 tăng vọt 58%, sau mức tăng 51% vào tháng 9 và mức tăng 17% trong mười tháng đầu năm nói chung, so với cùng kỳ năm 2023, vốn có mức thấp đáng kể.
Điều quan trọng cần lưu ý là chính phủ Việt Nam đã khôi phục chương trình giảm 50% lệ phí trước bạ từ ngày 1 tháng 9 đến ngày 30 tháng 11, dành riêng cho xe sản xuất trong nước. Chương trình khuyến khích này đã được triển khai nhiều lần trước đó. Trong lần lặp lại gần đây nhất vào nửa cuối năm 2023, chương trình không thúc đẩy đáng kể doanh số bán hàng. Tuy nhiên, lần này, GlobalData đánh giá chương trình đã có nhiều tác động hơn dù trong ngắn hạn.
Vì chính sách này có thể thúc đẩy nhu cầu mạnh hơn kỳ vọng của các chuyên gia GlobalData và vì doanh số tháng 11 dự kiến sẽ mạnh mẽ khi chính sách kết thúc, nên dự báo doanh số năm 2024 của Việt Nam đã được nâng từ 412 nghìn chiếc lên 434 nghìn chiếc (+14% so với cùng kỳ năm trước).
Các thị trường ô tô khác trong khu vực ASEAN phát triển không như mong đợi trong năm 2024.
Trong khi đó, theo báo cáo gần đây của Gaikindo, doanh số LV của Indonesia tiếp tục giảm 12% so với cùng kỳ năm trước và giảm 5% so với tháng trước (MoM) vào tháng 11. Tỷ lệ bán hàng trong tháng ước tính là 773 nghìn chiếc/năm, gần như không đổi so với tháng 10 ảm đạm. Trong khi đó, tỷ lệ bán hàng YTD trung bình chỉ đạt 789 nghìn chiếc/năm, so với mức cao trước đại dịch là 1 triệu chiếc.
Mặc dù doanh số tháng 11 yếu hơn dự kiến, nhưng dự báo doanh số năm 2024 đã được nâng nhẹ từ 792 nghìn chiếc lên 798 nghìn chiếc. Sự điều chỉnh này là do quyết định của chính phủ Indonesia về việc tiếp tục tăng thuế VAT (từ 11% lên 12%) đối với hầu hết các mặt hàng, bao gồm cả xe cộ, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025. Do đó, dự kiến người mua sẽ vội vã mua hàng vào tháng 12 năm 2024 trước khi giá tăng.
Ngược lại, dự báo doanh số năm 2024 cho Philippines, Thái Lan và Malaysia đã giảm nhẹ.
Doanh số bán xe LV tại Philippines tăng 7% so với cùng kỳ năm trước từ tháng 1 đến tháng 10, đánh dấu sự chậm lại so với mức 11% so với cùng kỳ năm trước trong quý 1 năm 2024 và 9% so với cùng kỳ năm trước trong nửa đầu năm 2024. Sự mở rộng trong tháng 10 được hỗ trợ bởi sự bắt kịp về nguồn cung, các đơn đặt hàng tồn đọng và các mẫu xe mới ra mắt gần đây, đặc biệt là sự gia nhập của các mẫu xe Động cơ đốt trong (ICE) giá rẻ mới của Trung Quốc.
Với lượng xe nhập khẩu chiếm 80% lượng xe mới được mua, nguồn cung xe mới trên toàn cầu tăng đã thúc đẩy doanh số bán hàng tại quốc gia này. Doanh số tháng 10 phù hợp với kỳ vọng của các chuyên gia, nhưng triển vọng doanh số năm 2024 đã giảm nhẹ xuống còn 461 nghìn chiếc, vẫn là mức cao kỷ lục. Sự điều chỉnh này là kết quả của kỳ vọng rằng thiên tai sẽ làm gián đoạn hoạt động bán hàng. Philippines đã phải hứng chịu sáu cơn bão lớn từ cuối tháng 10 đến giữa tháng 11, phá vỡ kỷ lục mới.
Thị trường xe hiệu suất cao của Thái Lan đang chuẩn bị cho năm bán hàng đầy thách thức nhất, đánh dấu một trong những đợt suy thoái đáng kể nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2009.
Doanh số tháng 10 giảm mạnh 36% so với cùng kỳ năm trước, góp phần vào mức giảm 26% so với cùng kỳ năm trước trong mười tháng đầu năm. Dữ liệu sơ bộ cho thấy doanh số trong tháng 11 vẫn ảm đạm (-31% so với cùng kỳ năm trước), trong khi tỷ lệ bán hàng ước tính của tháng là 507 nghìn chiếc/năm, cải thiện nhẹ so với tháng 10, nhưng vẫn là một kết quả đáng thất vọng. Do đó, dự báo doanh số năm 2024 của Thái Lan đã được điều chỉnh giảm xuống mức thấp nhất trong 15 năm là 565 nghìn chiếc, tương ứng với mức giảm 26% so với cùng kỳ năm trước.
Mặc dù doanh số xe điện của Malaysia tăng 3% theo năm từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2024 nói chung, thị trường bắt đầu chậm lại và chứng kiến sự sụt giảm trong bốn tháng liên tiếp trong nửa cuối năm: -0,1% theo năm vào tháng 8, -12% theo năm vào tháng 9, -6% theo năm vào tháng 10 và -7% theo năm vào tháng 11. Nguyên nhân là do lượng đơn hàng tồn đọng lớn của nhà sản xuất Perodua - động lực tăng trưởng chính trong những năm gần đây - đã được đáp ứng. Một phần cũng là do cơ sở cao trong nửa cuối năm 2023. Do xu hướng giảm này, dự báo doanh số năm 2024 của Malaysia đã giảm nhẹ từ 808 nghìn chiếc xuống còn 806 nghìn chiếc.
Tuy nhiên, triển vọng này vẫn là mức cao kỷ lục mới và Malaysia đã trở thành thị trường xe điện mới lớn nhất ASEAN lần đầu tiên, vượt qua Indonesia và Thái Lan, nơi phải đối mặt với nhu cầu xe điện chậm chạp vào năm 2024.
Hoàng Lâm