Thiên đường dành cho người thích 'du lịch sách'

9 giờ trướcBài gốc

"Du lịch sách” giống như một cách du hành nội tâm. Ảnh: Grand Carcassonne

Trong kỷ nguyên mà mọi hành trình đều được tính bằng “check-in”, “review” và “must-see list”, con người dường như đang đánh mất khả năng ở lại ở lại với một nơi, một khoảnh khắc, một cuốn sách. Chính lúc đó, du lịch chậm (slow travel) xuất hiện như một cách “đi” không nhằm chinh phục, mà để lắng nghe. Người ta không chạy đua để xem nhiều nhất, mà để cảm nhiều nhất.

Trong vài năm trở lại đây, xu thế này mở rộng sang một hình thức tinh tế hơn: “du lịch sách” - một cách du hành nội tâm. Thay vì chỉ khám phá thế giới bên ngoài, người lữ hành tìm kiếm sự đồng điệu qua trang sách, qua những không gian nuôi dưỡng tri thức và cảm xúc như thư viện, hiệu sách, xưởng in, studio nghệ thuật…

Ở châu Âu, phong trào Book Town (Làng Sách) lan rộng. Từ Hay-on-Wye (Anh), Redu (Bỉ), Bécherel (Pháp) đến Montereggio (Ý)... Và giữa miền Nam nước Pháp, có một ngôi làng nhỏ tên Montolieu nơi hội tụ tinh thần ấy: đọc, tạo tác, sống chậm, và tái kết nối với chính mình.

Nằm lọt thỏm giữa những triền đồi rợp nho và ô-liu, Montolieu - “ngôi làng của sách” với diện tích chỉ 23,65 km2 và dân số vỏn vẹn 900 người. Montolieu vẫn đều đặn đón đông đảo khách thăm quan mỗi năm, phần lớn là những kẻ lãng du yêu chữ, nghệ thuật và sự tĩnh tại.

Thế kỷ XVII, Montolieu từng sung túc nhờ ngành dệt len và thảm, nơi đặt nhà máy dệt thảm Hoàng gia dưới triều vua Louis XV. Khi ngành công nghiệp này dần lụi tàn, ngôi làng tưởng chừng rơi vào quên lãng cho đến khi một người đàn ông gốc Bỉ, Michel Braibant, xuất hiện vào cuối thế kỷ XX. Ông vốn là một nghệ nhân đóng sách, đã mang đến Montolieu một tầm nhìn khác: ông muốn biến làng thành “Book Village”.

Năm 1990, ông sáng lập Bảo tàng Nghề và Nghệ thuật Sách (Museé des Arts et Métiers du Livre), nơi trưng bày bộ sưu tập cá nhân gồm sách cổ, bản khắc, dụng cụ in ấn, cùng những cỗ máy đóng sách từ thế kỷ XIX. Chính từ đây, Montolieu được gọi bằng cái tên trìu mến: “Le Village du Livre et des Arts Graphiques” - Làng của sách và nghệ thuật đồ họa.

Ngày nay, Montolieu có hơn 18 hiệu sách với 100.000 đầu sách, bao gồm cả sách cổ, sách hiếm, tiểu thuyết, thơ, truyện tranh, triết học, khoa học, nghệ thuật và sách nấu ăn. Nhưng điều khiến du khách say lòng không chỉ là những kệ sách, mà là cách sách sống cùng làng.

Các hiệu sách nằm trong nhà cổ, tiệm nhỏ được mở ngay tầng trệt, bên trên là căn gác nơi chủ tiệm vẫn sống, đọc, và đôi khi… làm thơ. Đi bộ giữa những con phố lát đá, du khách sẽ bắt gặp mùi gỗ cũ, mùi giấy ẩm, và cả âm thanh lật sách xen lẫn tiếng nhạc vinyle phát ra từ một góc đường. Từng ngôi nhà, từng cánh cửa, như một trang sách mở để người lữ hành được bước vào, đọc, và sống cùng câu chuyện, là nơi lý tưởng cho du lịch lưu trú dài ngày.

Nhiều căn nhà cổ được cải tạo thành homestay, atelier hoặc studio nghệ thuật. Một số nơi thậm chí cho phép khách “đổi công lấy chỗ ở”: phụ giúp chăm vườn, dọn kho sách, đổi lại vài đêm sống cùng dân làng, một trải nghiệm chỉ có ở nơi mà chữ nghĩa là hơi thở.

Không chỉ làng sách, Montolieu còn là làng nghệ sĩ. Có 22 xưởng nghệ thuật, 6 xưởng nghề sách, 3 trung tâm văn hóa và hàng chục nghệ nhân, họa sĩ, nhà điêu khắc, nhiếp ảnh gia sống và làm việc ngay tại làng. Ở đây, nghệ thuật không treo trên tường. Một bức tượng gốm đặt giữa vườn nho, một bức tranh khắc gỗ phơi nắng trước hiên, hay một chiếc máy in Typo cũ được hồi sinh trong lớp học thủ công cho trẻ nhỏ...

Suốt năm, làng tổ chức vô số sự kiện văn hóa: hội chợ sách cổ, triển lãm ảnh, workshop in khắc... Lễ hội “Pages de Jazz” nơi nhạc jazz hòa vào tiếng giấy lật. “Journeé du Patrimoine” là ngày di sản, khi mọi ngôi nhà cổ được mở cửa cho du khách khám phá... Có lúc, người ta bắt gặp những buổi đọc thơ tự phát ngay giữa quảng trường, hay một nhóm nghệ sĩ trẻ ngồi vẽ phác họa du khách trên giấy thủ công.

Montolieu không phải “làng sách” duy nhất hay đầu tiên trên thế giới. Danh hiệu “làng sách đầu tiên” thuộc về thị trấn Hay-on-Wye ở xứ Wales, nơi có hơn 20 hiệu sách và tồn tại từ năm 1963. Danh hiệu “làng sách thứ 2” thuộc về làng Redu của Bỉ, vào năm 1984. Ngay cả ở Pháp, Montolieu cũng xếp sau Bécherel ở Brittany, và ra đời cùng thời điểm với 7 “làng sách” khác.

Nguyên nhân Montolieu “sinh sau đẻ muộn” mà vẫn nổi như cồn nằm ở hoạt động bảo vệ và phát huy nghệ thuật đóng sách. Nói cách khác, làng ưu tiên việc “làm ra sách” chứ không phải bán sách. Hầu hết các chủ tiệm sách ở đây đều kiêm luôn nghề thợ thủ công làm sách, vừa bán sách vừa phục hồi sách cũ.

Nếu bước vào bên trong cửa hiệu Abélard của anh Rob Kleiss, bạn sẽ thấy la liệt sách cũ đang ở các giai đoạn khác nhau như chờ khôi phục, đang sửa, đã sẵn sàng mang ra bán… Anh Kleiss sống ở căn nhà nằm đối diện với hiệu sách của mình và hầu hết không gian trống trong nhà ở của anh đều được tận dụng để xếp sách.

Cô Marie-Hélène Guillaumot, chủ tiệm sách khác thì sống luôn trong cửa hàng, vừa bán sách vừa tranh thủ bọc sách, làm việc nhà. Chú Jean, chủ tiệm sách tên Au Temps de Jadis có cả bản sao của cuốn Les Penseés de Pascal xuất bản năm 1670…

Montolieu có một nhà máy sản xuất giấy và bìa cứng đang hoạt động. Nó được xây dựng vào năm 1877, là sản nghiệp tư của gia đình Chaïla. Hiện, cô Durand-Hayes, hậu duệ đời thứ 7 của gia đình này đang phụ trách điều hành nhà máy kiêm hướng dẫn tham quan. “Chúng tôi đã bảo vệ và đang duy trì nghề thủ công ở đây”, cô Hayes tự hào nói.

Đến Montolieu, người ta không cần “xem gì” mà chỉ cần ở lại. Có thể ngồi hàng giờ trong một hiệu sách cũ, uống cà phê cùng chủ tiệm, nghe họ kể chuyện về một cuốn tiểu thuyết bị lãng quên. Hoặc ghé một xưởng làm giấy thủ công, nơi bạn được tự tay nhúng khuôn, ép bột, và tạo ra tờ giấy của riêng mình.

Dưới bóng cây bách và ô-liu, du khách có thể dừng chân tại các quán ăn nhỏ, thưởng thức món cassoulet hầm đậu trắng truyền thống miền Nam nước Pháp, nhấp ly rượu vang Minervois địa phương thứ vang có hương nho, gỗ sồi và ánh nắng miền Địa Trung Hải.

Cứ thế, Montolieu tồn tại bền bỉ giữa thế giới đang số hóa từng giây. Ở nơi đây, du khách không chỉ đến để mua một cuốn sách, mà để tìm lại niềm tin vào sự chậm rãi, vào cái đẹp của tri thức, và niềm tin vào chính mình.

Băng Sơn

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/thien-duong-danh-cho-nguoi-thich-du-lich-sach.htm