Thiên tai năm 2025: Xu hướng cực đoan hơn so với trung bình nhiều năm

5 giờ trướcBài gốc

Trong đó, thiên tai tập trung với mức độ nguy hiểm cao tại các khu vực Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ, thể hiện xu hướng dịch chuyển thời vụ thiên tai rõ nét (mưa cực đoan không chỉ có trong mùa mưa và cả trong mùa khô). Các loại hình thiên tai xảy ra với cường độ khốc liệt và có phạm vi tác động rộng.

Mùa bão năm 2025 ghi nhận những con số cực đoan hiếm gặp cả về cường độ, tần suất và phạm vi ảnh hưởng. Chỉ trong 9 tháng qua, Biển Đông đã xuất hiện 14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, cao hơn hẳn trung bình nhiều năm. Trong đó có tới 6 cơn bão đã gây ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến nước ta, tạo thành chuỗi thiên tai dồn dập, hầu như không có khoảng nghỉ đủ dài để khắc phục hậu quả.

Ngay từ tháng 6, bão số 1 (WUTIP), cơn bão đầu tiên xuất hiện sớm nhất trên Biển Đông trong hơn 40 năm. Ông Cường cho biết, tuy bão số 1 không đổ bộ nhưng hoàn lưu lại gây mưa kỷ lục 250 - 550mm từ phía nam Hà Tĩnh đến Đà Nẵng, nhiều nơi vượt 800mm, dẫn đến lũ lịch sử trên các sông khu vực Trung Bộ.

Chỉ hơn một tháng sau, bão số 3 và số 5 liên tiếp đổ bộ, gây gió cấp 10 - 11, giật cấp 12, mưa 200 - 400mm, có nơi trên 500mm, kéo theo lũ vượt báo động 3 trên hệ thống sông Cả, sông Mã, Hoàng Long, Thao….

Tiếp đó, siêu bão số 9 (RAGASA) xuất hiện trên Biển Đông những ngày cuối tháng 9. Ông Cường nhấn mạnh, cường độ mạnh nhất siêu bão RAGASA được các trung tâm dự báo bão quốc tế đánh giá mạnh hơn cả siêu bão YAGI năm 2024.

“Lần đầu tiên trong lịch sử dự báo, Việt Nam xác định cấp gió bão đạt cấp 17, giật trên cấp 17. Siêu bão RAGASA trở thành siêu bão mạnh nhất từng ghi nhận trên Biển Đông. Dù suy yếu trước khi vào bờ, nó cho thấy nguy cơ thực sự của các siêu bão trong bối cảnh biến đổi khí hậu”, ông Cường phân tích.

Đặc biệt, ngay sau bão số 9, bão số 10 (BUALOI) đã đổ bộ trực tiếp vào khu vực Hà Tĩnh, bắc Quảng Trị với cường độ gió cấp 10 - 12, giật cấp 14, mưa 300 - 600mm diện rộng, gây ngập lụt, sạt lở, lũ quét trên diện rộng từ Bắc Bộ đến Trung Bộ.

Bão số 10 được xác định là cơn bão có nhiều điểm dị thường, cực đoan với hàng loạt biểu hiện như: Tốc độ di chuyển nhanh gấp đôi so với các cơn bão bình thường; thời gian lưu bão trên đất liền kéo dài các tỉnh Nghệ An - phía bắc Quảng Trị kéo dài ít thấy lên tới trên 12 tiếng đồng hồ; hoàn lưu gió bão mạnh từ cấp 6 trở lên trải dài 11/21 tỉnh ven biển.

“Đặc biệt, dù ở cách xa tâm bão đến hàng trăm km nhưng từ rạng sáng đến trưa ngày 29/9, tại một số tỉnh Bắc Bộ đã ghi nhận hiện tượng dông lốc xoáy, vòi rồng gây thiệt hại lớn về người và tài sản”, ông Cường nói.

Không chỉ bão, trong 9 tháng qua, cả nước cũng đã xảy ra 14 đợt mưa lớn trên diện rộng, trong đó có 2 đợt mưa trái mùa ở khu vực Bắc Bộ và Trung Trung Bộ. Đặc biệt, đợt mưa từ đêm 22 - 24/5 tại Hà Tĩnh đã quan trắc được 29/103 trạm trên 200mm, 13/103 trạm trên 300mm và 7/103 trạm trên 400mm.

Trong cơn bão số 5, đợt mưa từ đêm 24/8 đến sáng ngày 27/8 ở các tỉnh Đồng bằng và Trung du Bắc Bộ, Thanh Hóa đến phía bắc Quảng Trị có mưa to đến rất to với lượng mưa phổ biến từ 200 - 400mm, có nơi lượng mưa trên 500mm. Đợt mưa lũ này đã gây ra nhiều trận lũ quét, sạt lở đất và ngập úng nghiêm trọng tại các tỉnh Miền núi và Trung du Bắc Bộ, cũng như dọc dải ven biển Bắc Trung Bộ.

Đáng chú ý, cơn bão số 10 vừa qua, hoàn lưu bão gây mưa lớn toàn Bắc Bộ và Thanh Hóa trở vào đến Huế. Ngày 30/9, khu vực Hà Nội đã ghi nhận lượng mưa rất lớn.

Theo ông Cường, từ nay đến hết năm 2025, ENSO (hiện tượng chỉ cả El Nino và La Nina, liên quan với dao động của khí áp giữa 2 bờ phía Đông Thái Bình Dương - Đông Ấn Độ Dương) có khả năng duy trì ở trạng thái trung tính và nghiêng về pha lạnh, nhưng chưa đạt một chu kỳ La Nina.

Với xu thế khí tượng trên, từ tháng 10 - 12/2025, bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng đến nước ta có khả năng ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm (thời kỳ này, trung bình nhiều năm trên Biển Đông xuất hiện 4,5 cơn; trong đó đổ bộ vào đất liền 1,9 cơn).

Dự báo về không khí lạnh và rét đậm, rét hại, ông Hoàng Đức Cường cho biết, từ khoảng tháng 10/2025, không khí lạnh có xu hướng gia tăng cường độ và tần suất. Dự báo không khí lạnh có khả năng hoạt động mạnh trong tháng 11 - 12/2025. Hiện tượng rét đậm ở Bắc Bộ có khả năng xuất hiện từ nửa cuối tháng 12 (tương đương so với trung bình nhiều năm).
Dự báo từ nay đến hết năm 2025, các đợt mưa lớn có khả năng xuất hiện ở khu vực Trung Bộ. Trong thời kỳ này, cao điểm mùa bão và mưa lớn tập trung tại khu vực từ Hà Tĩnh đến Huế và khu vực phía Đông các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Khánh Hòa trong tháng 10 đến nửa đầu tháng 12/2025.
Với lĩnh vực thủy văn, ông Cường cho biết, từ tháng 10 - 12/2025, trên các sông từ Quảng Trị đến Khánh Hòa và Lâm Đồng, đỉnh lũ phổ biến ở mức báo động 2 - 3, có nơi vượt trên báo động 3. Các đợt lũ lớn khả năng tập trung trong tháng 10, 11/2025 và khả năng xuất hiện các đợt lũ muộn vào cuối năm trùng vào thời kỳ tích nước của các quy trình vận hành liên hồ chứa các sông khu vực Trung Bộ.
Ông Cường lưu ý, với xu thế trên, nguy cơ ngập lụt tại các đô thị, TP lớn tiếp tục diễn ra do ảnh hưởng của mưa lớn cục bộ. Lũ quét, sạt lở đất nguy cơ cao xuất hiện tại các tỉnh khu vực vùng núi.

Văn Sơn

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/thien-tai-nam-2025-xu-huong-cuc-doan-hon-so-voi-trung-binh-nhieu-nam.html