Thiên tai ngày càng thảm khốc
Cho ý kiến tại phiên thảo luận, ĐBQH Trịnh Minh Bình – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long nêu lên một vấn đề ngày càng trở nên cấp thiết, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân, đó là tình trạng sạt lở đất, lũ quét ở vùng đồi núi gia tăng và gây hậu quả nặng nề.
Đại biểu phân tích, nguyên nhân chính là do đặc điểm địa hình nước ta có nhiều vùng đồi núi dốc, địa chất yếu. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, mưa lớn kéo dài, lượng mưa lớn trong thời gian ngắn khiến sạt lở xảy ra thường xuyên, khó dự báo và khó kiểm soát.
ĐBQH Trịnh Minh Bình – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long.
Bên cạnh yếu tố tự nhiên là tác động của con người: nhiều khu dân cư hình thành trên sườn đồi, ven suối mà không có khảo sát địa chất; bất cập trong công tác quy hoạch, năng lực dự báo còn hạn chế; hạ tầng phòng, chống thiên tai chưa đáp ứng yêu cầu.
Từ những phân tích trên, đại biểu Trịnh Minh Bình đề nghị Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành quan tâm một số giải pháp cụ thể:
Cần điều tra, rà soát toàn bộ các khu dân cư đang sinh sống tại khu vực có nguy cơ sạt lở, lũ quét; lập bản đồ cảnh báo rủi ro thiên tai đến từng xã, thôn, hộ dân, từ đó di dời và sắp xếp dân cư theo hướng tập trung, an toàn, thuận lợi cho sinh kế, giao thông và dịch vụ công.
Cần có bộ tiêu chuẩn xây dựng riêng cho vùng có nguy cơ thiên tai, mọi công trình phải được khảo sát địa chất, đánh giá tác động môi trường, thiết kế chống sạt lở. Nhà ở, đường giao thông, khu công nghiệp cần được gia cố bằng hệ thống thoát nước, tường chắn, kè chống trượt để bảo đảm an toàn lâu dài.
Bên cạnh đó, cần chú trọng phục hồi và phát triển rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ – giải pháp căn cơ, lâu dài. Cần giao khoán rừng cho cộng đồng và hộ dân để người dân thực sự sống được bằng nghề giữ rừng.
"Rừng chính là lá chắn tự nhiên giúp giữ đất, chống sạt lở, bảo vệ môi trường và sinh kế cho vùng đồi núi", đại biểu nhấn mạnh.
Cần điều tra tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên
Ghi nhận các kết quả ấn tượng trong báo cáo của Đoàn giám sát cũng như những định hướng về bảo vệ môi trường thời gian tới, song ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu – Đoàn Gia Lai cho rằng, trong công tác bảo vệ rừng, số liệu thống kê còn thiếu cụ thể.
Theo ông Nguyễn Lân Hiếu: "Việc cần nhất là cố gắng giữ được diện tích rừng tự nhiên còn lại. Những cây lâu năm là lá phổi của chúng ta, là cơ chế hữu hiệu giữ đất, giữ nước, tránh sạt lở, lũ lụt ngày càng nghiêm trọng ở nhiều vùng của đất nước".
ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu – Đoàn Gia Lai.
Đại biểu nhấn mạnh, dù giá trị to lớn của rừng đã được khẳng định trong nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước, nhưng diện tích rừng tự nhiên vẫn bị thu hẹp qua từng năm, chưa có dấu hiệu dừng lại. Ở nhiều địa phương, việc chuyển đổi rừng cho mục đích phát triển kinh tế – xã hội vẫn tiếp diễn. Dự báo trong 10 năm tới, vẫn còn diện tích rừng phải chuyển đổi phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.
Từ thực tế đó, ông Hiếu đề nghị: "Cần có báo cáo cụ thể hơn về tình hình bảo vệ rừng tự nhiên; bao nhiêu diện tích rừng được sử dụng trong tương lai, kế hoạch trồng lại ra sao, trồng cây gì. Đặc biệt, cần điều tra tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên để làm các vật dụng như tủ, giường hiện nay, nhằm xác định rõ kết quả thực tế của công tác bảo vệ rừng trong thời gian qua".
Theo đại biểu, hai vấn đề gốc rễ cần tập trung xử lý để bảo vệ rừng là: ngăn chặn tình trạng phá rừng lấy gỗ và lấy đất rừng để làm dự án.
Tích hợp phòng chống thiên tai trong quy hoạch phát triển
ĐBQH Chu Thị Hồng Thái – Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn cũng đề nghị báo cáo giám sát và Nghị quyết của Quốc hội cần quan tâm sâu hơn đến vấn đề thiên tai, lũ lụt. Theo bà Thái, thiên tai ở nước ta diễn biến ngày càng cực đoan, bất thường, gây hậu quả nặng nề trên nhiều lĩnh vực.
ĐBQH Chu Thị Hồng Thái - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn.
Các đợt bão, mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán, xâm nhập mặn đã làm thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của hàng chục nghìn hộ dân. Hệ thống giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế bị hư hỏng; nhiều diện tích sản xuất nông nghiệp bị cuốn trôi hoặc mất trắng. Một số khu vực miền núi và ven biển phải di dời dân cư khẩn cấp do nguy cơ sạt lở, ngập lụt kéo dài, gây áp lực lớn cho công tác an sinh xã hội và phục hồi sau thiên tai.
Từ thực tế đó, bà Thái đề nghị Chính phủ chỉ đạo tích hợp nội dung ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai vào quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội và quy hoạch sử dụng đất của các địa phương, nhằm chủ động ứng phó với thiên tai và giảm thiểu thiệt hại lâu dài.
Lê Bảo