Thiên tai từ nay đến cuối năm diễn biến thế nào?

6 giờ trướcBài gốc

Thiên tai từ nay đến cuối năm diễn biến phức tạp

Theo Cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), mùa bão năm 2025 ghi nhận những con số cực đoan hiếm gặp cả về cường độ, tần suất và phạm vi ảnh hưởng. Chỉ trong 9 tháng đầu năm, Biển Đông đã xuất hiện 15 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, cao hơn hẳn trung bình nhiều năm. Trong đó có 7 cơn (bão số 1, 3, 5, 6, 9, 10,11) ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến nước ta, tạo thành chuỗi thiên tai dồn dập, hầu như không có khoảng nghỉ đủ dài để khắc phục hậu quả.

Thiên tai năm 2025 diễn biến phức tạp, khó lường. Ảnh: Tuấn Anh

Siêu bão số 9 (siêu bão Ragasa) xuất hiện trên Biển Đông những ngày cuối tháng 9 với cường độ được các trung tâm dự báo bão quốc tế đánh giá mạnh hơn cả siêu bão Yagi năm 2024. Lần đầu tiên trong lịch sử dự báo, Việt Nam xác định cấp gió bão đạt cấp 17, giật trên cấp 17, cấp cuối cùng của thang đo gió bão Beaufort. Siêu bão Ragasa trở thành siêu bão mạnh nhất từng ghi nhận trên Biển Đông. Dù suy yếu trước khi vào bờ nhưng cho thấy nguy cơ thực sự của các siêu bão trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

"9 tháng đầu năm, nước ta đã xảy ra 20 loại hình thiên tai trên các vùng miền cả nước trong đó có lũ, ngập lụt diện rộng, dông, lốc, mưa đá, nắng nóng, xâm nhập mặn... Tính từ đầu năm đến ngày 6/10, thiên tai xảy ra trên cả nước đã khiến 221 người chết, mất tích; 362 người bị thương; 219.043 nhà bị hư hỏng, tốc mái với tổng mức thiệt hại do thiên tai gây ra là 33.549 tỉ đồng", ông Nguyễn Văn Tiến, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết.

Ông Mai Văn Khiêm - Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, trong các tháng cuối năm 2025, dự báo thời tiết-thủy văn sẽ có nhiều diễn biến phức tạp.

Trước tiên, với ENSO (hiện tượng chỉ cả El Nino và La Nina, liên quan với dao động của khí áp giữa 2 bờ phía Đông Thái Bình Dương-Đông Ấn Độ Dương) vẫn duy trì trạng thái trung tính nhưng nghiêng hơn về pha La Nina hoặc sẽ có một đoạn La Nina ngắn, không mạnh.

Với xu thế khí tượng trên, bão hoặc áp thấp nhiệt đới vẫn còn hoạt động và tiếp tục ảnh hưởng đến nước ta. Dự báo từ nay đến cuối năm 2025 vẫn còn khoảng từ 2-4 cơn bão, áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trên Biển Đông, trong đó khoảng từ 1-2 cơn có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta.

Theo quy luật khí hậu, tháng 10-11 và nửa đầu tháng 12, bão thường ảnh hưởng nhiều nhất đến khu vực Trung Bộ. Tuy nhiên, dưới tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai ngày càng bất thường, không loại trừ khả năng khu vực Bắc Bộ vẫn có thể chịu ảnh hưởng bão trong giai đoạn cuối mùa.

Vì vậy, cả Trung Bộ và Bắc Bộ đều cần đặc biệt đề phòng trong thời gian tới. Đặc biệt ở khu vực Trung Bộ, vùng từ Quảng Trị trở vào đến Lâm Đồng, bão, áp thấp nhiệt đới có khả năng tương tác với không khí lạnh đầu mùa gây mưa lớn ở miền Trung, kèm theo mưa lớn gây lũ, lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi.

Ngoài ra, từ khoảng tháng 10/2025 sẽ có những đợt không khí lạnh bắt đầu ảnh hưởng. Từ tháng 11 trở đi, không khí lạnh có thể gia tăng cường độ. Cuối năm, không khí lạnh hoạt động mạnh hơn, nguy cơ rét đậm, rét hại và sương muối, băng giá ở vùng núi cao.

"Vì vậy, người dân cần đặc biệt lưu ý các hiện tượng bão, mưa lớn, lũ quét, sạt lở, ngập úng đô thị và rét hại để chủ động phòng tránh, giảm thiểu thiệt hại", ông Mai Văn Khiêm lưu ý.

Khó khăn trong dự báo sớm thiên tai

Ông Mai Văn Khiêm cho biết, trong những năm qua, chúng ta đã có nhiều tiến bộ trong công tác dự báo, cảnh báo sớm, nhưng thực tế vẫn còn một số hạn chế, nhất là với những loại hình thiên tai có tính biến động cao.

Ví dụ như dự báo cường độ bão, chúng ta đã nâng cao được chất lượng dự báo về đường đi. Tuy nhiên bài toán dự báo về cường độ bão vẫn là một bài toán khó giải với tất cả các nhà khoa học khí tượng trên thế giới, nhất là dự báo cường độ bão trước 3-5 ngày.

Hay đối với những loại hình thiên tai có quy mô nhỏ (như dông, lốc, sét, lũ quét và trượt lở đất) mới chỉ cảnh báo được trước từ 1-6 giờ; hoặc với hiện tượng mưa lớn cục bộ cũng là một hiện tượng khó trong dự báo.

Ngoài ra, việc truyền tải thông tin dự báo, cảnh báo đến người dân ở vùng sâu, vùng xa cũng còn hạn chế. Nhất là khi có thiên tai bão lũ lớn có thể gây mất điện, mất sóng liên lạc. Trong khi cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai một số nơi còn yếu, thiếu nguồn lực để đầu tư đồng bộ. Đặc biệt, vẫn còn trường hợp chủ quan trong ứng phó thiên tai.

Để thích ứng an toàn với thiên tai, cơ quan khí tượng sẽ tiếp tục hiện đại hóa công nghệ quan trắc, tiếp tục đan dày số điểm quan trắc. Đặc biệt là tiếp tục phát triển mô hình dự báo, ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI vào nghiệp vụ, nâng cao năng lực phân tích để đưa ra bản tin sát hơn với thực tiễn, đặc biệt đối với các hiện tượng cực đoan.

Tiếp theo là tăng cường hệ thống truyền tin đa dạng, bảo đảm cảnh báo được truyền đạt nhanh chóng, dễ hiểu, đến tận người dân ở những khu vực dễ bị tổn thương; đẩy mạnh phối hợp giữa cơ quan khí tượng thủy văn với chính quyền địa phương, các lực lượng ứng phó và truyền thông nhằm kịp thời chuyển hóa thông tin dự báo thành hành động cụ thể.

Đồng thời, chú trọng đào tạo, nâng cao kỹ năng ứng phó cho cộng đồng và đưa kiến thức phòng tránh thiên tai vào các chương trình giáo dục. Với những giải pháp đồng bộ này, công tác phòng chống thiên tai sẽ từng bước chuyên nghiệp hơn, giúp cộng đồng thích ứng an toàn, giảm thiệt hại.

"Cơ quan khí tượng thủy văn đã xác định bài toán lớn về khoa học công nghệ của ngành là: "Làm chủ công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong dự báo khí tượng thủy văn, xây dựng hệ thống AI toàn diện cho dự báo khí tượng, thủy văn đa quy mô với độ chính xác cao và tự động hóa các nghiệp vụ dự báo.

Chúng tôi cũng xác định sẽ ưu tiên ứng dụng các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT) vào toàn bộ quy trình nghiệp vụ khí tượng thủy văn, từ quan trắc, thu nhận và xử lý dữ liệu, đến phân tích, dự báo, truyền tin.

Việc làm chủ các công nghệ trên không chỉ góp phần nâng cao độ chính xác và tính tự động hóa trong công tác chuyên môn, mà còn mở ra hướng phát triển một hệ thống dự báo thông minh, đa quy mô, đáp ứng tốt yêu cầu phục vụ người dân, chính quyền và các ngành kinh tế trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp", ông Mai Văn Khiêm nói.

Cơ quan khí tượng cũng khuyến nghị các địa phương đẩy mạnh quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng thông qua việc xây dựng mạng lưới thông tin hai chiều giữa cơ quan dự báo và cơ sở, tổ chức tập huấn, diễn tập để người dân chủ động hơn trong ứng phó.

Tô Hội

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/thien-tai-tu-nay-den-cuoi-nam-dien-bien-the-nao-169251009114354741.htm