Thiên thể 3I/ATLAS biến dạng sau hàng tỷ năm bức xạ vũ trụ

21 giờ trướcBài gốc

3I/ATLAS được phát hiện hôm 1/7/2025. Ảnh: NASA

Theo công bố đăng trên arXiv, nhóm nhà khoa học do Romain Maggiolo, Viện Vật lý Khí quyển Hoàng gia Bỉ, dẫn đầu đã sử dụng Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST) và mô phỏng máy tính để phân tích thiên thể liên sao 3I/ATLAS. Kết quả cho thấy vật thể này đã hấp thụ lượng lớn tia vũ trụ trong suốt khoảng 7 tỷ năm, tạo nên lớp vỏ bị chiếu xạ sâu 15–20 mét.

Các tia vũ trụ, gồm các hạt năng lượng cao từ ngoài Hệ Mặt Trời, có thể biến carbon monoxide (CO) trong băng thành carbon dioxide (CO₂). Do di chuyển trong không gian liên sao, 3I/ATLAS không được che chắn bởi “bong bóng bức xạ” của Mặt Trời, nên chịu tác động mạnh mẽ của loại bức xạ này. Điều đó giải thích vì sao thiên thể được ghi nhận có mức độ giàu CO₂ “cực đoan” – một đặc điểm bất thường so với các sao chổi nội địa.

“Hiệu ứng này diễn ra rất chậm, nhưng qua hàng tỷ năm, nó tạo ra tác động cực lớn,” ông Maggiolo nói. Ông nhận định đây là một “bước ngoặt trong cách tiếp cận nghiên cứu vật thể liên sao”, vì cho thấy các sao chổi như 3I/ATLAS không còn đại diện cho môi trường nơi chúng hình thành, mà đã bị biến đổi bởi hành trình trong không gian.

3I/ATLAS được phát hiện hồi tháng 7/2025 và hiện đang bay quanh Mặt Trời. Ngày 29/10, nó đạt điểm cận nhật (gần Mặt Trời nhất). Khi tiến gần sao trung tâm, lớp băng bên ngoài bị đốt nóng, tạo nên các tia khí phát sáng. Theo Maggiolo, những khí này nhiều khả năng xuất phát từ lớp vỏ bị chiếu xạ, chứ không phải từ vật chất nguyên thủy bên trong nhân sao chổi. Tuy nhiên, ông không loại trừ khả năng sự bào mòn do Mặt Trời có thể dần làm lộ ra lớp vật chất ban đầu.

Theo các phép đo hiện nay, 3I/ATLAS đang di chuyển trong Hệ Mặt Trời với vận tốc hơn 210.000 km/h trên quỹ đạo gần như phẳng và thẳng, và có thể là sao chổi cổ xưa nhất từng được quan sát, ước tính già hơn Hệ Mặt Trời khoảng 3 tỷ năm.

Thanh Tùng (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/khoa-hoc-cong-nghe/thien-the-3iatlas-bien-dang-sau-hang-ty-nam-buc-xa-vu-tru-20251103061936717.htm