Tại khoản 3 Điều 10 của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định ghế trẻ em trên ô tô từ 1/1/2026, khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 mét trên xe ô tô không được cho trẻ em ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ loại xe ô tô chỉ có một hàng ghế; người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em.
Quy định mới này đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận bởi cận kề thời điểm áp dụng, nhiều phụ huynh, tài xế vẫn còn không ít băn khoăn về tính khả thi và cách thức triển khai. Và sau đây ông Lê Phương, thành viên ban điều hành cộng đồng Otofun sẽ giải đáp một số thắc mắc này.
Theo ông Lê Phương, thiết bị an toàn trên xe dành cho trẻ em được chia thành 5 nhóm, tính theo độ tuổi và chiều cao. Khuyến cáo từ Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho rằng thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô có thể bao gồm một số loại cụ thể là: nôi trẻ em sơ sinh (thường < 2 tuổi); ghế trẻ em nhỏ (cho trẻ 2-6 tuổi) và các loại ghế nâng và đệm nâng (cho trẻ 6-10 tuổi).
Liên quan đến việc phân loại thiết bị an toàn theo chiều cao chứ không phải cân nặng, ông Lê Phương lý giải việc phân loại này dựa vào vị trí dây an toàn, khi mà trẻ em không đủ chiều cao mà dùng dây an toàn thì khi xe phanh gấp, dây an toàn sẽ bị thích vào cổ.
Một lưu ý nữa được ông Lê Phương đưa ra là nôi trẻ em sơ sinh tức thiết bị an toàn cho trẻ dưới 2 tuổi phải luôn được đặt trên xe với phần mặt cháu bé quay ra sau vì khi xe phanh gấp thì tất cả mọi thứ trên xe có xu hướng dồn về phía trước. Những cháu bé còn nhỏ do không đeo dây an toàn nên sẽ bị hất về trước, khi quay lưng lại thì lực tác động sẽ dồn cho toàn bộ phần lưng và cổ được mặt sau của nôi bảo vệ.
Bên cạnh đó thì có một quy định sẽ được áp dụng trong thời gian tới nữa là trẻ em không được ngồi ghế trước và quy định không những chỉ Việt Nam mà đến tất cả các nước trên thế giới hiện đều không cho phép trẻ em dưới độ tuổi quy định ngồi ở hàng ghế trước.
Lý giải về điều này, ông Lê Phương cho biết hàng ghế trước trên xe có túi khí. Khi xe chịu va đập mà túi khí bung ra thì bản thân trẻ em rất yếu ớt và trẻ sẽ không thể chịu những tổn hại do túi khí gây ra. Và hướng trực diện chịu va đập là từ phía trước. Nên là trẻ em khi ngồi đằng sau trên những thiết bị an toàn và ngồi ghế sau thì sẽ giảm bớt được rất nhiều nguy cơ.
Theo thống kế của WHO, thiết bị an toàn trên xe ô tô sẽ giảm được 50-74% thiệt hại cho trẻ em. Và bên cạnh những thông số như vậy, nhiều phụ huynh vẫn còn một số phàn nàn.
Theo ông Lê Phương, những phàn nàn đó thường sẽ thuộc vào 3 vấn đề chính. Thứ nhất là đắt tiền và tự nhiên lại thêm một chi phí mua ghế nhưng ông Lê Phương cho rằng an toàn của con mình phải là việc lo lắng đầu tiên, nên nhớ trẻ em là khách VIP, lúc nào cũng phải được bảo vệ 100% trên xe. Trẻ em không phải hàng hóa mà muốn để đâu cũng được. Huống hồ đây còn là con mình.
Thứ hai là sự cồng kềnh, bất tiện. Bây giờ theo quy định xe bao nhiêu chỗ thì chỉ được chở từng đấy người đi. Kể cả trẻ sơ sinh cũng được tính là một người, do đó việc cho trẻ ngồi một ghế là hoàn toàn đúng và không có gì sai cả. Hơn nữa, trên thị trường hiện có rất nhiều loại ghế an toàn, phù hợp với từng xe và cùng với đó, việc tháo lắp cũng rất dễ.
Thứ ba là các phụ huynh phàn nàn về việc trẻ em không chịu ngồi ghế, hay quấy nhiễu. Việc này theo ông Lê Phương là hoàn toàn phụ thuộc các bậc phụ huynh, mua ghế từ sớm, cho trẻ ngồi làm quen từ bé thì dần dần trẻ sẽ không còn quấy khóc nữa.
Một thắc mắc phổ biến nữa liên quan tới các xe sử dụng dịch vụ, ví dụ xe taxi, Grab thì khi mà gọi một chiếc xe sử dụng dịch vụ như thế thì với các gia đình mà có trẻ nhỏ thì chúng ta sẽ phải như thế nào? Với lái xe công nghệ thì chúng ta sẽ phải xử lý như thế nào?
Ông Lê Phương cho rằng nếu nhà mình có trẻ em và có nhu cầu đi ô tô, mình nên có ghế để lúc nào khi cả nhà đi xe taxi thì có thể bê ghế của nhà mình lên dùng hoặc trong trường hợp xe không có. Ở các nước khi mà đặt xe công nghệ nó sẽ có những sự lựa chọn là: Có trẻ em hay không? Nếu có thì bao nhiêu trẻ em, bao nhiêu tuổi? Dịch vụ rất là rõ ràng. Điều này chúng ta hoàn toàn có thể kiểm chứng đối với Grab ở nước ngoài. Còn tại Việt Nam chắc chắn sau quy định mới sẽ áp dụng từ ngày 1/1/2026 thì cũng sẽ dần dần phải thay đổi.
Sau đây là tổng hợp về các quy định về sử dụng ghế cũng như là cách hướng dẫn sử dụng ghế an toàn cho trẻ em.
1. Phân loại ghế theo độ tuổi và cân nặng của trẻ
Nhóm 1 từ 9-18kg tức từ 1-4 tuổi. Quay về phía trước có dây đai riêng giữ cố định trẻ độc lập. Nhóm 2-3 từ 15-36kg tức từ khoảng 4-10 tuổi.
Ghế nâng booster seat giúp dây an toàn ôm đúng vị trí vai và hông.
Ghế đa năng convertible từ sơ sinh đến 10 tuổi.
Chuyển đổi giữa các nhóm trên sẽ tiết kiệm và phù hợp với gia đình nhiều con.
2. Vị trí lắp ghế an toàn nhất
Ghế sau, vị trí giữa là an toàn nhất bởi xa vùng bung túi khí, vùng va chạm. Không đặt ghế trẻ ở ghế trước, trừ khi xe chỉ có một hàng ghế, theo luật năm 2024.
Nếu phải lắp ở ghế trước, tắt túi khí hành khách ngay.
3. Cách lắp đặt ghế đúng kỹ thuật
Đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất.
Gắn ghế chắc chắn bằng dây ISOFIX hoặc dây đai an toàn của xe. Ghế không được rung lắc quá 2cm khi thử lắc. Đặt trẻ ngồi sát lưng ghế, đầu nằm trong vùng bảo vệ đầu.
Dây đai ôm sát vai, ngực và hông. Không xoắn, không để lỏng, không mặc áo phao dày hoặc chăn quấn vì có thể khiến trẻ trượt khỏi dây đai.
4. Một số lưu ý quan trọng
Không để trẻ ngồi lòng người lớn khi xe di chuyển. Không dùng ghế cũ, ghế hỏng hoặc ghế từng va chạm mạnh. Thường xuyên kiểm tra dây đai, khóa ghế, khung ghế sau mỗi hành trình dài.
Tập cho trẻ quen ngồi ghế từ sớm, có thể cho trẻ chơi đồ nhỏ, nghe nhạc để thoải mái. Với trẻ cao trên 1m35 hoặc trên 10 tuổi, có thể ngồi ghế người lớn với dây an toàn vai và hông chuẩn.
5. Khi nào cần thay ghế an toàn?
Trẻ vượt qua giới hạn cân nạng hoặc chiều cao của ghế. Ghế hư hỏng, gãy, lỏng khớp hoặc hết hạn sử dụng thường sẽ từ 6 đến 10 năm. Sau va chạm, dù ghế không biến dạng, vẫn nên thay mới.
6. Mức phạt theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP
Sẽ phạt từ 800 đến 1 triệu đồng: nếu cho trẻ dưới 10 tuổi, cao dưới 1m35 ngồi cùng hàng ghế với người lái, trừ xe chỉ có một hàng ghế. Không sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ khi xe đang chạy.
Duy Anh
Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/thiet-bi-an-toan-tren-o-to-uu-tien-toi-da-cho-an-toan-cua-tre-370397.htm