Vào tháng 01/2025, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã công bố việc chuyển giao GPBank cho VPBank và DongABank cho HDBank. Sự kiện này nối tiếp việc chuyển giao tương tự đã được công bố vào tháng 11/2024 về việc chuyển giao CBBank cho Vietcombank và Oceanbank cho MBBank. Việc chuyển giao được thực hiện theo chương trình tái cơ cấu của NHNN nhằm bảo vệ các chủ nợ và phục hồi hoạt động của các ngân hàng trở lại bình thường. Trước khi chuyển giao, 4 ngân hàng được NHNN kiểm soát đặc biệt sau nhiều năm tích lũy đáng kể nợ xấu và lỗ lũy kế.
Theo bà Phan Thị Vân Anh - Giám đốc, Chuyên gia phân tích cao cấp, VIS Rating, các ngân hàng tham gia chương trình tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém của NHNN đã cung cấp nguồn lực quản lý và kỹ thuật cho các ngân hàng được chuyển giao nhằm hỗ trợ xây dựng chiến lược kinh doanh, chính sách và quy trình hoạt động.
Hình 1: Đánh giá tác động do chuyển giao đối với các ngân hàng
Nguồn: VIS Rating
Các ngân hàng: Vietcombank, VPBank, MBBank, HDBank sẽ nhận được một số lợi ích và miễn trừ từ NHNN, bao gồm tăng hạn mức tăng trưởng tín dụng, hạ yêu cầu dự trữ bắt buộc, hỗ trợ thanh khoản… Ngoài ra, một số ngân hàng lớn có kế hoạch bơm vốn mới vào các ngân hàng được chuyển giao sau khi lỗ lũy kế giảm hoặc được giải quyết toàn bộ. Bộ đệm vốn mạnh hơn sẽ giúp cải thiện khả năng thanh toán và sự phục hồi của các ngân hàng được chuyển giao trước những cú sốc trong tương lai, nâng cao niềm tin của thị trường vào khả năng hoạt động liên tục của các ngân hàng được tái cơ cấu.
Cụ thể, các ngân hàng nhận chuyển giao sẽ được cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng cao hơn so với các ngân hàng cùng ngành. Khi đó, tăng trưởng tài sản và lợi nhuận cao hơn. Tuy nhiên, rủi ro tài sản cũng cao hơn do tập trung tín dụng vào một số ngành nhất định.
Về hỗ trợ thanh khoản, các ngân hàng nhận chuyển giao sẽ được vay tái cấp vốn từ NHNN với lãi suất thấp và cho phép phát hành trái phiếu dài hạn cho Tổ chức Bảo hiểm tiền gửi. Điều này giúp các ngân hàng giảm gánh nặng tài chính và thanh khoản trong việc hỗ trợ các ngân hàng được chuyển giao. Các ngân hàng này cũng được giảm dự trữ bắt buộc tới 50%, giúp tăng trưởng lợi nhuận cao hơn nhờ có thêm nguồn lực để cho vay.
Ngoài ra, các ngân hàng này được hưởng miễn trừ theo quy định như: Không hợp nhất báo cáo tài chính với ngân hàng được chuyển giao; Loại bỏ các khoản cho vay ngân hàng được chuyển giao khi tính toán các tỷ lệ an toàn.
“Chúng tôi kỳ vọng tác động trực tiếp từ các ngân hàng mới được chuyển giao tới các ngân hàng lớn là không đáng kể, do quy mô các ngân hàng được chuyển giao còn tương đối nhỏ so với các ngân hàng lớn và các ngân hàng lớn có đủ nguồn lực để hấp thụ và quản lý hoạt động của ngân hàng được chuyển giao”, bà Phan Thị Vân Anh cho biết.
Hình 2: Rủi ro tài sản có thể gia tăng của các ngân hàng
Nguồn: VIS Rating
Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Huy - CFA, Chuyên viên phân tích, VIS Rating cho rằng, trong bối cảnh kinh tế và nhu cầu tín dụng tăng trưởng mạnh mẽ, rủi ro tài sản có thể tăng tại các ngân hàng nhận chuyển giao do sử dụng hạn mức tăng trưởng tín dụng mới cao hơn để mở rộng cho vay tại một số ngành, từ đó làm tăng rủi ro cho vay tập trung và khả năng dễ bị tổn thương hơn.
“Đẩy mạnh cho vay tới một số ngành sẽ làm tăng rủi ro cho vay tập trung và dễ bị tổn thương hơn trước các rủi ro sự kiện”, ông Huy nhận định.
Tuấn Thủy