Ảnh minh họa - Ảnh: Bloomberg.
Đây là một phần trong nỗ lực của Thủ tướng Friedrich Merz nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động và thúc đẩy sự phục hồi của nền kinh tế lớn nhất châu Âu.
Theo một dự thảo luật của Đức Financial Times tiếp cận được, chính sách này dự kiến sẽ tiêu tốn khoảng 890 triệu euro mỗi năm và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Con số này phản ánh sự sụt giảm số tiền thuế thu được từ 285.000 người hiện đã ở tuổi nghỉ hưu nhưng đang làm việc và sẽ ngay lập tức được hưởng lợi từ chính sách này. Kế hoạch được gọi hưu trí chủ động này - một cam kết trong chiến dịch tranh cử chức thủ tướng của ông Merz - dự kiến sẽ được thông qua bởi liên minh cầm quyền vào ngày 15/10.
Liên minh của Thủ tướng Merz đang tìm cách giảm thiểu tác động bất lợi đối với nền kinh tế từ lực lượng lao động già hóa của Đức, khi nền kinh tế nước này - vốn đã trì trệ suốt 3 năm qua - đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động có kỹ năng. Sáng kiến này là một trong những thay đổi cấu trúc được liên minh cầm quyền thực hiện, như một phần của chủ trương "mùa thu cải cách" rộng lớn hơn mà vị Thủ tướng đã hứa hẹn.
Thị trường lao động Đức đang đối mặt với những thách thức cấu trúc do sự thay đổi nhân khẩu học. Thế hệ bùng nổ dân số sẽ dần dần nghỉ hưu trong những năm tới, trong khi số lượng người trẻ tham gia lực lượng lao động ngày càng ít đi. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động có kỹ năng trong nhiều ngành công nghiệp. Làm việc sau khi nghỉ hưu được phép ở Đức, cũng như ở nhiều nước châu Âu khác, nhưng Berlin muốn làm cho việc này trở nên hấp dẫn hơn thông qua việc đưa ra các ưu đãi về thuế.
Các quốc gia khác cũng đang khuyến khích làm việc sau khi nghỉ hưu, bao gồm Hy Lạp với một số thành công nhất định. Kể từ khi Athens cho phép những người nghỉ hưu làm việc giữ nguyên lương hưu đầy đủ và áp dụng mức thuế giảm còn 10% đối với thu nhập bổ sung, số lượng người nghỉ hưu làm việc đã tăng từ 35.000 vào năm 2023 lên hơn 250.000 vào tháng 9 vừa qua - theo Bộ Lao động Hy Lạp.
Đức đang phải đối mặt với một trong những thách thức nhân khẩu học lớn nhất châu Âu, với 4,8 triệu lao động - chiếm 9% lực lượng lao động của nước này - dự kiến sẽ nghỉ hưu vào năm 2035, gây áp lực lên hệ thống phúc lợi và nền kinh tế.
Ngoài lực lượng lao động đang thu hẹp, Đức còn có số giờ làm việc trung bình ngắn nhất trong số các nền kinh tế thuộc Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD). Trong khi đó, tỷ lệ lao động bán thời gian đã tăng hơn gấp đôi lên 30% lực lượng lao động kể từ đầu những năm 1990, chủ yếu do phụ nữ tham gia nhiều hơn.
Ưu đãi thuế này cũng sẽ giúp "giữ lại kinh nghiệm và kiến thức trong các công ty lâu hơn" và dẫn đến "tăng tỷ lệ việc làm tổng thể, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và tăng thu ngân sách của chính phủ" - dự thảo luật nhận định. Người lao động và người sử dụng lao động đều sẽ có đóng góp xã hội dựa trên các mức lương này, mang lại sự hỗ trợ tài chính cho hệ thống y tế và hưu trí đang trở nên căng thẳng của Đức.
Ước tính về khoản thâm hụt thu thuế 890 triệu euro mỗi năm do kế hoạch ưu đã thuế nói trên là mức thấp nhất trong dự báo của các nhà kinh tế. Viện IW ước tính chi phí hàng năm của biện pháp này có thể lên tới gần 1,4 tỷ euro, với khoảng 340.000 lao động đủ điều kiện được hưởng ưu đãi thuế. Một số chuyên gia cũng lưu ý rằng Chính phủ Đức đang giữ nguyên các ưu đãi hiện có để khuyến khích người lao động nghỉ hưu sớm từ 63 tuổi. Tuổi nghỉ hưu theo luật định của Đức là 67.
Số lượng người hưởng lợi từ các biện pháp mới này sẽ tăng theo thời gian theo ông Holger Schmieding, nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Berenberg. Ông cho rằng trong 2-3 năm tới, tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế và đóng góp xã hội của kế hoạch này sẽ vượt chi phí của kế hoạch.
“Việc áp dụng kế hoạch này cũng là một dấu hiệu cho thấy xã hội đánh giá cao sự đóng góp của những người lớn tuổi quyết định ở lại và cống hiến”, ông Schmieding nhận xét.
An Huy