Thiếu máu não: Bệnh lý âm thầm nhưng khốc liệt

6 giờ trướcBài gốc

Thiếu máu não gây ra hàng loạt hệ lụy

Thời gian gần đây, chị H.D.T (36 tuổi, nhân viên văn phòng ở phường Hà Đông, Thành phố Hà Nội) thấy người mệt mỏi kéo dài, thường xuyên có cảm giác nặng đầu, làm việc khó tập trung, giấc ngủ chập chờn, tính tình dễ cáu gắt, chất lượng cuộc sống giảm hẳn. Đi khám, chị được biết mình bị thiếu máu não. “Sau khi được tiêm thuốc tăng tuần hoàn não và thở oxy cao áp, tôi thấy đầu thông thoáng dễ chịu, khả năng tập trung tốt hơn. Sau khoảng 1 tuần, tôi thấy dễ vào giấc, ngủ sâu hơn, tinh thần thoải mái”, chị H.D.T chia sẻ.

Cũng rơi vào tình trạng khó ngủ, và ông Lê Xuân Vinh (65 tuổi, ở phố Hoàng Đạo Thúy, Thành phố Hà Nội) cho biết: “Tôi chỉ ngủ được hơn 1 tiếng ngon giấc, sau đó nằm chập chờn đến sáng. Ngoài ra, tôi hay bị quên, tinh thần cảm thấy chán nản, không muốn đi ra ngoài giao tiếp với mọi người, ăn không thấy ngon”. Tình trạng đó kéo dài, ông Vinh đã đến bệnh viện khám và được bác sĩ kết luận là bị thiếu máu lên não.

Bệnh nhân thiếu máu não được điều trị bằng liệu pháp công nghệ cao như oxy cao áp

Theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Viện Y sinh Nhiệt đới, Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga, thiếu máu não mạn tính là tình trạng giảm lưu lượng máu đến não kéo dài, dẫn đến việc cung cấp oxy và dưỡng chất không đủ cho các hoạt động của tế bào thần kinh. Tình trạng này không chỉ gây ra các triệu chứng cơ năng như đau đầu, chóng mặt mà còn là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến rối loạn giấc ngủ và suy giảm nhận thức.

“Não bộ là cơ quan tiêu thụ năng lượng lớn nhất cơ thể. Dù chỉ chiếm 2% trọng lượng, não cần đến 20% lượng oxy và 25% lượng glucose toàn thân. Tế bào thần kinh (neuron) cực kỳ nhạy cảm với tình trạng thiếu oxy vì chúng không có khả năng dự trữ năng lượng. Khi lưu lượng máu não giảm xuống dưới ngưỡng 50ml/100g mô não/phút, các phản ứng dây chuyền tiêu cực sẽ xảy ra”, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng cho biết.

Thiếu máu não khiến việc sản xuất ATP (phân tử mang năng lượng thiết yếu trong mọi tế bào sống) bị đình trệ, bệnh nhân mệt mỏi nhưng không thể vào giấc ngủ sâu. Bên cạnh đó, thiếu máu não làm chức năng tuyến tùng bị suy giảm. Khi vùng này thiếu máu, nồng độ Melatonin tiết ra không đủ hoặc sai thời điểm, làm đảo lộn chu kỳ thức - ngủ. Đồng thời, thiếu mãu não cũng ngăn cản dòng chảy của dịch não tủy, khiến các độc tố thần kinh như Beta-amyloid tích tụ, gây mất ngủ và tăng nguy cơ sa sút trí tuệ.

“Nguy hiểm nhất của thiếu máu não cấp tính là cơn tai biến mạch máu não (đột quỵ). Khi lưu lượng máu đến một vùng não bị gián đoạn đột ngột, các tế bào thần kinh sẽ bắt đầu chết chỉ sau vài phút. Ngay cả khi chưa xảy ra đột quỵ thực thụ, các cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA) với biểu hiện tê bì tay chân, méo miệng hoặc mất thăng bằng tạm thời cũng là “lời cảnh báo đỏ” cho một biến cố lớn trong tương lai gần”, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng nhấn mạnh.

Về lâu dài, tình trạng “đói” oxy kéo dài dẫn đến hệ thần kinh suy yếu với 3 hệ lụy nghiêm trọng. Thứ nhất là suy giảm nhận thức. Việc thiếu hụt năng lượng khiến các liên kết synapse bị đứt gãy. Người bệnh rơi vào tình trạng “sương mù não”, giảm khả năng tập trung, tư duy chậm chạp và mất trí nhớ ngắn hạn. Thứ hai là bị rối loạn cảm xúc. Thiếu máu não làm mất cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh như Serotonin và Dopamine, gây ra trạng thái lo âu, trầm cảm hoặc dễ kích động. Thứ ba, thiếu mãu não làm suy giảm chức năng vận động, làm giảm khả năng phối hợp vận động và kéo dài thời gian phản xạ, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất công việc và an toàn trong sinh hoạt.

Điều trị thiếu máu não cần kiên trì

Theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, thiếu máu não không đơn thuần là một trạng thái mệt mỏi nhất thời. Đó là một tiến trình bệnh lý âm thầm nhưng khốc liệt. Nếu không được can thiệp kịp thời, các tổn thương sẽ tiến triển từ rối loạn chức năng sang tổn thương thực thể không thể đảo ngược.

Để phòng và xử trí tình trạng thiếu máu não, cần có sự kết hợp các biện pháp hỗ trợ về thuốc, dinh dưỡng và lối sống, trong đó, liệu pháp công nghệ cao như Oxy cao áp đang được ghi nhận là một phương pháp điều trị hiệu quả cho căn bệnh này. “Trong phác đồ điều trị hiện đại, Oxy cao áp (OXCA) được xem là phương pháp can thiệp trực tiếp và hiệu quả, tác động sâu vào mức độ tế bào. Bệnh nhân được nằm trong buồng kín, hít thở oxy nguyên chất dưới áp suất từ 1.5 ATA đến 2.0 ATA. Oxy sẽ hòa tan trực tiếp vào huyết tương với nồng độ rất cao. Lượng oxy này không phụ thuộc vào hồng cầu, dễ dàng thẩm thấu qua các vị trí mạch máu bị hẹp hoặc mô bị phù nề để cứu vãn các neuron đang “ngủ đông””, bác sĩ Hoàng cho hay.

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng tư vấn về biện pháp phòng và điều trị bệnh thiếu máu não cho bệnh nhân

Liệu pháp oxy cao áp cũng giúp tăng sinh mạch máu mới, kích thích cơ thể tiết ra các yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu, giúp hình thành mạng lưới mao mạch mới thay thế cho các mạch máu đã bị xơ vữa. Bên cạnh đó, liệu pháp này giúp cân bằng hệ thần kinh thực vật. Áp suất cao giúp giảm hoạt động của hệ giao cảm và tăng cường hệ phó giao cảm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi vào giấc ngủ tự nhiên.

Bên cạnh liệu pháp oxy cao áp, việc sử dụng thuốc đóng vai trò duy trì lưu thông dòng máu. Thuốc tăng cường tuần hoàn não giúp giãn tiểu động mạch và cải thiện độ nhớt của máu. Thuốc bảo vệ thần kinh cung cấp tiền chất để neuron phục hồi sau tổn thương. Thuốc chống kết tập tiểu cầu như Aspirin hoặc Clopidogrel giúp ngăn ngừa cục máu đông, nhưng cần có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ. “Không tự ý kết hợp thảo dược như Ginkgo biloba liều cao với thuốc chống đông máu vì sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ xuất huyết nội sọ hoặc xuất huyết tiêu hóa”, bác sĩ Hoàng lưu ý.

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng cũng nhấn mạnh vai trò của dinh dưỡng và vận động trong điều trị bệnh thiếu máu não. Về dinh dưỡng, ưu tiên Omega-3 (DHA và EPA) để cải thiện đàn hồi thành mạch. Vitamin nhóm B (B6, B12) và Folate giúp kiểm soát nồng độ Homocysteine - yếu tố gây tổn thương nội mạc mạch máu. Người bệnh cần có chế độ ăn uống hợp lý, tăng cường ăn cá, rau xanh và các loại quả có màu sắc tươi, đậm... để tăng các chất chống oxy hóa, tăng chất cơ hòa tan và khoáng chất, tăng omega-3...

Cần tăng cường vẫn động, ngày 2 - 3 lần mỗi lần 20 - 30 phút tùy theo sức của mình. Nếu có vấn đề về khớp thì nên bơi, đạp xe đạp... Việc vận động như đi bộ nhanh, đạp xe cũng giúp tim bơm máu lên não tốt hơn. Đặc biệt, việc chăm sóc cột sống cổ giúp giải phóng sự chèn ép vào động mạch đốt sống, hỗ trợ cung cấp máu cho vùng chẩm và thân nền của não.

Theo bác sĩ Hoàng, mất ngủ do thiếu máu não rất cần sự điều chỉnh thói quen sinh hoạt. Thiết lập chu kỳ thức - ngủ cố định và tiếp xúc ánh sáng mặt trời buổi sáng để sản sinh Serotonin. Hạn chế ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử ít nhất 60 phút trước khi ngủ. Duy trì nhiệt độ phòng mát mẻ (22 - 25 độ C) để hỗ trợ quá trình hạ thân nhiệt tự nhiên khi vào giấc ngủ sâu. Xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh: tích cực giao tiếp, hạn chế mạng xã hội và TV, tham gia các hoạt động ngoài trời, buông bỏ những vấn đề không cần thiết...

“Điều trị thiếu máu não mạn tính và mất ngủ là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì. Sự kết hợp giữa công nghệ y khoa hiện đại, sử dụng thuốc đúng chỉ định và lối sống khoa học là con đường ngắn nhất để thoát khỏi vòng xoáy bệnh lý, ngăn ngừa đột quỵ và sa sút trí tuệ”, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng nói.

Ngọc Nhi/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/suc-khoe/thieu-mau-nao-benh-ly-am-tham-nhung-khoc-liet-post1256494.vov