Thiếu nhân lực: Điểm nghẽn trong phát triển trạm y tế xã

5 giờ trướcBài gốc

Tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội trong khuôn khổ kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã có phát biểu giải trình, làm rõ những vấn đề được các đại biểu quan tâm liên quan đến lĩnh vực y tế.

Theo bà Lan, trên cơ sở nhìn thẳng vào những vấn đề cần tháo gỡ, thời gian vừa qua ngành y tế đã tập trung nhiều giải pháp để triển khai thực hiện, trong đó có việc hoàn thiện thể chế pháp luật nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn.

Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh: "Phát triển hệ thống y tế cơ sở, chăm sóc sức khỏe ban đầu là nội dung đặc biệt, phù hợp với hệ thống chính quyền 2 cấp".

Để triển khai việc nâng cao chất lượng của y tế cơ sở, Bộ Y tế đang tham mưu hoàn thiện hệ thống cơ sở và chính sách pháp luật liên quan đến công tác phát triển y tế cơ sở từ chức năng, nhiệm vụ, các dịch vụ được cung cấp, cơ chế tài chính...

Cần phân định chức năng, nhiệm vụ trạm y tế xã

Trao đổi với PLO, bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế), cho biết trong chiến lược phát triển y tế cơ sở, trạm y tế xã sẽ không còn là nơi thực hiện một số nhiệm vụ đơn lẻ như tiêm chủng hay phát thuốc BHYT. Thay vào đó, đây phải là nơi cung cấp toàn diện các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, từ tiêm chủng, đến khám chữa bệnh cơ bản, sàng lọc nguy cơ bệnh tật…

"Trạm y tế xã tương lai có thể giống như phòng khám đa khoa - cơ sở y tế cấp ban đầu đủ năng lực khám chữa bệnh đa khoa ngoại trú, chăm sóc sức khỏe người già, trẻ em, bệnh nhân mãn tính, tư vấn sức khỏe tâm thần…", bà Trang nói.

Mô hình lý tưởng là sự kết hợp giữa phòng khám đa khoa tổng quát và y học gia đình, ứng dụng telehealth để hỗ trợ khám chữa bệnh từ xa, hội chẩn cấp cứu với tuyến trên khi cần thiết.

Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế). Ảnh: TT

Do đó, theo Vụ trưởng Vụ BHYT, cần tính toán lại chức năng, nhiệm vụ của trạm y tế xã. Trạm y tế không thể làm thay phần việc của tuyến trên là phẫu thuật, nhưng vẫn đủ khả năng xử lý các thủ thuật đơn giản và khám bệnh thông thường.

"Không phải cứ có dịch là tập trung lên tuyến tỉnh, trung ương mà chỉ cần có bác sĩ nội, truyền nhiễm tại xã là đã đủ can thiệp các vấn đề như dịch sởi, cúm mùa", bà Trang cho hay.

Việc phân định cấp chuyên môn kỹ thuật phải dựa trên mức độ bệnh, yêu cầu kỹ thuật, khả năng thực hiện, để sử dụng hợp lý và tiết kiệm các nguồn lực từ con người, vật tư, trang thiết bị đến tài chính y tế.

Nhân lực - Điểm nghẽn lớn nhất của y tế cơ sở

Cũng theo Vụ trưởng Vụ BHYT, một thực tế khiến việc nâng cấp trạm y tế xã khó đạt hiệu quả như mong muốn là vấn đề thiếu nhân lực chuyên môn. Trang thiết bị, vật tư, thuốc... đều có thể mua sắm, nhưng bác sĩ, đặc biệt là bác sĩ đa khoa, nội khoa, lão khoa, truyền nhiễm, tâm thần, thì không thể đào tạo gấp.

"Việc có một bác sĩ giỏi về xã công tác vẫn là điều "xa xỉ" ở nhiều địa phương, nhất là ở vùng sâu vùng xa. Vì vậy, giải bài toán nhân lực trở thành yếu tố then chốt, trong đó cơ chế tài chính phù hợp là động lực", bà Trang nhấn mạnh.

Trước hết, cần có chính sách thu hút và giữ chân bác sĩ về trạm y tế xã. Không thể nói mãi về “sứ mệnh” hay “tinh thần phục vụ” mà không đi kèm thu nhập, chế độ đãi ngộ, cơ hội phát triển nghề nghiệp.

Lời giải nằm ở chính sách lương, thưởng, đào tạo liên tục, quy hoạch sử dụng hợp lý, đúng với tinh thần của Nghị quyết 46-NQ/TW, trong đó nêu rõ nghề y là một nghề đặc biệt, cần được đào tạo, sử dụng, tuyển dụng và đãi ngộ đặc biệt.

Bộ Y tế sẽ xây dựng chiến lược đào tạo bác sĩ hướng về xã. Ở một số địa phương, bác sĩ đa khoa được tập huấn thêm về tâm thần học để có thể quản lý bệnh nhân tâm thần ổn định, phát thuốc, tư vấn, giúp người bệnh không phải lên tuyến trên mỗi tháng.

Theo bà Trang, đây là cách làm hiệu quả, tiết kiệm và nhân văn. Nếu được tổ chức bài bản, bác sĩ xã có thể thực hiện tốt vai trò bác sĩ gia đình trong chăm sóc toàn diện, liên tục cho từng người dân.

Biển hiệu của Trạm y tế xã Tân Thới Nhì (Hóc Môn, TP.HCM) bị mất chữ, cổng gỉ sắt, tường bị thấm, nứt nhiều chỗ. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Rà soát, đánh giá cơ chế tự chủ đối với trạm y tế xã

Bên cạnh đó, để trạm y tế xã thực sự “lột xác”, theo Vụ trưởng Vụ BHYT, cần đi kèm những thay đổi về tư duy và cách đầu tư.

"Nếu được tổ chức độc lập, có con dấu và tài khoản riêng, được ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT, được giao nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám chữa bệnh đa khoa, quản lý sức khỏe người dân, thì trạm y tế xã sẽ có nguồn thu để dần phát triển.

Khi đó, nhà nước không phải lo toàn bộ chi phí nữa, chỉ làm vai trò định hướng, hỗ trợ ban đầu", bà Trang nêu quan điểm.

Theo đó, cần rà soát, đánh giá cơ chế tự chủ tài chính đối với trạm y tế xã để có giải pháp phù hợp. Bởi đầu tư cho y tế cơ sở không phải để tạo nguồn thu dịch vụ, mà nhằm bảo đảm chức năng của Nhà nước trong cung cấp dịch vụ y tế thiết yếu, chăm lo sức khỏe người dân.

Các cơ sở y tế xã cần được ngân sách bảo đảm kinh phí thường xuyên, được giao chức năng, nhiệm vụ, cơ chế tài chính để chủ động, không phải phụ thuộc xin - chờ - cấp, được giữ lại nguồn thu để phát triển chuyên môn, phúc lợi.

"Đó là động lực quan trọng, tiên quyết để họ chủ động nâng cao năng lực và thu hút, giữ chân người bệnh", bà Trang nói.

Tư duy về y tế xã cần thay đổi căn bản. Đừng nhìn trạm y tế như một nơi chỉ đủ để làm một số việc theo chương trình, chỉ tiêu, mà hãy xem đó như một “hạt nhân” chăm sóc sức khỏe ban đầu của quốc gia, là “cửa ngõ” của hệ thống y tế.

Từ đó, đầu tư và tổ chức nhân lực, tài chính, chuyên môn đúng vai trò, đúng cấp độ. Khi đó, người dân sẽ tin tưởng đến trạm y tế xã, ngành y tế nói chung sẽ bớt gánh nặng quá tải tuyến trên và giải được bài toán trầm kha về y tế cơ sở.

THANH THANH

Nguồn PLO : https://plo.vn/thieu-nhan-luc-diem-nghen-trong-phat-trien-tram-y-te-xa-post856818.html