Theo thông tin được Đại sứ Hoa Kỳ tại Thổ Nhĩ Kỳ Tom Barrack nêu tại một cuộc họp báo ở Abu Dhabi, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ngừng hoàn toàn việc vận hành hệ thống phòng không S-400 trong vòng 4–6 tháng tới. Động thái này nhằm dỡ bỏ rào cản để nước này quay trở lại chương trình Máy bay chiến đấu tấn công chung (JTF) và nối lại việc nhận tiêm kích F-35 thế hệ thứ năm. Về phía Washington, quá trình tái hòa nhập có thể đi kèm chuyển giao tới 40 máy bay mới và nâng cấp các khung máy bay đã thanh toán nhưng chưa bàn giao.
Thổ Nhĩ Kỳ từ bỏ hệ thống phòng không S - 400 để tái gia nhập chương trình F - 35 - Ảnh 1.
Tổng quan sự kiện
Theo nhà ngoại giao này, các khẩu đội S-400 Triumf do Nga chuyển giao năm 2019 đã không còn được sử dụng trong Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu và về cơ bản đã bị bỏ đó. Tuy nhiên, sự hiện diện của S-400 trong biên chế tiếp tục là rào cản pháp lý và chính trị đối với việc Ankara quay trở lại chương trình JTF, dự án mà Thổ Nhĩ Kỳ bị loại ngay sau khi nhận tổ hợp S-400 đầu tiên.
Ông Barrack nhấn mạnh: "Chúng tôi thấy cam kết thực sự từ phía Thổ Nhĩ Kỳ trong việc giải quyết vấn đề này. Tôi tin tưởng rằng mọi thứ sẽ được giải quyết trong những tháng tới".
Phương án xử lý S-400 theo nguồn
Các nguồn tin ngoại giao được dẫn cho biết "giải pháp" liên quan đến S-400 có thể bao gồm hai kịch bản:
Chuyển giao toàn bộ hệ thống cho một bên thứ ba, ví dụ Qatar hoặc một quốc gia không thuộc NATO.
Tháo dỡ và đưa vào kho, dưới sự giám sát quốc tế.
Cả hai phương án đều hướng tới việc loại bỏ rào cản pháp lý và chính trị, tạo điều kiện cho tiến trình tái hòa nhập của Ankara vào JTF.
Thổ Nhĩ Kỳ gần như đã loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng tổ hợp phòng không S-400.
Lộ trình 4–6 tháng
Theo thông báo, bước đi trước mắt là ngừng hoàn toàn vận hành S-400 trong 4–6 tháng tới. Sau khi chọn phương án xử lý (chuyển giao hoặc tháo dỡ lưu kho có giám sát), quá trình xác minh sẽ là cơ sở để Mỹ dỡ bỏ hạn chế và bắt đầu tái hòa nhập Thổ Nhĩ Kỳ vào chương trình F-35.
Khía cạnh chương trình F-35
Về phần mình, Washington sẵn sàng khởi động quá trình tái hòa nhập và chuyển giao tới 40 máy bay F-35 mới cho Ankara, đồng thời nâng cấp những máy bay đã thanh toán nhưng chưa giao. Đây là các bước được nêu trong thông tin nguồn nhằm khôi phục hợp tác quân sự liên quan đến máy bay thế hệ thứ năm.
Yếu tố pháp lý và chính trị
Nguồn tin cho biết một sự thỏa hiệp trở nên khả thi sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump lên nắm quyền, với tuyên bố mong muốn "thiết lập lại" quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ và đưa nước này trở lại quỹ đạo các chương trình quân sự của Mỹ. Trong khuôn khổ đó, việc loại bỏ S-400 khỏi biên chế được coi là then chốt để xử lý rào cản pháp lý và chính trị.
Ghi nhận theo nguồn, tránh suy diễn
Bài viết sử dụng thông tin theo các phát biểu và dẫn nguồn ngoại giao nêu trên. Các chi tiết kỹ thuật khác như cấu hình thay thế cho phòng không Thổ Nhĩ Kỳ, lịch bàn giao cụ thể hay điều khoản hợp đồng không được nguồn đề cập.
CTVX