Thổ Nhĩ Kỳ muốn bán lại S-400 cho Nga, mở đường F-35

12 giờ trướcBài gốc

Thổ Nhĩ Kỳ được cho là đã đưa ra với Nga một đề xuất hiếm gặp: bán lại hệ thống tên lửa phòng không S-400 để lấy khoản hoàn trả 2,5 tỷ đô la đã thanh toán, qua đó tìm cách khôi phục vai trò trong chương trình máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm F-35 của Mỹ và điều chỉnh lại cấu trúc lực lượng phòng không – không quân của mình.

Tổng quan đề xuất bán lại S-400

Theo thông tin Bloomberg dẫn từ một nhân vật được mô tả là đáng tin cậy, trong cuộc gặp với người đồng cấp Vladimir Putin ngày 12 tháng 12 tại Ashgabat, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan đã đề xuất chuyển lại cho Nga các hệ thống S-400 mà Ankara đã mua trước đó. Đổi lại, Nga sẽ hoàn trả khoản 2,5 tỷ đô la mà Thổ Nhĩ Kỳ đã chi trả cho gói vũ khí này.

Đề xuất không chỉ dừng ở việc chuyển giao thiết bị, mà còn gắn với mục tiêu chiến lược: mở đường cho Thổ Nhĩ Kỳ quay trở lại chương trình F-35, vốn bị đình chỉ từ nhiều năm qua do thương vụ S-400. Đây là điểm then chốt, bởi F-35 được xác định là máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm chủ lực của Mỹ và nhiều nước NATO.

Tại cuộc gặp với người đồng cấp Vladimir Putin vào ngày 12 tháng 12 tại Ashgabat, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoan đã đề xuất bán lại hệ thống tên lửa phòng không S-400 cho Nga để đổi lấy khoản hoàn trả 2,5 tỷ đô la đã thanh toán.

Theo nguồn tin này, bước đi được Ankara cân nhắc nhằm tháo gỡ bế tắc kéo dài quanh S-400 và F-35, đồng thời tránh để hệ thống phòng không do Nga cung cấp trở thành điểm vướng mắc thường trực trong quan hệ với các đồng minh phương Tây.

Bước đi trên được đưa ra nhằm khôi phục sự tham gia của Ankara vào chương trình máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm F-35 của Mỹ. Thông tin này được Bloomberg cho biết, dẫn nguồn từ một nhân vật đáng tin cậy.

Bối cảnh tranh chấp S-400 – F-35 từ năm 2017

Tranh chấp quanh S-400 bắt đầu từ năm 2017, khi Thổ Nhĩ Kỳ lựa chọn mua hệ thống phòng không của Nga thay vì tổ hợp Patriot do Mỹ chào bán. Quyết định này tạo ra khác biệt lớn trong cấu trúc trang bị của một thành viên NATO, bởi S-400 là hệ thống do Nga cung cấp, trong khi Patriot do Mỹ phát triển.

Washington phản ứng ngay lập tức. Thổ Nhĩ Kỳ bị loại khỏi chương trình máy bay chiến đấu liên hợp Joint Strike Fighter, dù chiếc F-35 đầu tiên dành cho Không quân nước này đã sẵn sàng bàn giao và Ankara cũng tham gia sản xuất một số linh kiện. Điều này khiến kế hoạch hiện đại hóa lực lượng không quân Thổ Nhĩ Kỳ bằng F-35 bị đình lại.

Cuộc xung đột về hệ thống phòng không S-400 của Thổ Nhĩ Kỳ đã âm ỉ từ năm 2017, khi Ankara mua vũ khí của Nga thay vì tổ hợp Patriot do Mỹ chào bán.

Washington đã lập tức đáp trả bằng cách loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình máy bay chiến đấu liên hợp (Joint Strike Fighter), bất chấp việc chiếc F-35 đầu tiên dành cho Không quân Thổ Nhĩ Kỳ đã sẵn sàng và Ankara cũng đóng góp vào việc sản xuất các linh kiện.

Sau khi bị loại khỏi chương trình F-35, Thổ Nhĩ Kỳ nhiều lần tuyên bố ý định giữ lại S-400. Tuy nhiên, nguồn tin cho biết các tín hiệu gần đây từ Washington về một thỏa hiệp khả thi đã thúc đẩy Ankara xem xét lại lựa chọn và mở ra các cuộc đàm phán mới xoay quanh số phận hệ thống này.

Kể từ đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã nhiều lần tuyên bố ý định giữ lại hệ thống S-400, tuy nhiên những tín hiệu gần đây từ Washington về một thỏa hiệp khả thi đã thúc đẩy các cuộc đàm phán mới.

Cấu trúc đề xuất: chuyển giao hệ thống và hoàn trả tài chính

Theo nguồn tin của Bloomberg, đề xuất của ông Erdoğan gồm hai thành phần chính. Thứ nhất, chuyển giao lại cho Nga các hệ thống S-400 mà Thổ Nhĩ Kỳ đã nhận. Thứ hai, Nga hoàn trả toàn bộ khoản 2,5 tỷ đô la đã thanh toán, có tính đến lạm phát và chi phí triển khai mà Ankara đã bỏ ra.

Cách cấu trúc như vậy cho thấy đề xuất tìm cách xử lý song song cả hai mặt: kỹ thuật (di dời, chuyển giao hệ thống phòng không) và tài chính (bù đắp khoản đầu tư ban đầu cùng chi phí triển khai). Về mặt quân sự, việc không còn vận hành S-400 sẽ khép lại một giai đoạn Thổ Nhĩ Kỳ thử nghiệm kết hợp trang bị do Nga cung cấp với hệ thống tác chiến của một nước thành viên NATO.

Nguồn tin của Bloomberg cho biết, đề xuất của ông Erdogan không chỉ bao gồm việc chuyển giao các hệ thống S-400 mà còn cả hoàn trả đầy đủ, có tính đến lạm phát và chi phí triển khai.

Khía cạnh kỹ thuật – tác chiến và chương trình F-35

S-400 trong thương vụ này được mô tả rõ là hệ thống tên lửa phòng không, trong khi F-35 được xác định là máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm và là dòng chiến đấu cơ tàng hình. Về mặt tổ chức lực lượng, việc chuyển trọng tâm từ một hệ thống phòng không mặt đất sang một đội máy bay chiến đấu tàng hình đồng nghĩa với thay đổi đáng kể trong cấu trúc tác chiến trên không của Thổ Nhĩ Kỳ.

Nếu thỏa thuận thành công, theo nguồn tin, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có cơ hội tiếp cận khoảng 100 máy bay chiến đấu tàng hình F-35 đã đặt hàng trước khi bị loại khỏi chương trình. Số lượng này, kết hợp với việc rút S-400 khỏi biên chế, sẽ định hình lại cách Ankara xây dựng năng lực răn đe và phòng thủ trên không trong khuôn khổ NATO.

Nếu thành công, thỏa thuận này sẽ cho phép Thổ Nhĩ Kỳ tiếp cận khoảng 100 máy bay chiến đấu tàng hình F-35 đã đặt hàng và củng cố vị thế của nước này trong NATO giữa bối cảnh các mối đe dọa khu vực gia tăng đáng kể.

Phản ứng tiềm năng của Nga và tác động khu vực

Phản hồi chính thức của Moskva về đề xuất chuyển lại S-400 hiện chưa được công bố. Tuy vậy, theo các chuyên gia được dẫn trong nguồn tin, Nga có thể quan tâm tới việc nhận lại các hệ thống này để sử dụng cho mục đích khác hoặc bán lại. Đánh giá này cho thấy phía Nga được xem là vẫn có lựa chọn khai thác thêm giá trị từ số trang bị từng chuyển giao cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Phản hồi của Moskva đối với sáng kiến này vẫn chưa được tiết lộ, nhưng các chuyên gia tin rằng Nga có thể quan tâm đến việc lấy lại thiết bị để sử dụng cho mục đích khác, hoặc bán lại.

Ở góc độ tập hợp lực lượng, nếu Ankara quay lại chương trình F-35 và không còn vận hành S-400, cán cân trang bị trong NATO sẽ dịch chuyển theo hướng các nền tảng tác chiến chủ lực đều do Mỹ và các đồng minh cung cấp. Đồng thời, vị thế của Thổ Nhĩ Kỳ trong khối, theo nhận định trong nguồn tin, được kỳ vọng được củng cố trong bối cảnh các mối đe dọa khu vực được đánh giá là gia tăng đáng kể.

Như vậy, đề xuất bán lại S-400 cho Nga để đổi lấy 2,5 tỷ đô la và khả năng trở lại F-35 không chỉ là một giao dịch vũ khí, mà còn là bước điều chỉnh quan trọng về kỹ thuật và tác chiến, có thể tác động trực tiếp tới cấu trúc phòng không – không quân của Thổ Nhĩ Kỳ và cách nước này tham gia vào kiến trúc an ninh tập thể trong NATO.

Tuệ Nhân

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/tho-nhi-ky-muon-ban-lai-s-400-cho-nga-mo-duong-f-35-411450.html