Thỏa thuận hòa bình Nga - Ukraine: Còn xa vời!

4 giờ trướcBài gốc

Sau các cuộc gặp ở cấp cao nhất giữa các bên liên quan hồi cuối tháng 8 vừa qua, phát biểu trước báo giới, ông Trump nói rằng Mỹ sẽ hỗ trợ đáng kể trong vấn đề an ninh. Ông Trump cho biết các quốc gia châu Âu là tuyến phòng thủ đầu tiên vì họ ở gần, nhưng Mỹ sẽ hỗ trợ họ. Tổng thống Zelensky thì cho hay một hiệp ước về đảm bảo an ninh cho Ukraine sẽ được “chính thức hóa bằng văn bản” trong thời gian ngắn tới. Và, mới đây, đầu tháng 9, phát ngôn viên Điện Kremlin cho biết Tổng thống Nga Putin sẵn sàng gặp Tổng thống Ukraine Zelensky tại Moscow, tuy nhiên để đảm bảo tính hiệu quả thì “nó (nội dung cuộc gặp) phải được cụ thể hóa tất cả những khúc mắc”.

EU luôn tỏ rõ thái độ sát cánh cùng Ukraine nhưng nước quyết định đối với các kế hoạch lớn lại là Mỹ.

Cuộc họp ngày 18/8 có ý nghĩa quan trọng, vì ông Trump đã đưa ra cam kết rõ ràng nhất từ trước đến nay rằng Mỹ sẽ tham gia bảo vệ Ukraine sau cuộc chiến. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ vẫn mơ hồ về hình thức can dự và cho rằng các nước hậu thuẫn Ukraine ở châu Âu sẽ chịu phần lớn gánh nặng. Hiện có 3 phương án chính không loại trừ lẫn nhau để đảm bảo an ninh. Phương án thứ nhất là triển khai lực lượng quốc tế trên thực địa để ngăn chặn một cuộc chiến khác có thể tiếp sau. Anh và Pháp đã thảo luận về phương án này trong nhiều tháng, nhưng vẫn chưa rõ những quốc gia nào sẽ tham gia, tham gia theo nhiệm vụ nào và lực lượng sẽ được triển khai ở đâu? London và Paris đã nhiều lần kêu gọi Washington tham gia triển khai lực lượng quốc tế đến Ukraine hoặc khu vực xung quanh nước này để tăng thêm độ tin cậy, nhưng Nhà Trắng vẫn chưa đưa ra lập trường rõ ràng về vấn đề này.

Phương án thứ hai, do Italy đề xuất và gần đây được đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff nhắc đến, sẽ liên quan đến việc các đồng minh của Ukraine đưa ra cam kết phòng thủ tập thể giống Điều 5 của NATO mà không cần Ukraine gia nhập liên minh này. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ các đảm bảo an ninh này sẽ diễn ra dưới hình thức nào, những nước tham gia và liệu những đảm bảo an ninh đó có đủ sức ngăn chặn hành vi gây hấn trong tương lai hay không. Cuối cùng, Mỹ và các nước hậu thuẫn Ukraine ở châu Âu đang thảo luận về việc cung cấp viện trợ quân sự bổ sung cho Ukraine, phù hợp với một thỏa thuận gần đây rằng các nước châu Âu sẽ mua vũ khí từ Mỹ và sau đó chuyển giao cho Ukraine. Đây là phương án rõ ràng nhất trong số các phương án đang được thảo luận, vì một thỏa thuận tương tự đang được thực hiện.

Tổng thống Zelensky cho biết các nước hậu thuẫn Ukraine ở châu Âu và Mỹ đã thảo luận về việc mua số vũ khí trị giá 90 tỷ USD từ Mỹ để cung cấp cho Ukraine. Tờ Financial Times đưa tin Ukraine và Mỹ cũng sẽ cùng ký một thỏa thuận trị giá 50 tỷ USD để sản xuất thiết bị bay không người lái với các công ty Ukraine. Về phần mình, Bộ Ngoại giao Nga ra tuyên bố: “Chúng tôi tái khẳng định lập trường đã tuyên bố nhiều lần về việc dứt khoát bác bỏ mọi kịch bản liên quan đến sự hiện diện của các lực lượng quân sự NATO ở Ukraine, vốn đe dọa gây leo thang xung đột vượt khỏi tầm kiểm soát với hậu quả khó lường”.

Theo các nhà quan sát, trong thời gian tới, Nga sẽ duy trì tiến trình hòa bình và có khả năng có thêm các vòng đàm phán với Ukraine. Thế nhưng, nếu không có sức ép mạnh mẽ hơn từ Mỹ, thì một thỏa thuận ngừng bắn, chưa nói đến một thỏa thuận hòa bình, sẽ vẫn khó đạt được. Chính quyền Tổng thống Trump đã lần lượt đe dọa Nga và Ukraine bằng các biện pháp trừng phạt nếu họ không đồng ý tham gia và tiếp tục tiến trình hòa bình. Điều này đã dẫn đến 3 vòng đàm phán trực tiếp giữa các đoàn đại biểu Nga và Ukraine tại Istanbul (vào các tháng 5, 6, 7) và cuộc gặp trực tiếp giữa ông Putin và ông Trump vào ngày 15/8 vừa qua.

Mặc dù Điện Kremlin tin rằng họ vẫn có thể giành thêm lãnh thổ trong chiến dịch mùa hè đang diễn ra ở Ukraine, nhưng họ cũng muốn duy trì các cuộc đàm phán với Mỹ và Ukraine nhằm tránh việc Mỹ tăng cường hỗ trợ cho Ukraine và/hoặc gia tăng sức ép kinh tế đối với Nga. Điều ngày có nghĩa là gần như chắc chắn sẽ có thêm các vòng đàm phán mới giữa Nga và Ukraine, có thể có sự tham dự của các đoàn đại biểu cấp trung hoặc cấp cao từ hai nước, nhưng không loại trừ khả năng hai ông Putin và Zelensky sẽ gặp mặt trực tiếp.

Cho đến nay, Nga chưa đưa ra dấu hiệu nào cho thấy họ sẵn sàng từ bỏ các yêu cầu tối đa, bao gồm các yêu sách lãnh thổ đáng kể đối với Ukraine, yêu cầu hạn chế nghiêm ngặt sức mạnh quân sự của Ukraine, lệnh cấm Ukraine gia nhập NATO và việc không triển khai lực lượng phương Tây đến Ukraine. Kể từ khi tiến trình hòa bình được khởi động hồi đầu năm nay, Ukraine đã khẳng định rằng một thỏa thuận ngừng bắn là điều kiện tiên quyết để tạo ra môi trường thuận lợi hơn cho một thỏa thuận hòa bình bền vững hơn.

Về phần mình, Nga yêu cầu phải giải quyết ngay từ đầu cái gọi là “nguyên nhân gốc rễ” của cuộc chiến - theo cách nói của Kremlin, đó chính là yêu cầu tối đa của họ - và bác bỏ cách tiếp cận theo trình tự của Ukraine. Mỹ có lúc kêu gọi ngừng bắn, có lúc kêu gọi một thỏa thuận hòa bình. Nếu Nga tin rằng Mỹ rõ ràng trước mắt có khả năng gia tăng sức ép đáng kể, thì họ có thể chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn kéo dài vài ngày hoặc thậm chí vài tuần. Tuy nhiên, thỏa thuận này sẽ mong manh cũng như dễ bị vi phạm và sụp đổ, đặc biệt nếu không có tiến triển về các vấn đề mang tính cấu trúc.

Huy Thông

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/su-kien-binh-luan-antg/thoa-thuan-hoa-binh-nga-ukraine-con-xa-voi--i780674/