Thỏa thuận Hòa bình Trump sẽ mang lại bình yên cho Gaza?

5 giờ trướcBài gốc

Ngày 13-10, Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo hơn 20 nước đã ký Thỏa thuận Hòa bình Trump tại Ai Cập nhằm chấm dứt cuộc chiến ở Gaza, diễn biến được kỳ vọng mở ra tầm nhìn tương lai về hòa bình, ổn định và tái thiết trên toàn khu vực.

Thỏa thuận bao gồm đề xuất toàn diện cho hòa bình Gaza gồm 20 điểm và tuyên bố chính thức được Tổng thống Trump và các nhà lãnh đạo khu vực đồng ký, theo tờ Newsweek.

Có gì trong Thỏa thuận Hòa bình Trump?

Tổng thống Mỹ Donald Trump ký văn kiện mang tên Thỏa thuận Hòa bình Trump nhằm chấm dứt chiến sự ở Gaza, vào ngày 13-10 tại Ai Cập. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Thỏa thuận dựa trên các nguyên tắc: chấm dứt ngay lập tức xung đột, trao đổi con tin và tù nhân, và lộ trình tái thiết hành chính - kinh tế cho Dải Gaza.

“Chúng tôi, những người ký tên dưới đây, hoan nghênh cam kết và việc thực thi mang tính lịch sử của tất cả các bên trong Thỏa thuận Hòa bình Trump, chấm dứt hơn hai năm đau khổ và mất mát sâu sắc, mở ra một chương mới cho khu vực, được định hình bởi hy vọng, an ninh và tầm nhìn chung về hòa bình cùng thịnh vượng” - theo văn bản được các quốc gia đồng ký.

Các nhà lãnh đạo cam kết ủng hộ và sát cánh cùng Tổng thống Trump trong nỗ lực chân thành nhằm chấm dứt chiến tranh ở Gaza và mang lại nền hòa bình bền vững cho Trung Đông.

“Cùng nhau, chúng tôi sẽ thực hiện thỏa thuận này theo cách đảm bảo hòa bình, an ninh, ổn định và cơ hội cho tất cả các dân tộc trong khu vực, bao gồm cả người Palestine và người Israel. Chúng tôi hiểu rằng một nền hòa bình bền vững là nền hòa bình trong đó cả người Palestine và người Israel đều có thể phát triển, với quyền con người cơ bản được bảo vệ, an ninh được đảm bảo và nhân phẩm được tôn trọng” - theo văn kiện.

Các nhà lãnh đạo cũng tái khẳng định ý nghĩa lịch sử và tinh thần thiêng liêng của khu vực này đối với các cộng đồng tôn giáo có cội rễ gắn bó với mảnh đất này, trong đó có Kitô giáo, Hồi giáo và Do Thái giáo.

“Sự tôn trọng những mối liên kết thiêng liêng này và việc bảo vệ các di sản tôn giáo sẽ luôn là ưu tiên hàng đầu trong cam kết chung sống hòa bình của chúng tôi” - thỏa thuận cho biết thêm.

Thỏa thuận nhấn mạnh mục tiêu xóa bỏ chủ nghĩa cực đoan và tư tưởng cực đoan dưới mọi hình thức, cam kết giải quyết những nguyên nhân nuôi dưỡng chủ nghĩa cực đoan, đồng thời thúc đẩy giáo dục, cơ hội và sự tôn trọng lẫn nhau như nền tảng cho hòa bình lâu dài.

“Chúng tôi cam kết rằng mọi tranh chấp trong tương lai sẽ được giải quyết bằng con đường ngoại giao và thương lượng, không bằng vũ lực hay xung đột kéo dài. Chúng tôi thừa nhận rằng Trung Đông không thể tiếp tục chịu đựng vòng luẩn quẩn của chiến tranh triền miên, đàm phán bế tắc hoặc thực thi nửa vời các thỏa thuận đã đạt được” - theo thỏa thuận.

Còn nhiều rào cản

Bảng cảm ơn Tổng thống Mỹ Donald Trump tại TP Tel Aviv (Israel) ngày 13-10. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Thỏa thuận Hòa bình Trump được ký kết trong bối cảnh Israel và Hamas đang trong quá trình thực thi giai đoạn đầu của thỏa thuận ngừng bắn dựa trên kế hoạch hòa bình 20 điểm của ông Trump.

Giai đoạn đầu của thỏa thuận ngừng bắn gồm các điều khoản: thả toàn bộ số con tin cuối cùng do Hamas giam giữ, bao gồm cả những người còn sống và đã thiệt mạng; phóng thích hàng trăm tù nhân Palestine bị Israel giam giữ; tăng cường viện trợ nhân đạo cho Gaza; và rút một phần lực lượng Israel khỏi các thành phố chính của Gaza.

Ngoại trưởng Ai Cập ngày 13-10 cho rằng điều quan trọng là Israel và Hamas phải thực thi đầy đủ giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận để các bên có thể bắt đầu đàm phán giai đoạn thứ hai.

Tính đến tối 13-10, tất cả con tin còn sống đã trở về Israel, nhưng thi thể của nhiều nạn nhân bị sát hại vẫn còn ở Gaza.

“Việc Israel và Hamas đạt được thỏa thuận giai đoạn đầu của kế hoạch ngừng bắn là một bước đi đầu tiên quan trọng. Tuy nhiên, còn quá sớm để nói về hòa bình, và vẫn còn nhiều vấn đề cùng mối lo ngại nghiêm trọng cần được giải quyết” - ông Hugh Lovatt, chuyên gia nghiên cứu cao cấp thuộc Chương trình Trung Đông và Bắc Phi của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu (ECFR), nói với đài DW.

Các giai đoạn tiếp theo của kế hoạch sẽ phải xử lý những vấn đề gai góc hơn, chẳng hạn cơ chế quản trị Gaza sau chiến tranh, yêu cầu của Israel buộc Hamas giải giáp vũ khí, và yêu cầu của phía Palestine về việc thành lập nhà nước riêng.

Theo giới quan sát, các cuộc đàm phán về những vấn đề này không loại trừ khả năng đổ vỡ, và Israel đã ám chỉ có thể nối lại hoạt động quân sự nếu các yêu cầu của họ không được đáp ứng.

Điểm 15 trong kế hoạch hòa bình nêu rõ rằng Mỹ sẽ hợp tác với các đối tác Ả Rập và quốc tế để triển khai một “lực lượng ổn định quốc tế” (ISF) tại Gaza.

Lực lượng này sẽ phối hợp với Israel và Ai Cập để bảo đảm an ninh biên giới Gaza, đồng thời đào tạo và hỗ trợ lực lượng cảnh sát mới tại đây.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), việc thành lập một lực lượng ổn định quốc tế gồm các đối tác Ả Rập và toàn cầu cũng sẽ đối mặt nhiều trở ngại lớn.

“Nếu không có sự đồng thuận rõ ràng từ các thành phần Palestine tại chỗ (bao gồm cả Hamas, vốn phản đối ý tưởng này), thì thật khó hình dung bất kỳ lực lượng Ả Rập nào sẵn sàng triển khai binh sĩ thực địa” - theo CSIS.

Một trong những vấn đề nan giải nhất là yêu cầu của Israel buộc Hamas phải giải giáp hoàn toàn. Hamas từ chối làm điều đó, đồng thời muốn đảm bảo rằng Israel sẽ rút toàn bộ quân đội khỏi Gaza.

Cho đến nay, quân đội Israel đã rút khỏi TP Gaza, TP Khan Younis, và một số khu vực khác, nhưng theo các quan chức Israel, nước này vẫn kiểm soát khoảng 53% Dải Gaza.

“Ngay cả khi lãnh đạo Hamas chấp nhận yêu cầu [giải giáp] của Israel, nhiều chiến binh của họ có thể sẽ từ chối giao nộp vũ khí và có thể quay sang gia nhập các nhóm cứng rắn hơn” - ông Lovatt nhận định.

Các chuyên gia khác lưu ý rằng Hamas hơn cả một lực lượng vũ trang. Đây còn là một đảng chính trị với tư tưởng dựa trên việc kháng cự sự chiếm đóng của Israel đối với các vùng lãnh thổ Palestine, và tổ chức này nhiều khả năng sẽ tiếp tục tồn tại như một lực lượng chính trị.

Kế hoạch hòa bình có nhắc tới quyền tự quyết và việc lập nhà nước Palestine. Nhưng một lần nữa, không có chi tiết thực sự về cách thức điều đó có thể xảy ra. Và để vô hiệu hóa ý thức hệ của Hamas “sẽ đòi hỏi một cam kết lớn hơn từ phía Israel trong việc rút quân khỏi Gaza và tham gia đàm phán hòa bình Israel-Palestine”, ông Lovatt nhận định.

Ngoài ra, tái thiết được cho sẽ là thách thức lớn khác. Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính rằng cần hơn 50 tỉ USD để cần thiết để tái thiết vùng lãnh thổ Palestine bị tàn phá nặng nề.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/thoa-thuan-hoa-binh-trump-se-mang-lai-binh-yen-cho-gaza-post875440.html