Thỏa thuận ngừng bắn Nga-Ukraine: Moscow không hào hứng với 'quả bóng trên sân nhà', ván cược của Kiev thành hay bại?

13 giờ trướcBài gốc

Lệnh ngừng bắn do Mỹ và Ukraine thỏa thuận kéo dài 30 ngày và có thể gia hạn. (Nguồn: The Guardian)

Sau hơn 3 năm xung đột, Ukraine đã đồng ý với đề xuất ngừng bắn của Mỹ. Theo tuyên bố chung từ chính phủ Ukraine và Mỹ, lệnh ngừng bắn 30 ngày sẽ có hiệu lực nếu Nga chấp nhận các điều khoản tương tự.

Thỏa thuận này được thống nhất sau 8 giờ đàm phán tại Jeddah, Saudi Arabia vào ngày 11/3 với sự tham gia của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, ông Andriy Yermak.

Những điểm cần lưu ý

Viết trên mạng xã hội X sau đó, Tổng thống Zelenskyy thông tin thêm rằng, kế hoạch này sẽ bao gồm "lệnh ngừng bắn tạm thời trong 30 ngày, không chỉ dừng các cuộc tấn công bằng tên lửa, máy bay không người lái, mà còn trên toàn bộ các mặt trận, bao gồm cả Biển Đen.

Ukraine sẵn sàng chấp nhận đề xuất này - chúng tôi coi đây là bước đi tích cực và sẵn sàng thực hiện. Giờ đây, Mỹ phải thuyết phục Nga làm điều tương tự”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ông sẽ nói chuyện với nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin về việc chấp nhận kế hoạch ngừng bắn. “Cần có hai người để cùng nhảy tango”, ông Trump cho hay.

Đội ngũ của ông Trump cho biết sẽ đưa kế hoạch ngừng bắn 30 ngày này đến Moscow. “Giờ quả bóng đang nằm trong sân của họ”, Ngoại trưởng Marco Rubio nói.

Nga đã bày tỏ sự hài lòng với ứng xử của ông Trump cho đến nay, và theo một số nguồn tin, kế hoạch ngừng bắn này không áp đặt bất kỳ điều kiện tiên quyết nào đối với Điện Kremlin ngoài việc tạm dừng xung đột.

Trong khuôn khổ thỏa thuận, lệnh ngừng bắn sẽ tạo điều kiện cho các biện pháp nhân đạo, bao gồm trao đổi tù nhân, trả tự do cho dân thường bị giam giữ “và hồi hương trẻ em Ukraine bị cưỡng bức di dời”, theo tuyên bố chung về lệnh ngừng bắn.

Nga sẽ “gật đầu”?

Phản ứng ban đầu từ Moscow không mấy hào hứng. Trả lời hãng tin TASS của Nga, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Maria Zakharova cho biết: “Chúng tôi không loại trừ khả năng liên lạc với đại diện Mỹ trong vài ngày tới”.

Các quan chức phương Tây từ lâu đã nghi ngờ liệu rằng Nga có thực sự quan tâm đến hòa bình lâu dài hay không, ngay cả khi Moscow chấp nhận lệnh ngừng bắn 30 ngày. Nga đang giành lợi thế trên thực địa với sự hỗ trợ từ một số đối tác truyền thống.

Tổng thống Putin cũng đã đưa ra các yêu cầu cho một thỏa thuận lâu dài mà Ukraine khó có thể chấp nhận, bao gồm cấm lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu và yêu cầu công nhận quốc tế đối với các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát. Liệu rằng Tổng thống Putin có sẵn sàng thỏa hiệp chỉ vì Tổng thống Trump muốn như vậy?

Không phải thỏa thuận hòa bình

Sau khi có động thái cắt đứt nguồn cung cấp vũ khí quân sự và thông tin tình báo cho Kiev, Mỹ đã đồng ý nối lại việc chia sẻ thông tin mật. Washington cũng sẽ tái khởi động "hỗ trợ an ninh” cho Kiev.

Điều đáng lưu ý là thỏa thuận giữa Mỹ và Ukraine chỉ là một lệnh ngừng bắn tạm thời, có thể gia hạn nếu cả Kiev và Moscow đồng ý. Khi xung đột tạm dừng, các cuộc đàm phán về một nền hòa bình vĩnh viễn sẽ khởi động. Cả Mỹ và Ukraine cam kết sẽ sớm công bố đội ngũ đàm phán của mình.

Tổng thống Donald Trump nói sẽ lên tiếng để thuyết phục Nga đồng ý với thỏa thuận ngừng bắn. (Nguồn: Getty)

Chưa bàn đến việc nhượng bộ lãnh thổ

Tổng thống Trump đã nhiều lần nhấn mạnh, ông muốn Mỹ tiếp cận các nguồn khoáng sản quan trọng của Ukraine như lithium, uranium và titan. Trước đó, Washington kỳ vọng Tổng thống Zelenskyy sẽ ký một thỏa thuận về quyền khai thác tài nguyên với các công ty Mỹ khi đến thăm Nhà Trắng hai tuần trước, nhưng kế hoạch này đã đổ vỡ do tranh cãi công khai giữa hai nhà lãnh đạo cùng Phó Tổng thống JD Vance.

Sau khi thông báo về kế hoạch ngừng bắn vào ngày 11/3, ông Trump nói với các phóng viên rằng ông sẽ mời ông Zelenskyy quay lại Nhà Trắng.

Trước thềm cuộc đàm phán tại Saudi Arabia, Ngoại trưởng Rubio cảnh báo Kiev rằng, họ sẽ phải nhượng bộ, bao gồm cả vấn đề lãnh thổ. Tuy nhiên, theo một quan chức Ukraine, trong suốt 8 giờ thảo luận tại Jeddah, chủ đề về việc nhượng lãnh thổ không được đề cập.

Dù vậy, vấn đề này chắc chắn sẽ được đặt ra nếu các cuộc đàm phán nghiêm túc về một thỏa thuận lâu dài bắt đầu.

Châu Âu cũng sẵn sàng

Tổng thống Mỹ đã tuyên bố rõ ràng rằng ông không có ý định đưa ra “quá nhiều” cam kết về an ninh cho Ukraine, cho rằng đây là trách nhiệm của châu Âu chứ không phải của Mỹ. Không có dấu hiệu nào trong tuyên bố chung ngày 11/3 cho thấy lập trường này đã thay đổi.

Tuyên bố chung nêu rõ, Ukraine mong muốn có sự tham gia của các đối tác châu Âu vào tiến trình hòa bình. Tuy nhiên, không rõ phía Mỹ có đồng ý với quan điểm này hay không.

Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Thủ tướng Anh Keir Starmer lại nhanh chóng ca ngợi những tiến triển trong đàm phán hòa bình.

Thủ tướng Starmer sẽ tổ chức một cuộc họp với các nhà lãnh đạo châu Âu và một số nước khác vào thứ Bảy tuần này. Ông đã làm việc với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron để tập hợp một "liên minh sẵn sàng" - gồm các quốc gia sẵn sàng cử quân đội làm lực lượng gìn giữ hòa bình hoặc cung cấp hỗ trợ cho một sứ mệnh quốc tế nhằm duy trì lệnh ngừng bắn lâu dài.

Mỹ không tham gia vào các cuộc thảo luận này, vì chính quyền Tổng thống Trump đã tuyên bố rằng sẽ không có lính Mỹ tới Ukraine.

Tất cả sẽ phụ thuộc vào việc liệu liên minh của Thủ tướng Starmer và Tổng thống Macron có đủ mạnh để thuyết phục Ukraine rằng họ có thể ngăn Nga tấn công, và đủ trung lập để khiến Moscow không coi “liên minh sẵn sàng” này là một mối đe dọa.

Politico trích bình luận của ông Andriy Zagorodnyuk, một nhà phân tích quân sự từng là Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine từ năm 2019 đến 2020, cho rằng việc chấp nhận đề xuất ngừng bắn giúp Kiev cải thiện rõ rệt mối quan hệ với Mỹ.

Tuy nhiên, ông cảnh báo những vấn đề cơ bản trong xung đột với Nga vẫn chưa được giải quyết, nhiều tuần sau khi Mỹ bắt đầu đối thoại trực tiếp với Moscow và đảo ngược chính sách về cuộc xung đột.

"Chúng ta vẫn chưa hiểu Nga muốn gì để đổi lấy hòa bình. Chúng ta vẫn chưa biết liệu Mỹ sẽ đứng về phía Ukraine hay theo đuổi lập trường cho rằng ý kiến của Kiev về cơ bản không quan trọng bằng ý kiến của Moscow", ông Zagorodnyuk bình luận.

(theo Politico)

Vy Anh

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/thoa-thuan-ngung-ban-nga-ukraine-moscow-khong-hao-hung-voi-qua-bong-tren-san-nha-van-cuoc-cua-kiev-thanh-hay-bai-307438.html