Thỏa thuận trong tầm với
Một quan chức giấu tên được báo cáo về các cuộc đàm phán cho biết dự thảo của thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin đã được Qatar gửi cho cả Israel và Hamas tại các cuộc đàm phán ở Doha. Các nhà đàm phán tiếp tục nhóm họp tại Doha trong ngày 14.1 để tìm cách hoàn thiện các chi tiết của kế hoạch chấm dứt chiến tranh ở Gaza.
Những đám khói từ các vụ nổ ở phía bắc Dải Gaza. Ảnh: AFP
“Thỏa thuận sẽ giải thoát các con tin bị Hamas bắt giữ, chấm dứt giao tranh, đảm bảo an ninh cho Israel và cho phép chúng tôi tăng đáng kể viện trợ nhân đạo cho người dân Palestine”, Tổng thống Joe Biden tuyên bố trong bài phát biểu nêu bật những thành tựu trong chính sách đối ngoại của mình ngày 13.1.
Nếu thành công, thỏa thuận ngừng bắn sẽ khép lại hơn một năm đàm phán liên tục và dẫn đến đợt thả con tin lớn nhất của Israel kể từ những ngày đầu của cuộc xung đột, khi Hamas thả khoảng một nửa số tù nhân của mình để đổi lấy 240 tù nhân Palestine bị Israel giam giữ.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, Jake Sullivan, phát biểu với các phóng viên hôm 13.1 rằng: "Tôi nghĩ rằng chúng ta có cơ hội chắc chắn để hoàn tất thỏa thuận này, thỏa thuận đang ở ngay tầm với".
Trong khi đó, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết quả bóng đang ở bên sân Hamas. Ông sẽ trình bày một kế hoạch hậu chiến cho Gaza vào ngày 14.1.
Một viên chức Israel cho biết các cuộc đàm phán đang trong giai đoạn tích cực để thả 33 con tin theo thỏa thuận. Theo chính quyền Israel, vẫn còn 98 con tin ở Gaza.
Bộ trưởng Ngoại giao Israel Gideon Saar nói với các phóng viên: "Quá trình đàm phán đã có bước đột phá, tình hình có vẻ khả quan hơn nhiều so với trước đây. Tôi muốn cảm ơn những người bạn Mỹ vì những nỗ lực to lớn của họ để đảm bảo các bên có được một thỏa thuận”.
Trong khi đó, một quan chức Hamas cho biết: "Cuộc đàm phán về một số vấn đề cốt lõi đã đạt được tiến triển và chúng tôi đang nỗ lực để sớm hoàn tất những vấn đề còn lại".
Israel đã phát động cuộc tấn công vào Gaza sau khi các chiến binh Hamas tràn qua biên giới vào tháng 10.2023, sát hại 1.200 người và bắt giữ hơn 250 con tin, theo thống kê của Israel.
Trong khi đó, cuộc chiến mà Israel phát động ở Gaza đã khiến hơn 46.000 người thiệt mạng và phần lớn vùng đất này bị tàn phá, hầu hết người dân phải di dời.
Các bên tham chiến đã nhất trí trong nhiều tháng về nguyên tắc ngừng giao tranh để đổi lấy việc thả các con tin bị Hamas bắt giữ và những người Palestine bị Israel giam giữ. Nhưng Hamas luôn khẳng định thỏa thuận phải đưa đến kết quả là chấm dứt chiến tranh vĩnh viễn và Israel phải rút quân khỏi Gaza, trong khi Israel tuyên bố sẽ không chấm dứt chiến tranh cho đến khi Hamas bị giải thể.
Tiến trình nhiều giai đoạn
Một quan chức Israel thông báo với các phóng viên về thỏa thuận được đề xuất cho biết thỏa thuận sẽ bao gồm nhiều giai đoạn. Ở giai đoạn đầu tiên, Hamas sẽ thả 33 con tin, bao gồm trẻ em, phụ nữ, một số là nữ binh, đàn ông trên 50 tuổi và những người bị thương và ốm yếu.
Vào ngày thứ 16 của lệnh ngừng bắn, các cuộc đàm phán sẽ bắt đầu ở giai đoạn thứ hai, theo đó những con tin còn lại, bao gồm binh lính và nam giới trong độ tuổi nhập ngũ, sẽ được thả và thi thể của những con tin đã chết sẽ được trả về.
Thỏa thuận cho phép Israel rút quân theo từng giai đoạn, và lực lượng Israel vẫn ở lại biên giới để bảo vệ các thị trấn và làng mạc biên giới của Israel. Các bên sẽ có các thỏa thuận an ninh riêng tại hành lang Philadelphi, dọc theo rìa phía nam của Gaza, cho phép Israel rút khỏi một số khu vực vài ngày sau khi thỏa thuận có hiệu lực.
Người dân Bắc Gaza không có vũ khí sẽ được phép quay trở lại, với cơ chế để bảo đảm bảo đây là khu vực phi vũ khí, và không vũ khí nào được vận chuyển vào đây. Quân đội Israel sẽ rút khỏi hành lang Netzarim ở trung tâm Gaza.
Quan chức Israel cho biết các chiến binh Palestine bị kết tội giết người cũng sẽ được thả nhưng số lượng sẽ tùy thuộc vào số lượng con tin còn sống, hiện vẫn chưa rõ, và sẽ không bao gồm những chiến binh tham gia cuộc tấn công vào Israel ngày 7.10.2023.
Lễ nhậm chức là hạn chót
Lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Donald Trump, sẽ diễn ra vào ngày 20.1, hiện được coi là hạn chót cho một thỏa thuận ngừng bắn trên thực tế. Ông Trump đã tuyên bố rằng “các bên sẽ phải trả giá” trừ khi các con tin bị Hamas bắt giữ được trả tự do trước khi ông nhậm chức.
Ngoại trưởng Mỹ Blinken cho biết các nhà đàm phán muốn đảm bảo Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ tiếp tục ủng hộ thỏa thuận trên bàn đàm phán, do đó sự tham dự của đặc phái viên Trung Đông của Trump là Steve Witkoff, cùng với đặc phái viên của Biden là Brett McGurk, tại các cuộc đàm phán ngừng bắn là "rất quan trọng".
Quỳnh Vũ