Thỏa thuận thương mại cứu cả Mỹ lẫn EU khỏi một bàn thua trông thấy?

8 giờ trướcBài gốc

Mỹ-EU tránh được kịch bản tồi tệ nhất

Theo khuôn khổ thỏa thuận mới, Mỹ sẽ áp mức thuế 15% đối với phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ châu Âu, cao hơn mức 10% do Tổng thống Donald Trump áp đặt hôm 2/4 và vượt xa mức trung bình khoảng 1,2% trước khi ông nhậm chức. Tuy nhiên, con số này vẫn còn thấp hơn đáng kể so với mức thuế “gây sốc” 50% mà ông Trump từng đe dọa sẽ áp dụng nếu hai bên không đạt được thỏa thuận.

Đến cuối tháng 5/2025, một thỏa thuận thương mại Mỹ-EU dường như vẫn bất khả thi. Thất vọng vì các cuộc đàm phán với liên minh Châu Âu không đạt được tiến triển, ngày 24/5, ông Trump tuyên bố với thế giới rằng ông đã từ bỏ nỗ lực ấy.

“Chúng tôi chẳng thể đạt được điều gì với họ cả!”, ông Trump viết trên Truth Social.

“Tôi không còn muốn một thỏa thuận nào. Chúng tôi sẽ chốt ở mức 50%”, ông Trump nói sau đó tại phòng Bầu dục.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Scotland hôm 27/7. Ảnh: Reuters

Tuyên bố này khiến các nhà lãnh đạo châu Âu không thể tiếp tục ngồi yên. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen sau đó đã điện đàm trực tiếp với ông Trump, cam kết rằng EU sẽ phản ứng “nhanh chóng và quyết đoán”. Chỉ sau một cuộc gọi, ông Trump rút lại lời đe dọa và đồng ý nối lại đàm phán.

Thế nhưng, việc đạt được một thỏa thuận toàn diện vẫn bị trì hoãn trong nhiều tuần. Tranh cãi vẫn bùng lên quanh các khoản thuế Mỹ áp lên thép, nhôm, các sản phẩm dược, và đặc biệt là mức thuế nền 15% đối với hầu hết hàng hóa EU. Hạn chót ban đầu vào ngày 9/7 bị bỏ lỡ, buộc chính quyền Tổng thống Trump phải dời thời điểm áp thuế “có đi có lại” sang ngày 1/8.

Chỉ vài ngày trước thời hạn, trong chuyến thăm Scotland, ông Trump đã gặp trực tiếp bà von der Leyen và nhất trí về một khuôn khổ thỏa thuận tiềm năng. Dù khuôn khổ thỏa thuận còn nhiều điểm mơ hồ, nhưng bấy nhiêu đó cũng đủ để hai bên thoát khỏi bờ vực của một cuộc đối đầu thương mại đầy rủi ro.

“Chúng ta đã làm được”, ông Trump tuyên bố khi công bố thỏa thuận hôm 27/7 “Mọi việc rồi sẽ rất tốt đẹp”.

"Tôi nghĩ chúng ta đã đạt được chính những gì chúng ta mong muốn. Thỏa thuận này vừa tái cân bằng vừa tạo điều kiện cho cho phát triển thương mại song phương. Điều này sẽ mang lại sự thịnh vượng cho cả hai bờ Đại Tây Dương. Điều đó là vô cùng quan trọng”, bà von der Leyen nói.

Thị trường cũng cho thấy những dấu hiệu khởi sắc: Chỉ số Future Dow Jones tăng 150 điểm (0,3%), S&P 500 tăng 0,3%, và Nasdaq tăng 0,4%.

Ông Jorn Fleck, Giám đốc cấp cao tại Trung tâm châu Âu thuộc Hội đồng Đại Tây Dương, nhận định: “Mỹ và châu Âu dường như đã tránh được một cuộc chiến thương mại khốc liệt nhất mà thế giới từng biết đến”.

Những vùng xám trong thỏa thuận

Tuy nhiên, nội dung cụ thể của thỏa thuận vẫn còn thiếu rõ ràng. EU cam kết sẽ đầu tư thêm 600 tỷ USD vào Mỹ và tăng mua sản phẩm năng lượng Mỹ lên tới 750 tỷ USD nhưng nhiều phần trong số đó thực chất là các cam kết đã có từ trước.

Thỏa thuận cũng dỡ bỏ hàng rào thuế quan đối với một số lĩnh vực như hàng không, chất bán dẫn, thuốc generic, nông sản và một số hóa chất. Dẫu vậy, các rào cản phi thuế quan mà Mỹ phản đối như thuế kỹ thuật số và thuế giá trị gia tăng vẫn được giữ nguyên.

“Có nhiều điểm trong thỏa thuận này khiến tôi bối rối”, ông Maury Obstfeld, chuyên gia tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận định.

Một số ngành công nghiệp được miễn thuế hoàn toàn thì tỏ ra lạc quan hơn. Hãng Airlines for America hoan nghênh rằng việc giữ nguyên mức thuế 0% với phụ tùng và thiết bị máy bay “sẽ tạo thêm việc làm, củng cố an ninh kinh tế và đảm bảo vị thế dẫn đầu của Mỹ trong ngành hàng không”.

Thế nhưng, mức thuế cơ bản 15% vẫn là một cú sốc lớn. Với người tiêu dùng Mỹ, điều đó đồng nghĩa với việc hàng hóa châu Âu sẽ trở nên đắt đỏ hơn. Còn với các doanh nghiệp châu Âu, cánh cửa vào thị trường Mỹ ngày càng thêm thu hẹp.

“Bạn sẽ phải chi nhiều hơn để mua hàng hóa châu Âu. Điều này không hề thúc đẩy thương mại, mà chỉ đơn giản là áp thuế lên hàng hóa châu Âu tại Mỹ”, chuyên gia kinh tế Joe Brusuelas cảnh báo.

Các doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp ô tô Mỹ, đặc biệt là tại Detroit, cũng tỏ ra thất vọng. Họ từng phản đối một thỏa thuận tương tự với Nhật Bản và giờ tiếp tục phản đối việc ô tô EU nhập khẩu vào Mỹ chỉ phải chịu thuế 15%, trong khi xe sản xuất tại Mexico bị áp tới 25%.

Dù còn nhiều bất cập và thiếu cam kết ràng buộc, thỏa thuận vẫn được xem là giải pháp tốt nhất trong bối cảnh đối đầu gay gắt giữa Mỹ và châu Âu. Trong mắt các nhà đàm phán, việc ngăn chặn một vòng trả đũa thuế quan giữa Washington và Brussels là mục tiêu ưu tiên hàng đầu.

“Chúng ta đã tránh được một cuộc leo thang ăn miếng trả miếng, vốn có thể gây tổn hại nghiêm trọng cho ngành dịch vụ – lĩnh vực có giá trị cao hơn nhiều so với thương mại hàng hóa”, ông Brusuelas nói.

Thỏa thuận lần này có thể không mang tính đột phá, nhưng nó đóng vai trò như một chiếc van xả áp, giữ cho mối quan hệ kinh tế xuyên Đại Tây Dương không bị rạn nứt thêm. Và đôi khi, “giữ nguyên trạng” đã là một thành tựu đáng kể.

Diệp Thảo/VOV.VN (tổng hợp) Theo CNN, CNBC

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/thoa-thuan-thuong-mai-cuu-ca-my-lan-eu-khoi-mot-ban-thua-trong-thay-post1218357.vov