Thỏa thuận trong hội nghị thượng đỉnh Trump-Tập chỉ là 'ngừng bắn chiến thuật'

3 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bước ra sau cuộc gặp song phương tại Sân bay Quốc tế Gimhae, bên lề hội APEC tại Busan, Hàn Quốc ngày 30/10. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Mỹ Donald Trump mô tả cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là “tuyệt vời” và “12 trên thang điểm 10”, song thỏa thuận mà hai nhà lãnh đạo đạt được hôm 30/10 dường như chỉ là một lệnh ngừng bắn tạm thời trong cuộc chiến thương mại, bởi những nguyên nhân gốc rễ vẫn chưa được giải quyết.

Theo khung thỏa thuận được công bố hôm 30/10, Trung Quốc sẽ nối lại việc mua đậu tương Mỹ, tạm dừng hạn chế xuất khẩu đất hiếm trong 1 năm, và Mỹ sẽ giảm 10% thuế nhập khẩu hàng Trung Quốc. Điều này phần nào đưa quan hệ hai bên trở lại mức trước “Ngày Giải phóng thương mại” – thời điểm ông Trump khơi mào các đòn thuế ăn miếng trả miếng.

Tuy nhiên, thỏa thuận cũng cho thấy sự lệch pha sâu sắc giữa kỳ vọng của Washington và thực tế Bắc Kinh sẵn sàng nhượng bộ. Những vấn đề lớn từng được ông Trump viện dẫn khi khởi động cuộc chiến thuế – như chính sách công nghiệp của Trung Quốc, tình trạng dư thừa sản xuất và mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu – đều không được nhắc đến trên bàn đàm phán.

“Nói cho đúng, điều chúng ta đang bàn là việc giảm leo thang các biện pháp mà hai bên đã áp dụng từ khi chính quyền Trump bắt đầu cuộc chiến thương mại này”, bà Emily Kilcrease, Giám đốc Trung tâm An ninh Mỹ Mới (CNAS), nhận xét.

Một “cuộc đình chiến chiến thuật”

Kết quả này phản ánh sự tự tin trong cách tiếp cận mới của ông Tập đối với Washington, dựa vào một “hộp công cụ” rộng lớn – từ kiểm soát xuất khẩu cho đến phản ứng nhanh với từng bước đi của Mỹ.

Một quan chức am hiểu các cuộc thảo luận tiết lộ rằng phía Trung Quốc có kỳ vọng thực tế – họ không trông đợi một cuộc “tái khởi động” toàn diện quan hệ song phương, nhưng hài lòng với giọng điệu mềm mỏng và cách ông Trump gọi cuộc gặp là cuộc đối thoại “G2” giữa hai siêu cường. “Trung Quốc xem đây là bước đệm hướng đến một cuộc gặp lớn hơn, nơi họ có thể ổn định mối quan hệ”, vị quan chức này nói với Reuters.

Giữa căng thẳng âm ỉ, việc hai nhà lãnh đạo có thể gặp gỡ trong bầu không khí ấm áp – và đồng ý tổ chức hai chuyến thăm tiếp theo trong năm tới – được các chuyên gia đánh giá là tín hiệu cứu vãn tinh thần cho các tập đoàn đa quốc gia đang bị kẹt giữa hai nền kinh tế.

Trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh APEC, ông Tập Cận Bình mở đầu cuộc gặp bằng lời nhấn mạnh rằng: “Sự phát triển và hồi sinh của Trung Quốc không hề mâu thuẫn với mục tiêu ‘Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại’ của Tổng thống Trump”.

Ông nói thêm rằng sẵn sàng hợp tác với Mỹ để “đặt nền tảng vững chắc cho quan hệ song phương và tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của cả hai quốc gia”.

Về phần mình, ông Trump rạng rỡ rời khỏi cuộc họp, vừa trò chuyện vừa nghiêng người thân mật với ông Tập, gọi ông là “nhà lãnh đạo vĩ đại của một quốc gia vĩ đại” và khẳng định “đây là cách mà hai siêu cường toàn cầu nên đối xử với nhau”.

“Thỏa thuận và cấu trúc đàm phán hiện tại thực chất là cơ chế giúp hai bên duy trì đối thoại và điều chỉnh lợi ích, để đảm bảo các vấn đề được xử lý đúng hướng,” ông Bo Zhengyuan, đối tác tại công ty nghiên cứu Plenum ở Thượng Hải, phân tích.

Giới phân tích cho rằng thỏa thuận mới đạt được chỉ là một lệnh ngừng bắn chiến thuật giữa hai bên. Ảnh: Reuters.

Trong khuôn khổ này, ông Trump cũng thông báo giảm thuế nhập khẩu hàng Trung Quốc từ 57% xuống 47%, bằng cách hạ một nửa thuế áp lên các hóa chất tiền chất sản xuất fentanyl, từ 20% xuống còn 10%.

Ông Bo cho biết ông Tập sẽ “rất nỗ lực” ngăn chặn dòng chảy các loại hóa chất dùng để sản xuất fentanyl – chất ma túy tổng hợp gây tử vong hàng đầu tại Mỹ. “Thuế được giảm vì tôi tin rằng họ đang thực sự hành động mạnh mẽ”, ông nói, thừa nhận đây là “vấn đề phức tạp”.

Trong một cuộc điện đàm hôm đầu tuần, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị gọi ông Tập và ông Trump là “hai nhà lãnh đạo tầm cỡ thế giới”, nhấn mạnh rằng “sự gắn bó và tôn trọng lẫn nhau giữa họ là tài sản chiến lược quý giá nhất trong quan hệ Mỹ - Trung”.

“Thời gian nghỉ ngắn ngủi”

Thỏa thuận mới giúp cả hai bên có “khoảng thở chiến thuật”: Ông Trump có thể ghi nhận một thắng lợi ngoại giao trước chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng 4, còn ông Tập được giảm nhẹ áp lực từ mức thuế cao vốn đang đè nặng lên các nhà sản xuất Trung Quốc.

Tuy nhiên, sự hòa hoãn này chỉ là tạm thời. Việc Bắc Kinh tạm hoãn hạn chế cấp phép khai thác đất hiếm không đồng nghĩa với việc bãi bỏ hoàn toàn. Các hạn chế trước đó vẫn khiến các nhà máy Mỹ đối mặt rủi ro thiếu hụt nguyên liệu quan trọng.

“Những gì chúng ta thấy năm nay là sự khẳng định chiến lược của Trung Quốc – không bao giờ ra đòn trước nhưng luôn phản công mạnh mẽ”, nhà phân tích Joe Mazur từ Trivium China nhận định. “Đất hiếm là con bài tẩy lớn nhất của Bắc Kinh. Mỹ hiện chưa có đòn bẩy nào tương đương để phá vỡ thế kìm hãm này”.

Thỏa thuận hiện nay càng cho thấy sự xuống cấp đáng kể trong quan hệ Mỹ - Trung so với nhiệm kỳ đầu của ông Trump, khi đôi bên từng đạt được một văn kiện chi tiết dài 96 trang bao gồm các lĩnh vực sở hữu trí tuệ, ngân hàng và nông nghiệp.

Lần này, các cuộc đàm phán ít sâu sắc hơn nhiều, và cả Washington lẫn Bắc Kinh chỉ đưa ra bản tóm tắt ngắn gọn, chủ yếu nhằm xoa dịu những lời đe dọa leo thang trước đó.

Ông Da Wei, Giám đốc Trung tâm Chiến lược và An ninh Quốc tế thuộc Đại học Thanh Hoa, cảnh báo: “Nếu căng thẳng leo thang nhiều lần, sự kiên nhẫn và lòng tin cá nhân giữa ông Tập và ông Trump sẽ dần cạn kiệt. Khi đó, tình hình sẽ trở nên vô cùng khó khăn”.

Theo Reuters

Huyền Chi

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/thoa-thuan-trong-hoi-nghi-thuong-dinh-trump-tap-chi-la-ngung-ban-chien-thuat-post191082.html