Thoát nước ở Hà Nội 'bất lực' trước mưa lớn?

3 giờ trướcBài gốc

Theo thông tin từ Sở Xây dựng Hà Nội, tính đến 10h30 ngày 7/10, trận mưa 6/10, rạng sáng 7/10 đã gây ngập úng tại nhiều điểm trên địa bàn Hà Nội. Cụ thể, đến trưa ngày 7/10, trên địa bàn TP còn tổng cộng 122 điểm ngập, trong đó 29 điểm ngập nặng không lưu thông được, 93 điểm ngập các phương tiện vẫn lưu thông được. Trung bình mặt đường ngập sâu từ 20-30cm, có những tuyến đường có mức ngập sâu lên tới 50cm.

Trước đó, đợt mưa do hoàn lưu bão số 10, ngày 30/9 cũng đã gây ngập trên diện rộng ở nội đô Hà Nội. Thậm chí, sau khi mưa ngớt và tạnh, đến tận ngày 4/10, Hà Nội vẫn còn 8 điểm ngập nặng như hầm chui số 5, 6 trên Đại lộ Thăng Long (Km9+656), khu vực Cầu Bươu, ngã tư Dương Đình Nghệ - Nam Trung Yên, đường Phan Văn Trường, khu đô thị Resco, đoạn Võ Chí Công gần tòa nhà UDIC, khu vực Phú Xá.

Ngoài ra, nhiều khu dân cư như Miêu Nha (phường Xuân Phương), xã Trần Phú, xã Quảng Bị… vẫn trong tình trạng ngập nước. Không ít hộ dân bị cắt điện, mất nước, phải tạm thời rời nhà đi tá túc.

Hệ thống thoát nước của Hà Nội không chịu được các trận mưa trên 100mm.

Điều này cho thấy, hệ thống thoát nước của Hà Nội gần như “bất lực” trước các trận mưa trên 100mm. Hệ thống thoát nước liên tục quá tải, lượng nước mưa liên tục vượt công suất, riêng trận mưa ngày 30/9 vượt hơn 8 lần.

Sở Xây dựng Hà Nội đưa ra lý giải, công suất thiết kế của hệ thống thoát nước đô thị trên địa bàn TP là 310mm/2 ngày. Trong ngày 30/9, lượng mưa tại nhiều điểm trên địa bàn thành phố đã vượt xa công suất trên, như tại: Ô Chợ Dừa là khoảng 527,2mm (vượt 170%); Hai Bà Trưng là 407,7mm (vượt 131,5%)… gây quá tải hệ thống thoát nước.

Báo cáo với UBND TP Hà Nội, Sở Xây dựng Hà Nội nêu nguyên nhân, hệ thống thoát nước đang trong quá trình đầu tư xây dựng, chưa đồng bộ, các công trình đầu mối thoát nước, hồ điều hòa theo quy hoạch thực hiện chậm.

Cụ thể, khu vực nội thành có diện tích khoảng 313,19 km2, hiện chỉ có khoảng 77,5km2 thuộc lưu vực sông Tô Lịch được đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước đạt 24,7%. Các nguồn tiêu và trạm bơm đầu mối cũng trong tình trạng đầu tư chậm. Tổng công suất các công trình đầu mối thoát nước thuộc Vùng Tả Đáy yêu cầu là 811,5m3/s.

Hiện nay, tổng công suất các công trình đầu mối thoát nước đô thị là khoảng 164,5m3/s (đạt 20%). Trạm bơm Yên Nghĩa 120m3/s chưa phát huy hết công suất do chưa xây dựng hệ thống hồ điều hòa; kênh La Khê dẫn nước về trạm bơm chưa hoàn chỉnh; kênh xả ra sông Đáy không vận hành đạt công suất thiết kế khi mực nước sông Đáy dâng cao.

Công trình đầu mối Liên Mạc công suất 170m3/s đang được xây dựng, do đó việc tiêu thoát nước khu vực đô thị (ngoài khu vực nội đô) phụ thuộc vào mực nước trên sông Nhuệ. Ngoài ra, hạ tầng thoát nước tại một số đô thị mới chưa đồng bộ. Hệ thống thoát nước trong nội khu được đầu tư xây dựng nhưng chưa khớp nối đồng bộ với hệ thống tiêu thoát nước khu vực…

Về giải pháp lâu dài, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết Quy hoạch cao độ nền thoát nước Thủ đô đến năm 2045 tầm nhìn đến năm 2065 sẽ được tính toán với khả năng ứng phó biến đổi khí hậu với trận mưa có cường độ lớn hơn 310mm/2 ngày.

Cùng với đó, thành phố sẽ triển khai các công trình đầu mối thoát nước trên các hệ thống tiêu thoát nước chính của thủ đô theo quy hoạch. Thành phố cũng sẽ nghiên cứu bổ sung công trình chứa nước mưa tại các công trình xây dựng mới để tái sử dụng và điều tiết giảm thiểu úng ngập. Đồng thời, tập trung nguồn lực triển khai sớm các dự án đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước chính...

Tuy nhiên, trao đổi với chúng tôi, TS. KTS. Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, nếu Hà Nội chỉ xử lý cục bộ từng điểm ngập thì sẽ không thể giải quyết triệt để, bởi thoát nước là một hệ thống liên hoàn, có sự gắn kết giữa nhiều yếu tố hạ tầng và cả yếu tố tự nhiên. Một yếu tố quan trọng khác là hồ điều hòa.

Theo ông Nghiêm, đây là “túi chứa” tự nhiên, có vai trò điều tiết dòng chảy, giảm áp lực cho cống rãnh khi mưa xuống. Theo tính toán, để thích ứng với biến đổi khí hậu, Hà Nội cần khoảng 1.200ha diện tích mặt nước. Nhưng trên thực tế, con số này thiếu hụt lớn, bởi nhiều hồ trong nội đô đã bị san lấp, thay thế bằng các dự án xây dựng. Dù TP đã có quy định nghiêm cấm lấp hồ, đặc biệt là 260 hồ ở khu dân cư, nhưng việc khôi phục lại diện tích mặt nước đã mất là điều gần như bất khả thi. Sự thiếu hụt hồ điều hòa chính là một trong những nguyên nhân gây ngập úng ngày càng nghiêm trọng.

Một mắt xích quan trọng khác là các hồ đầu mối. Về nguyên tắc, sau khi nước mưa dồn về đây sẽ được bơm ra các sông lớn. Hà Nội có 6 con sông chính tham gia thoát nước, trong đó có sông Hồng, sông Nhuệ, sông Tô Lịch, sông Cà Lồ... Các trạm bơm như Yên Sở, Yên Nghĩa đã được xây dựng từ lâu, song công suất hiện nay yếu, không đáp ứng được thực tế lượng mưa ngày càng tăng. Việc kết nối từ trạm bơm đến các dòng sông chính cũng chưa đảm bảo thông suốt, gây chậm trễ trong thoát nước.

Còn theo GS.TS Vũ Trọng Hồng (nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đưa giải pháp, trong ngắn hạn, Hà Nội cần duy tu, nạo vét hệ thống cống rãnh thường xuyên, bảo vệ các hồ điều hòa còn sót lại, thực hiện nghiêm quy trình thu gom rác để tránh tắc nghẽn. Giải pháp cứng là mở rộng và thay thế các tuyến ống chính, bởi hiện nay đường ống quá nhỏ. Lâu dài, cần xây dựng các bể ngầm điều tiết nước tại các “điểm nóng” úng ngập; đồng thời đầu tư một hệ thống cảnh báo ngập sớm, tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn để đưa ra quyết định kịp thời.

Chi Linh

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/doi-song/thoat-nuoc-o-ha-noi-bat-luc-truoc-mua-lon--i783907/