Việt Nam trước cơ hội định hình IFC trong kỷ nguyên tài sản số
Trong kỷ nguyên tài sản số, cơ hội của Việt Nam không nằm ở quy mô vốn, mà ở tầm nhìn thể chế và năng lực đổi mới, nơi TP.HCM có thể vươn lên trở thành trung tâm tài chính quốc tế mới (International Financial Centre – IFC) của châu Á.
Theo Chỉ số Trung tâm tài chính toàn cầu (GFCI 38, tháng 9/2025), TP.HCM đạt 664 điểm, xếp thứ 95/120 trung tâm tài chính toàn cầu, vượt Bangkok (657 điểm) nhưng vẫn còn khoảng cách đáng kể so với Hồng Kông (764 điểm) và Singapore (762 điểm).
Quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu Việt Nam năm 2024 đạt khoảng 218 tỷ USD (tương đương 66% GDP), còn khiêm tốn so với Hồng Kông (hơn 5.000 tỷ USD) và Singapore (645 tỷ USD).
Khoảng cách này, theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Phó chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA), Việt Nam cần một chiến lược thể chế đủ mạnh để chuyển từ thử nghiệm sang thực thi.
Ông Dinh cho rằng mã hóa tài sản thực (tokenization) đang trở thành xu hướng tất yếu của hệ thống tài chính toàn cầu, mở ra cơ hội để Việt Nam thu hút dòng vốn quốc tế và nâng tầm vị thế khu vực.
Việc chuyển đổi tài sản hữu hình thành “token” kỹ thuật số giúp tăng thanh khoản toàn cầu, rút ngắn chu kỳ giao dịch từ T+3 xuống T+0, đồng thời mở rộng khả năng đầu tư cho hàng tỷ nhà đầu tư trên toàn thế giới. Công nghệ blockchain cũng giúp gia tăng tính minh bạch, giảm rủi ro hệ thống khi mọi giao dịch được ghi nhận tức thì và không thể chỉnh sửa.
Việt Nam đang sở hữu nhiều điều kiện thuận lợi: hệ sinh thái blockchain năng động, cộng đồng công nghệ trẻ sáng tạo, cùng sự hiện diện của các doanh nghiệp được quốc tế công nhận như Kyber Network. Tuy nhiên, rào cản pháp lý vẫn là thách thức lớn cần được tháo gỡ sớm.
Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Phó chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA). Ảnh: DNCC
Hai chính sách quan trọng là Nghị quyết 222/2025/QH15 của Quốc hội về phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng, cùng Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa, đang mở ra hành lang pháp lý then chốt cho giai đoạn phát triển mới của tài chính số Việt Nam.
Tại Diễn đàn “Thúc đẩy trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM – Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp”, ông Will Ross, Giám đốc Marketing và phân phối Dragon Capital, nhận định: Việt Nam đang ở thời điểm thuận lợi nhất để phát triển IFC khi nền kinh tế tăng trưởng ổn định và thị trường vốn ngày càng hoàn thiện.
Dragon Capital hiện đang đề xuất quỹ ETF tài sản số đầu tiên tại Việt Nam, một sáng kiến cho thấy bước chuyển thực chất của thị trường vốn sang nền tài chính số.
Ở góc nhìn công nghệ, ông Trần Huy Vũ, đồng sáng lập Kyber Network, nhấn mạnh rằng sự thành công của IFC Việt Nam phụ thuộc vào khả năng phối hợp ba yếu tố: chính sách, công nghệ, doanh nghiệp.
Các trung tâm tài chính tương lai không chỉ dành cho ngân hàng hay quỹ đầu tư, mà còn là nơi doanh nghiệp công nghệ Việt có thể cung cấp hạ tầng tài chính số an toàn, mở rộng và hiệu quả.
Đại diện khối fintech, ông Lê Anh Quốc, Giám đốc vận hành AlphaTrue Solutions, chia sẻ kinh nghiệm từ dự án Basal Pay, mô hình chuyển đổi tài sản mã hóa sang tiền pháp định đầu tiên được cấp phép thử nghiệm tại Đà Nẵng.
Theo ông, sandbox không chỉ là không gian thử nghiệm công nghệ, mà còn là cơ chế kiểm định năng lực tuân thủ giữa Nhà nước và doanh nghiệp. “Chúng tôi mong TP.HCM sớm xây dựng cơ chế tương tự để doanh nghiệp Việt có thể tham gia vào chuỗi giá trị IFC ngay từ giai đoạn đầu,” ông nói.
Nhiều chuyên gia và doanh nghiệp đồng thuận rằng, đây chính là thời điểm vàng để Việt Nam khởi động trung tâm tài chính quốc tế theo hướng tài chính số. Nếu tận dụng tốt cơ hội và đi đúng lộ trình, Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên nhóm dẫn đầu khu vực, tiệm cận vị thế của Singapore hay Hồng Kông.
Bài học từ các trung tâm tài chính hàng đầu thế giới
Theo ông Dinh, yếu tố cốt lõi tạo nên thành công của các trung tâm tài chính hiện đại không nằm ở ưu đãi thuế hay vị trí địa lý, mà ở năng lực thể chế, khung pháp lý linh hoạt và hệ thống công nghệ tuân thủ được triển khai thống nhất.
Ông dẫn chứng tại Hồng Kông, Ủy ban Chứng khoán (SFC) và Cơ quan Tiền tệ (HKMA) đã cho phép phát hành chứng khoán dưới dạng tài sản số từ năm 2023, đồng thời triển khai chương trình Ensemble Sandbox (2024), mô hình hợp tác giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp nhằm thử nghiệm các sản phẩm tài chính ứng dụng blockchain như trái phiếu số, quỹ đầu tư số và tài chính xanh.
Chỉ sau hai năm, tổng giá trị phát hành trên nền tảng blockchain đạt 770 triệu USD, trong đó tài sản được mã hóa chiếm 94 triệu USD, minh chứng cho tốc độ phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế tài sản số.
Singapore lại chọn hướng “kỷ luật hóa sáng tạo” thông qua Project Guardian, hợp tác giữa Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS) và các định chế tài chính lớn như Citi, JPMorgan, Fidelity.
Dự án đã hình thành Guardian Framework 2024, bộ chuẩn điều chỉnh toàn diện hoạt động token hóa tài sản, đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn IOSCO và IFRS. Cách tiếp cận này giúp Singapore duy trì tính minh bạch và sự tin cậy, đồng thời khuyến khích đổi mới, củng cố vị thế là trung tâm tài chính sáng tạo hàng đầu châu Á.
Trong khi đó, Dubai (UAE) lựa chọn mô hình “mở cửa toàn cầu” khi triển khai Tokenisation Regulatory Sandbox từ tháng 3/2025, với gần 100 doanh nghiệp tham gia, tập trung vào số hóa tài sản thực (RWA) như bất động sản, trái phiếu và hàng hóa.
Cơ quan Quản lý tài sản ảo Dubai (VARA) đã ban hành Rulebook 2.0, thiết lập tiêu chuẩn thống nhất cho cấp phép, quản lý và giám sát tài sản số. Với quy mô hợp tác đầu tư hơn 1 tỷ USD, chương trình này giúp Dubai nhanh chóng vươn lên thành IFC mới nổi của Trung Đông, gắn liền hình ảnh quốc gia với đổi mới và minh bạch.
Ngay cả Lugano (Thụy Sĩ), thành phố chỉ 65.000 dân cũng trở thành IFC tiên phong khi cho phép người dân thanh toán thuế và chi tiêu hàng ngày bằng Bitcoin, stablecoin, đồng thời phát triển đồng tiền số riêng.
“Lugano cho thấy, một trung tâm tài chính quốc tế không cần phải lớn, mà cần dám thử và dám đổi mới”, ông Dinh nhấn mạnh.
Những mô hình trên khẳng định rằng IFC thế hệ mới không chỉ là nơi luân chuyển vốn, mà là hạ tầng số toàn cầu, nơi pháp lý, công nghệ và niềm tin vận hành đồng bộ để tạo ra giá trị bền vững cho nền kinh tế.
Với Việt Nam, đây chính là hệ quy chiếu quan trọng để định hình một IFC mang bản sắc riêng, vừa minh bạch, vừa hội nhập, đủ sức cạnh tranh trong kỷ nguyên tài sản số.
Quỳnh Anh