Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã bế mạc vào ngày 27-6 sau 35 năm ngày làm việc nghiêm túc, dân chủ, trách nhiệm cao. Đây là kỳ họp có khối lượng nội dung về công tác lập pháp lớn nhất từ trước tới nay, có ý nghĩa lịch sử với nhiều nội dung hệ trọng, gắn liền với yêu cầu đổi mới, hoàn thiện thể chế, tinh gọn tổ chức bộ máy…
Quốc hội đã thông qua 34 luật, chiếm 52,3% tổng số luật được ban hành tại 17 kỳ họp của nhiệm kỳ khóa XV; thông qua 34 nghị quyết, trong đó có 14 nghị quyết quy phạm pháp luật và cho ý kiến 6 dự án luật.
Đặc biệt, Quốc hội thảo luận và thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 với tỉ lệ đồng thuận tuyệt đối của đại biểu Quốc hội, cùng với nhiều luật, nghị quyết đồng bộ, tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới, sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đại biểu tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Ảnh: PHẠM THẮNG
Tư duy làm luật thay đổi
Nhìn lại kỳ họp có tính chất lịch sử này, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương), đánh giá Kỳ họp thứ 9 được xem là kỳ họp kỷ lục về số lượng dự án luật được thông qua, trong đó nhiều luật được sửa nhằm xử lý ngay các nội dung cấp bách để đưa vào cuộc sống.
Ông Sơn dẫn chứng các luật liên quan đến đầu tư, đấu thầu và các chính sách hỗ trợ mô hình chính quyền địa phương hai cấp được sửa đổi để đi vào vận hành hiệu quả. Trong đó, thể chế hóa kịp thời “bộ tứ trụ cột” gồm Nghị quyết 57 về đột phá khoa học công nghệ, Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế, Nghị quyết 66 về đột phá kinh tế pháp luật và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương). Ảnh: N.THẢO
Đại biểu đoàn Hải Dương cũng nhìn nhận việc sửa Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật là để chuyển đúng thẩm quyền, đúng vai trò, đúng theo tinh thần phân cấp, phân quyền.
“Nội dung nào thuộc thẩm quyền Quốc hội thì Quốc hội cho ý kiến, nội dung nào thuộc Chính phủ thì Chính phủ quyết định” – ông nói và khẳng định đây là một điểm mới đáng chú ý, khi cách làm luật đã thay đổi. Đặc biệt là chuyển từ việc Quốc hội thẩm tra, tiếp thu, giải trình, bấm nút, thông qua sang Chính phủ giải trình, tiếp thu, còn Quốc hội chỉ thông qua.
Đại biểu Sơn nhấn mạnh Kỳ họp 9 đánh dấu bước chuyển mình căn bản từ lượng sang chất. Không chỉ Chính phủ mà cả Quốc hội cũng làm đêm làm ngày, bàn thảo nhiều vấn đề mới, chưa có tiền lệ như Luật Công nghiệp công nghệ số, các nội dung triển khai Nghị quyết 57 hay Nghị quyết 68 của bộ Chính trị…
“Đây là bước tháo gỡ trước mắt các “điểm nghẽn của điểm nghẽn” để đưa chính sách vào cuộc sống, thực hiện đúng tinh thần đột phá về thể chế, khoa học công nghệ” – ông Sơn nói và nêu rõ mục tiêu là giúp kinh tế năm 2025 đạt 8%, tạo tiền đề cho những năm tiếp theo tăng trưởng hai con số.
Đại biểu Lê Đào An Xuân (Phú Yên). Ảnh: N.THẢO
Còn đại biểu Lê Đào An Xuân (Phú Yên), cho rằng chỉ có những quyết sách mạnh mẽ, nhanh chóng và kịp thời mới đáp ứng được nhu cầu phát triển trong bối cảnh cả thế giới cũng đang chuyển mình.
Bà Xuân kỳ vọng sự nhanh chóng và tích cực của Quốc hội, các Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các đại biểu cùng sự đồng hành của Chính phủ… những quyết sách mang tính lịch sử tại kỳ họp này sẽ sớm được triển khai nhằm nâng cao chất lượng đời sống của người dân.
Lần đầu tiên áp dụng mô hình chính quyền hai cấp
Trong khi đó, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đánh giá kỳ họp 9 diễn ra trong bối cảnh năm 2025 cả nước có rất nhiều ngày kỷ niệm lớn như 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; tình hình địa chính trị trong khu vực và quốc tế có rất nhiều những biến động khó lường. Đặc biệt hơn nữa khi đây là lần đầu tiên trong lịch sử nước ta áp dụng mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sáp nhập tỉnh.
Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam). Ảnh: N.THẢO
Nội dung chương trình tại Kỳ họp 9 cũng được thay đổi, bổ sung những vấn đề cấp thiết, phát sinh nhằm giải quyết, gỡ các vướng mắc một cách tốt nhất, đúng với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”.
“Quốc hội đã quyết định rất nhiều vấn đề quan trọng, mang tính lịch sử của đất nước, tạo ra nền tảng cũng như ‘mở cửa’ cho một giai đoạn phát triển mới, giai đoạn vươn mình của dân tộc” – ông Hạ nói và nhấn mạnh quyết tâm trong sắp xếp, cải cách lại bộ máy của Đảng, Nhà nước ta.
Để thực hiện được những quyết tâm chính trị đó, theo đại biểu Tạ Văn Hạ, không thể không nhắc đến niềm tin tuyệt đối, sự ủng hộ của Nhân dân, của cả hệ thống vào sự lãnh đạo của Đảng, ủng hộ cho sự nghiệp đổi mới và phát triển của cách mạng của Việt Nam. “Đặc biệt hơn cả chính là khát vọng vươn mình, khát vọng vươn lên, khát vọng phát triển của dân tộc ta dù ở giai đoạn nào cũng luôn luôn bùng cháy” – đại biểu đoàn Quảng Nam khẳng định.
Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (Bình Dương). Ảnh: TH
Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (Bình Dương) thì cho rằng kỳ họp lần này đã thể hiện tinh thần khẩn trương và tập trung cao nhất nhằm kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng đi vào cuộc sống như sửa đổi Hiến pháp, Luật Tổ chức chính người địa phương, Luật Cán bộ, công chức… “Dù là khẩn trương nhưng vẫn trên tinh thần kỹ lưỡng, thận trọng và tiếp thu tối đa ý kiến của cử tri, của nhân dân, của cộng đồng đồng doanh nghiệp, của các gia chuyên gia…” – bà Xuân đánh giá.
Cạnh đó, đại biểu đoàn Bình Dương cũng nhìn nhận Kỳ họp 9 đã thể hiện được tinh thần tiếp tục đổi mới tư duy và hành động, vì lợi ích quốc gia dân tộc, vì hạnh phúc của Nhân dân. Có thể kể đến như việc thông qua nghị quyết về phát triển nhà ở xã hội, nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân hay những nghị quyết đặc thù về xây dựng và thi hành pháp luật…
Các đại biểu đoàn TP.HCM tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Ảnh: PHẠM THẮNG
Để luật, nghị quyết… thẩm thấu vào cuộc sống
Đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) nói Kỳ họp 9 của Quốc hội khóa XV có rất nhiều điểm nhấn quan trọng. Đầu tiên là các luật, nghị quyết được ban hành để thực hiện cuộc cách mạng tổ chức sắp xếp bộ máy trong hệ thống chính trị, thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.
Cạnh đó, việc sắp xếp các đơn vị hành chính theo mô hình 2 cấp đã mở ra hướng phát triển mới, những lát cắt mới rất đẹp, rất gọn gàng. Điều quan trọng là tạo ra một không gian phát triển mới, kết nối các vùng kinh tế với nhau.
Một điểm nhấn khác là các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ đã làm việc rất tích cực, có trách nhiệm với tinh thần cao nhất, nỗ lực cao nhất, vượt qua những khó khăn, thách thức. Đặc biệt, các đại biểu đã nỗ lực tập trung để nghiên cứu tài liệu, xem xét và cho ý kiến vào các dự án luật, đạo luật quan trọng.
“Chúng tôi rất phấn khởi khi một trong những đại biểu có mặt tại đây – tại kỳ họp lịch sử, chứng kiến thời khắc lịch sử và ấn nút thông qua những quyết định lịch sử để viết lên một trang sử mới cho hành trình phát triển của đất nước” – đại biểu Dương Khắc Mai chia sẻ.
Đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông). Ảnh: N.THẢO
Theo ông, dù thời gian gấp rút nhưng với nỗ lực làm ngày làm đêm của Quốc hội cũng như các cơ quan của Quốc hội, chất lượng chuẩn bị các nội dung văn bản, nghị quyết, luật để trình, xem xét tại kỳ họp lần này là rất công phu, kỹ lưỡng. Và trong bối cảnh hiện nay, có thể sẽ có những việc chưa được hoàn chỉnh, trọn vẹn nhưng quan trọng hơn cả chúng ta đã đạt được những mục tiêu lớn đặt ra.
“Tôi tin rằng sau đó chúng ta sẽ có sự sắp xếp, điều chỉnh lại cho phù hợp” – đại biểu Dương Khắc Mai nói và khẳng định đây mới chỉ là bước khởi đầu, sẽ còn rất nhiều việc phải làm ngay sau phiên bế mạc của kỳ họp.
Quốc hội tạo ra hành lang pháp lý còn Chính phủ là người thực hiện. Do vậy, phải có sự phối hợp giữa các cơ quan từ trung ương đến địa phương, từ lập pháp đến hành pháp và dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng để hoàn thiện những bước tiếp theo.
Trong đó, mỗi đại biểu với trách nhiệm trước Nhân dân phải thực hiện quyền giám sát của mình để đảm bảo quá trình thực thi các luật, nghị quyết của Quốc hội có hiệu quả. Có như thế luật, nghị quyết và các quyết sách của Quốc hội mới đi vào cuộc sống, mới thẩm thấu vào cuộc sống và tạo nên sinh khí, động lực để phát triển đất nước.
Đại biểu Trần Anh Tuấn (TP.HCM). Ảnh: N.THẢO
Tháo gỡ các nút thắt về thể chế
Đại biểu Trần Anh Tuấn (TP.HCM) cũng khẳng định kỳ họp này đã thông qua nhiều quyết sách lịch sử nhằm tinh gọn bộ máy, cắt giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện tối đa cho người dân, nhà đầu tư, doanh nghiệp… đầu tư phát triển kinh tế.
Đáng chú ý là những quyết sách về phát triển khu vực kinh tế tư nhân nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, các nghị quyết liên quan tới cải cách thể chế, phát triển công nghệ…
“Tôi cho rằng điều này sẽ góp phần nâng cao hiệu năng, hiệu quả, hiệu lực và tạo điều kiện để phát triển kinh tế nhằm đạt mục tiêu 8% và cao hơn trong những năm tiếp theo” – ông Tuấn nói.
Đặc biệt, theo ông Trần Anh Tuấn, việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là một vấn đề mới, sẽ có những khó khăn chưa thể lường trước khi đưa vào hoạt động chính thức. Tuy nhiên, trung tâm này khi ra đời sẽ góp phần thu hút mạnh mẽ nguồn lực tài chính ở nước ngoài đầu tư vào Việt Nam, tiến tới phát triển thành một trung tâm trung chuyển tài chính của quốc tế, khu vực và thế giới.
“Nếu vận hành tốt, kiểm soát tốt cùng đội ngũ nhà quản lý tốt và chuyên gia tốt thì chúng ta sẽ có một trung tâm lớn như là New York hay LonDon…” – đại biểu nói và cho rằng khi đó Việt Nam cũng sử dụng hiệu quả nguồn lực từ các quốc gia trên thế giới đổ về, tạo sức bật mạnh mẽ hơn cho phát triển nền kinh tế.
Đại biểu Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội) trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội. Ảnh: N.THẢO
Đại biểu Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội) nhấn mạnh kỳ họp này được coi là một kỳ họp lịch sử, không phải chỉ ở khối lượng lớn công việc lập pháp được hoàn thành mà quan trọng nhất là làm thay đổi hoàn toàn tư duy lập pháp, thay đổi về các thể chế mang tính chất hệ thống.
Kỳ họp đã thực hiện mục tiêu là tháo nút thắt về thể chế - một trong những nút thắt của nút thắt hiện nay. Do đó, ông Cường kỳ vọng rằng các điểm nghẽn thể chế sẽ được tháo gỡ, làm tiền đề cho phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2025 và trong cả giai đoạn sau.
Nhiều quyết định liên quan đến các yếu tố về kinh tế, trong đó có những quyết định mang tính ngắn hạn như tiếp tục giảm thuế VAT, tháo gỡ một số vướng mắc trong thúc đẩy đầu tư… sẽ đóng góp ngay vào trong quá trình tăng trưởng kinh tế của năm 2025. Trong bối cảnh đang có những khó khăn về xuất khẩu, đại biểu đoàn TP Hà Nội khẳng định phải tăng cường tiêu dùng trong nước, tăng cường những nguồn đầu tư kể cả đầu tư công và đầu tư cho tư nhân.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú... cùng các đại biểu tại phiên bế mạc Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV. Ảnh: PHẠM THẮNG
Đột phá của đột phá
Theo đại biểu Phan Đức Hiếu (Thái Bình), nếu so sánh các kỳ họp của khóa XV thì Kỳ họp thứ 9 có ba đặc điểm rất quan trọng. Thứ nhất, kỳ họp này có khối lượng công việc rất lớn, trong đó Quốc hội đã thông qua 34 luật, nghị quyết và rất nhiều nhiệm vụ, quyết sách quan trọng khác.
Thứ hai, nhiều quyết sách được thông qua mang tính chất tạo dựng nền tảng cho một giai đoạn phát triển tiếp theo. Thứ ba, các đại biểu khi tham gia thảo luận, góp ý kiến đều thể hiện tinh thần nỗ lực rất cao, một quyết tâm rất lớn, sự nghiêm túc, thẳng thắn và hết sức trách nhiệm.
Trong đó, một số quyết sách như nghị quyết về giảm thuế VAT, chính sách tài chính, chính sách tài khóa, miễn giảm thuế… có thể có tác dụng ngay và trực tiếp cho việc đạt mục tiêu tăng trưởng 8% của năm 2025.
Cũng có rất nhiều quyết sách cần được nhìn trong dài hạn để Việt Nam đạt tăng trưởng cao, bền vững như Nghị quyết 198 của Quốc hội về các giải pháp đặc biệt để thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân.
“Một loạt các luật được sửa đổi lần này mang tinh thần “nới lỏng”, xóa bỏ những rào cản, tháo gỡ bớt những khó khăn để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp” – ông Hiếu nói.
Đại biểu Phan Đức Hiếu (Thái Bình). Ảnh: N.THẢO
Chia sẻ thêm, đại biểu Phan Đức Hiếu cho hay có một quyết sách rất quan trọng được thông qua tại kỳ họp này là nghị quyết về cơ chế đặc thù để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về thể chế.
“Đây là điều tôi mong chờ lâu nay. Nếu ‘điểm nghẽn của điểm nghẽn’ là thể chế và đột phá của thể chế là tháo gỡ điểm nghẽn thì nghị quyết này có thể được gọi là ‘đột phá của đột phá’” – ông nói.
Theo ông, nếu được thực hiện một cách có trách nhiệm, vì lợi ích chung của quốc gia thì đây là một cách để tháo gỡ nhanh nhất, hiệu quả nhất các điểm nghẽn về thể chế.
Ông Hiếu nêu dẫn chứng, trường hợp luật pháp chưa rõ ràng, có sự mâu thuẫn xung đột và chồng chéo trong một văn bản hoặc giữa các văn bản với nhau, nếu cứ giải quyết theo cách thức truyền thống là tuần tự đi rà soát, sửa từng luật hoặc một luật sửa nhiều luật… sẽ tạo ra độ trễ về thời gian, khiến việc xử lý không kịp thời.
Đại biểu Hiếu nói đang có nhiều dự án bị đình trệ hoặc không tiếp tục thực hiện được mà do vướng mắc về thể chế là rất nhiều, thậm chí lên đến con số hàng nghìn.
“Với nghị quyết này, khi có những khó khăn, vướng mắc cần xử lý ngay, cho phép Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cho phép Chính phủ có thể ban hành các nghị quyết để xử lý, tháo gỡ” – ông Phan Đức Hiếu khẳng định…
*****
Đến thời điểm này có thể khẳng định các quyết sách tại Kỳ họp thứ 9 sẽ mở ra một “luồng gió mới” để đất nước cất cánh, thực hiện thành công các mục tiêu về phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới. Như Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khi phát biểu bế mạc cũng nhấn mạnh kết quả của Kỳ họp thứ 9 là minh chứng sinh động của ý Đảng hợp với lòng dân, đáp ứng yêu cầu cấp thiết có tính tất yếu khách quan.
Kỳ họp thứ 9 là dấu mốc quan trọng trong lịch sử lập hiến, lập pháp của Quốc hội khóa XV. Các quyết sách, đạo luật được thông qua tại Kỳ họp này có tính cách mạng, khởi đầu cho những cải cách thể chế một cách căn cơ, định hướng những nhiệm vụ cho giai đoạn phát triển mới của đất nước.
“Chặng đường phía trước còn nhiều khó khăn, thách thức, Quốc hội sẽ tiếp tục đổi mới toàn diện, nâng cao năng lực lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh và nêu rõ dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội sẽ tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ, MTTQ, các cơ quan tư pháp cùng cả hệ thống chính trị để triển khai hiệu quả Hiến pháp và các luật, nghị quyết đã ban hành.
NGUYỄN THẢO