Liên tiếp bão, áp thấp nhiệt đới và mưa lớn bất thường
Trong vòng một tháng vừa qua (11/8 – 10/9/2025), thời tiết ở Việt Nam có nhiều biến động mạnh, khi liên tiếp xuất hiện bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn vượt kỷ lục và các đợt nắng nóng gay gắt. Bước sang giai đoạn nửa cuối tháng 9 và đầu tháng 10, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết không khí lạnh sẽ bắt đầu xuất hiện, song cường độ còn yếu và chưa gây biến đổi rõ rệt về nền nhiệt tại miền Bắc.
Không khí lạnh ở miền Bắc có thể xuất hiện từ cuối tháng 9.
Bà Trần Thị Chúc, Phó trưởng phòng Dự báo Khí hậu, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, theo thống kê, từ ngày 11/8 đến 10/9, Biển Đông đã có tới 3 cơn bão và 1 áp thấp nhiệt đới (ATNĐ). Cụ thể, tối 16/8, vùng áp thấp phía Nam Hoàng Sa mạnh lên thành ATNĐ, sau đó di chuyển vào Quảng Ninh – Hải Phòng ngày 19/8 với gió cấp 6, giật cấp 8 trước khi suy yếu.
Tiếp đó, cơn bão số 5 (tên quốc tế Kajiki) hình thành ngày 23/8, nhanh chóng mạnh lên cấp 14, giật cấp 16 khi tiến gần Hoàng Sa. Ngày 25/8, bão đổ bộ vào khu vực Nam Nghệ An – Bắc Hà Tĩnh, gây mưa cực lớn. Nhiều nơi ghi nhận lượng mưa từ 200–400 mm, riêng trạm Bái Thượng (Thanh Hóa) đạt 543 mm. Con số này không chỉ phá kỷ lục tháng 8/2019 mà còn vượt cả giá trị lịch sử cao nhất từng ghi nhận trong năm 1994.
Ngay sau đó, bão số 6 (Nongfa) hình thành ngày 27/8, di chuyển nhanh và ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực Hà Tĩnh – Quảng Trị trước khi tan trên đất Lào. Sang tháng 9, bão số 7 (Tapah) xuất hiện ở phía Đông Bắc Biển Đông, đổ bộ vào tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) ngày 8/9, không tác động trực tiếp đến Việt Nam nhưng kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới vẫn gây mưa lớn trên diện rộng.
Những đợt mưa kéo dài khiến hàng loạt trạm khí tượng ghi nhận lượng mưa vượt giá trị lịch sử. Chẳng hạn, ngày 26/8, trạm Ba Vì (Hà Nội) đo được 299,8 mm, cao hơn mốc lịch sử 258,7 mm năm 1978; Láng (Hà Nội) ghi nhận 234,8 mm, vượt kỷ lục 205,7 mm năm 1972; nhiều trạm khác ở Phú Thọ, Ninh Bình, Thanh Hóa cũng phá kỷ lục cũ.
Không chỉ mưa lũ, miền Bắc và miền Trung còn trải qua các đợt nắng nóng dữ dội. Từ ngày 11–12/8 và 5–8/9, Bắc Bộ có nắng nóng diện rộng, nhiều nơi trên 37–38°C. Trạm Sông Mã (Sơn La) đo được 38,5°C ngày 5/9, vượt mốc lịch sử 37,2°C. Hà Nội cũng ghi nhận mức 38,2°C tại trạm Láng ngày 8/9, phá kỷ lục 37,1°C năm 2019.
Tại Trung Bộ, nắng nóng kéo dài từ cuối tháng 7 đến giữa tháng 8, nhiều nơi nhiệt độ 37–38°C. Ở Nam Bộ, dù hiếm khi nắng nóng diện rộng, nhưng vẫn có một số ngày cục bộ nhiệt độ đạt 35–36°C.
Nhìn chung, nhiệt độ trung bình cả nước xấp xỉ trung bình nhiều năm. Riêng khu vực Nghệ An – Đà Nẵng ghi nhận thấp hơn khoảng 0,5°C. Về lượng mưa, phần lớn các vùng đều cao hơn trung bình từ 20–50%, đặc biệt Thanh Hóa – Quảng Trị cao hơn 80–150%. Chỉ riêng Tây Bắc Bộ mưa thấp hơn trung bình từ 10–30%.
Dự báo tháng 9 – 10: Không khí lạnh bắt đầu hoạt động
Chuyên gia cho biết, trong giai đoạn 11/9 – 10/10, nền nhiệt trung bình cả nước dự báo xấp xỉ trung bình nhiều năm. Riêng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ cao hơn khoảng 0,5–1°C. Đồng bằng Bắc Bộ cùng dải Thanh Hóa – Gia Lai có lượng mưa cao hơn trung bình 5–15%, trong khi nhiều khu vực khác lại thấp hơn 5–10%.
Đáng chú ý, không khí lạnh được dự báo xuất hiện từ cuối tháng 9. Tuy nhiên, cường độ còn yếu, hoạt động chưa ổn định nên chưa làm thay đổi nhiều đến nền nhiệt miền Bắc. Đây là tín hiệu báo hiệu mùa đông sắp đến, nhưng trong giai đoạn đầu khó có những đợt rét đậm, rét hại.
Ngoài ra, trong tháng này, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông ở mức tương đương trung bình nhiều năm, tức khoảng 2–3 cơn, trong đó có khả năng 1 cơn ảnh hưởng đến đất liền Việt Nam.
Các chuyên gia cũng cảnh báo khả năng xuất hiện một số đợt mưa lớn diện rộng tại Đồng bằng Bắc Bộ, Thanh Hóa – Quảng Ngãi. Nam Bộ và các khu vực khác ở Trung Bộ tiếp tục có nhiều ngày mưa dông, cục bộ mưa vừa, mưa to.
Cơ quan khí tượng cảnh báo, sự kết hợp giữa bão, áp thấp nhiệt đới và gió mùa Tây Nam có thể gây gió mạnh, sóng lớn trên biển, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tàu thuyền. Trên đất liền, mưa lớn dồn dập có thể gây lũ lụt, ngập úng ở vùng trũng thấp, sạt lở đất ở miền núi. Các hiện tượng cực đoan như dông, lốc, sét, mưa đá, gió giật mạnh vẫn có thể xảy ra ở nhiều nơi, tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp, giao thông và đời sống dân sinh.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia khuyến cáo chính quyền địa phương và người dân theo dõi chặt chẽ các bản tin dự báo, cảnh báo tiếp theo. Việc chủ động phương án ứng phó, nhất là tại các khu vực có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất, vùng ven biển chịu ảnh hưởng bão, sẽ góp phần giảm thiểu thiệt hại.
Tô Hội