Thời tiết trở lạnh, số ca đột quỵ và nhồi máu cơ tim tăng cao

2 giờ trướcBài gốc

Nhồi máu cơ tim là trường hợp cấp cứu khẩn, nếu không kịp thời, nguy cơ tử vong 50%.

Thời gian vừa qua, số ca nhồi máu cơ tim cấp cần can thiệp tại Bệnh viện Đa khoa Khu vực Thủ Đức (TP.HCM) ghi nhận trung bình khoảng 2 ca/tuần. Tuy nhiên, từ đầu tháng 11, lượng bệnh nhân bắt đầu tăng nhanh, thêm 8 trường hợp chỉ trong hai tuần. Đỉnh điểm, ngày 14/11, khoa Tim mạch Can thiệp tiếp nhận liên tục 4 ca trong vòng 24 giờ, ê-kíp trực phải duy trì can thiệp mạch vành xuyên suốt ngày đêm.

Ca đầu tiên tới viện lúc 0h34, bệnh nhân nam 51 tuổi nhập viện vì mệt và khó thở, không có đau ngực. Chụp mạch vành phát hiện tắc hoàn toàn động mạch vành phải, bác sĩ tái thông thành công. Đến 9h05, bệnh nhân thứ hai là nam 53 tuổi, nhập viện vì chóng mặt và nóng rát thượng vị. Điện tim ghi nhận nhồi máu cơ tim cấp vùng dưới, xác định tắc động mạch vành phải và can thiệp tái thông thuận lợi.

Lúc 15h53, bệnh nhân thứ ba là nam 78 tuổi, đau ngực từng cơn trong ba ngày và đau liên tục vào ngày nhập viện. Chụp mạch vành cấp cứu cho thấy tắc động mạch vành phải, bác sĩ đặt stent phủ thuốc. Đến 22h06, bệnh nhân thứ tư nhập viện là nữ 61 tuổi, mắc đái tháo đường type 2. Bệnh nhân nhập viện với đau ngực điển hình và vã mồ hôi. Điện tim chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp thành trước, phải can thiệp mạch vành khẩn cấp ngay trong đêm.

Các bác sỹ xử trí 4 ca nhồi máu cơ tim thành công trong ngày 14/11.

Theo bác sĩ Trần Nhân Nghĩa, khoa Tim mạch Can thiệp, chuỗi ca bệnh xuất hiện ngay thời điểm TP.HCM chuyển từ nắng nóng sang mưa, độ ẩm cao và biên độ nhiệt ngày đêm lớn, dao động từ 23 - 32°C.

Đây là điều kiện được ghi nhận làm tăng tần suất nhồi máu cơ tim ở nhiều nghiên cứu quốc tế, như Bhaskaran (BMJ 2010) và Ohlson (Circulation 2021). Theo phân tích dịch tễ, mỗi khi nhiệt độ giảm 1°C, nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng 1 - 2% trong 48 giờ kế tiếp.

Bác sĩ Nghĩa cho biết thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây co mạch ngoại biên và mạch vành, làm tăng huyết áp và nhu cầu oxy của tim. Đồng thời tăng độ nhớt máu và hoạt tính tiểu cầu, khiến huyết khối dễ hình thành hơn.

Khi những yếu tố này cùng tác động lên mảng xơ vữa không ổn định, nguy cơ tắc mạch vành cấp tăng đột ngột, đặc biệt ở người có sẵn bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá hay ít vận động.

Tương tự tại Hà Nội, một bệnh nhân nữ 35 tuổi tưởng mắc cảm cúm thông thường, nhưng cơn đau ngực dữ dội ập đến giữa đêm, siết chặt như có ai đang bóp nghẹt trái tim, khiến cô không thể thở nổi. Bệnh nhân không hút thuốc, không có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường hay rối loạn mỡ máu. Chỉ số BMI của cô nằm trong ngưỡng lý tưởng, thậm chí còn tập yoga ba lần một tuần.

Các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai chụp chiếu đoạn tắc mạch của một bệnh nhân nhồi máu cơ tim.

Tại Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai, các bác sĩ cấp cứu phát hiện động mạch liên thất trước của cô - nhánh mạch máu quan trọng nhất nuôi tim - tắc hoàn toàn. Những huyết khối mới hình thành chen chúc trong lòng mạch.

Cũng tại Viện Tim mạch, một thanh niên 25 tuổi được đưa vào cấp cứu trong tình trạng tương tự. Anh đang chơi game online với bạn bè vào lúc nửa đêm thì bất ngờ ôm ngực, la lên đau đớn. Khi nhập viện, men tim của anh tăng cao bất thường, chức năng tim chỉ còn 46%, động mạch vành phải bị tắc hoàn toàn từ đoạn giữa. Chàng trai trở thành một trong những bệnh nhân nhồi máu cơ tim trẻ tuổi nhất mà viện từng tiếp nhận.

TS. Vũ Minh Điền, Phó Trưởng khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, khi thời tiết chuyển lạnh, người cao tuổi là nhóm dễ mắc bệnh nhất do sức đề kháng yếu và rối loạn điều hòa thân nhiệt. “Người già có hệ miễn dịch suy giảm, các cơ quan đã lão hóa nên rất nhạy cảm với thay đổi thời tiết. Chỉ cần tắm muộn, gặp gió lạnh hay thay đổi nhiệt độ đột ngột cũng có thể khiến bệnh bùng phát”, TS. Điền chia sẻ.

Để bảo vệ sức khỏe mùa lạnh, TS. Điền khuyến cáo người cao tuổi cần được chăm sóc, theo dõi đặc biệt: “Giữ ấm, ăn đủ, ngủ ngon, vận động hợp lý là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để phòng bệnh".

Thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây co mạch ngoại biên và mạch vành, làm tăng huyết áp và nhu cầu oxy của tim.

Theo đó, người già cần giữ ấm toàn thân, đặc biệt là bàn tay, bàn chân, cổ và ngực; không tắm muộn hay ra ngoài quá sớm khi trời còn lạnh; ăn uống đủ chất, tăng cường rau xanh, trái cây và uống đủ nước ấm; duy trì vận động nhẹ trong nhà để tăng lưu thông máu.

Bên cạnh đó, căn bệnh vốn gặp ở người già thì nay cũng tấn công người còn rất trẻ, tưởng như khỏe mạnh. Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, thành viên Hội Y học Dưới nước và Oxy cao áp Việt Nam, cảnh báo có nhiều triệu chứng nhồi máu cơ tim rất hay bị nhầm với đau dạ dày, nhất là sau những bữa tối muộn, thịnh soạn trong đêm lạnh.

Tuy nhiên, sự khác biệt nằm ở tính chất cơn đau: Đau dạ dày thường là cảm giác nóng rát, cồn cào, ợ hơi. Trong khi đó, cơn đau của nhồi máu cơ tim lại là cảm giác bóp, siết, đè nặng liên tục giữa ngực, không giảm khi nghỉ ngơi, không phụ thuộc tư thế, có thể lan lên hàm, cổ, vai hoặc cánh tay trái.

“Đặc biệt, phụ nữ và người mắc bệnh đái tháo đường có thể chỉ biểu hiện mờ nhạt, như mệt lả, hụt hơi khi đi vài bậc cầu thang. Người nhà dễ lầm tưởng là trúng gió, nhưng thực chất có thể là nhồi máu cơ tim thành dưới”, bác sĩ Hoàng nhấn mạnh.

Nhồi máu cơ tim nay cũng tấn công người còn rất trẻ, tưởng như khỏe mạnh.

Theo bác sĩ Hoàng, nguyên tắc vàng là: mọi cơn đau bóp siết vùng giữa ngực kéo dài trên 20 phút, đặc biệt trong trời lạnh, đều phải được xử trí như biến cố mạch vành cho đến khi bác sĩ khẳng định không phải. “Đừng xem thường cảm giác đau ngực dù chỉ thoáng qua trong những ngày lạnh. Mỗi phút chậm trễ đều có thể đánh đổi bằng tính mạng”, bác sĩ Hoàng khuyến cáo.

Huyết áp mùa đông cũng thường cao hơn mùa hè. Người bệnh cần đo và ghi nhật ký huyết áp sáng, chiều trong những ngày rét, không tự ý bỏ thuốc, tránh dùng thuốc cảm có chứa chất co mạch hoặc thuốc giảm đau khớp nhóm NSAID vì có thể làm tăng huyết áp. Một mẹo nhỏ nhưng hữu ích là luôn giữ ấm tai, tay, chân khi ra ngoài bởi đây là những vùng dễ kích hoạt phản xạ co mạch toàn thân.

Biểu hiện nhồi máu cơ tim điển hình là đau nặng ngực, đau giữa ngực, sau xương ức hoặc hơi lệch trái, cảm giác nặng, bóp nghẹt, siết chặt, đè, có khi lan ra tay trái, lên cằm xuống bụng vùng trên rốn. Thời gian đau ngực thường trong khoảng 20 - 30 phút hoặc dài hơn. Người bệnh có thể vã mồ hôi, khó thở và bất tỉnh.

Hoài Phương

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/thoi-tiet-tro-lanh-so-ca-dot-quy-va-nhoi-mau-co-tim-tang-cao.htm