Giới quan sát nhận định, tất cả những tuyên bố từ hai phía trong khuôn khổ chuyến thăm này đều truyền đi một thông điệp mạnh mẽ, rằng quan hệ giữa London và Washington không chỉ dừng lại ở sự hợp tác truyền thống. Đó là trụ cột vững chắc của trật tự quốc tế trong một thế giới đầy biến động.
Từ ngày 17-19/9 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump và phu nhân thực hiện chuyến thăm đặc biệt tới Anh. Đặc biệt và mang tính lịch sử bởi ông Trump không chỉ là nhà lãnh đạo Mỹ đầu tiên, mà còn là chính trị gia dân cử đầu tiên được Anh mời thăm cấp nhà nước hai lần. Sau lễ tiếp đón trọng thể với nghi thức hoàng gia tại lâu đài Windsor hôm 17/9, Tổng thống Trump ca ngợi mối quan hệ giữa Anh và Mỹ là sợi dây gắn kết vô giá, vĩnh cửu, không thể thay thế và không thể bị phá vỡ.
“Ở góc nhìn người của Mỹ, từ “đặc biệt” chưa đủ để mô tả quan hệ giữa chúng ta. Mỹ và Anh như hai nốt trong cùng một hợp âm, hay hai đoạn trong cùng một áng văn. Mỗi bên đều có vẻ đẹp riêng, nhưng thực sự được tạo ra để hòa tấu cùng nhau”, ông Trump chia sẻ. Trong khi đó, Vua Charles nhấn mạnh, Mỹ và Anh đã cùng nhau vượt qua nhiều thách thức để phát triển và chắc chắn sẽ gắn kết hơn nữa, đồng thời bày tỏ sự coi trọng cam kết của ông Trump trong nỗ lực tìm kiếm hòa bình cho cuộc xung đột tại Ukraine.
Nhà vua Charles và Hoàng hậu Camilla chủ trì quốc yến chiêu đãi Tổng thống Trump và phu nhân Melania. Nguồn: Reuters.
Trong ngày 18/9, Tổng thống Trump hội đàm cùng Thủ tướng Anh Keir Starmer. Trước buổi hội đàm, giới chức Anh đã thông tin về “Thỏa thuận thịnh vượng công nghệ” giữa London và Washington, vốn được miêu tả là sẽ mang lại hàng nghìn việc làm và hàng tỉ USD đầu tư vào trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử và năng lượng hạt nhân. Cụ thể, thỏa thuận bao gồm xây dựng một chi nhánh của trung tâm dữ liệu AI khổng lồ mang tên Stargate tại Anh. Với tổng giá trị lên đến 500 tỉ USD trong vòng 4 năm, đây được xem là một trong những dự án công nghệ và hạ tầng lớn nhất từng được công bố.
Trong khi đó, các công ty Mỹ đã công bố khoản đầu tư 31 tỉ bảng Anh (~ 42 tỉ USD) vào lĩnh vực AI tại Anh. Và đây cũng là lý do vì sao quốc yến hoàng gia còn có sự góp mặt của nhiều vị khách đặc biệt như CEO của các tập đoàn công nghệ lớn như CEO Blackstone Steve Schwarzman, Rupert Murdoch, CEO Apple Tim Cook, CEO Nvidia Jensen Huang và CEO OpenAI Sam Altman.
Thủ tướng Anh Keir Starmer nhấn mạnh, với những người bạn như Mỹ, Anh có thể giúp định hình tương lai các thế hệ mai sau và mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn với người dân trên khắp đất nước. “Những khoản đầu tư này là minh chứng của sức mạnh kinh tế Anh và là một tín hiệu mạnh mẽ cho thấy đất nước chúng ta cởi mở, đầy tham vọng và sẵn sàng dẫn đầu”, ông Starmer tuyên bố. Được biết, từ sau Brexit, London đặc biệt cần một đối tác kinh tế mạnh để bù đắp khoảng trống thị trường Liên minh châu Âu (EU). Mỹ - đối tác thương mại lớn nhất của Anh, đồng thời là quốc gia có quy mô nền kinh tế lớn nhất thế giới, được coi là lựa chọn lý tưởng.
Trước đó, người đứng đầu số 10 phố Downing đã cam kết khôi phục nền kinh tế trì trệ của Anh và cải thiện mức sống của hàng triệu người dân xứ sở sương mù. Chính phủ khẳng định các khoản đầu tư mới này sẽ tạo ra khoảng 7.600 việc làm. Ở chiều ngược lại, phía Anh cũng công bố một loạt các khoản đầu tư vào Mỹ, nổi bật là khoản đầu tư 30 tỉ USD vào nghiên cứu và phát triển tại Mỹ của hãng dược phẩm GSK.
Thuế quan cũng là một trong những trọng tâm của cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo Anh, Mỹ. Hồi tháng 5, hai bên đã đạt thỏa thuận thương mại sơ bộ. Theo đó, Mỹ cam kết giảm thuế 10% đối với một số mặt hàng ôtô nhập khẩu từ Anh, đồng thời xóa bỏ thuế 25% với thép và nhôm. Đây là những nhượng bộ đáng kể, mở đường cho việc ký kết hiệp định tự do thương mại toàn diện giữa hai nước. Bên cạnh đó, quan hệ an ninh - quốc phòng tiếp tục là nền tảng then chốt của liên minh Mỹ - Anh.
Giới quan sát nhận định, trong bối cảnh thế giới chứng kiến nhiều điểm nóng từ Ukraine, Trung Đông cho đến cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung, chuyến công du lần này của Tổng thống Trump cũng giúp Anh tái khẳng định vai trò đồng minh số một của Mỹ tại châu Âu. Anh hiện là một trong số ít thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đáp ứng yêu cầu chi tiêu quốc phòng tối thiểu 2% GDP, điều mà Mỹ nhiều lần gây áp lực với các đồng minh khác. Vì thế, Washington cũng kỳ vọng London sẽ tiếp tục duy trì vai trò đầu tàu để các thành viên khác trong NATO tăng cường năng lực quốc phòng.
Ngoài ra, vấn đề đàm phán hòa bình của Nga và Ukraine cũng được nhắc tới. Phía Anh mong muốn Tổng thống Mỹ quan tâm nhiều hơn đến Ukraine, cho phép nước này được tham gia trực tiếp vào các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga, cũng như có kế hoạch triển khai và phối hợp với liên minh tự nguyện trong trường hợp một thỏa thuận hòa bình được thiết lập.
Viện Chatham House (Anh) nhấn mạnh, có thể nói chuyến thăm Anh của Tổng thống Trump không chỉ mang tính nghi lễ, mà còn là sự kiện ngoại giao mang tính bước ngoặt, góp phần khẳng định tầm quan trọng của quan hệ đồng minh xuyên Đại Tây Dương, củng cố niềm tin chiến lược giữa hai quốc gia và định hình những bước đi mới cho hợp tác song phương trong giai đoạn tới.
Trong một diễn biến khác, cùng ngày, theo Times of Israel, Thủ tướng Anh Keir Starmer có kế hoạch chính thức công nhận Nhà nước Palestine trong những ngày tới. Các nguồn thạo tin tiết lộ, ông Starmer đang chịu áp lực rất lớn từ nội bộ Công đảng để thực hiện động thái này nhưng quyết hoãn lại sau khi Tổng thống Trump hoàn tất chuyến thăm cấp nhà nước tới London. Được biết, Mỹ - đồng minh của Israel, phản đối mạnh mẽ việc công nhận Palestine, cho rằng đây sẽ là “phần thưởng” đối với phong trào Hamas.
Kim Khánh