Chương trình nâng cao là khung định hướng quan trọng cho giáo viên
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), chương trình nâng cao được xây dựng trên nền tảng chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, đồng thời tiếp cận với xu hướng quốc tế. Nội dung các môn học tích hợp những vấn đề được Việt Nam và thế giới cùng quan tâm, hướng đến đào tạo nhân lực chất lượng cao, phát hiện và bồi dưỡng nhân tài, phục vụ các kỳ thi học sinh giỏi trong và ngoài nước.
“Việc ban hành chương trình nâng cao là nền tảng để đảm bảo chất lượng, tính đồng bộ và định hướng chiến lược dài hạn cho giáo dục mũi nhọn”- lãnh đạo Bộ cho hay.
Chương trình chuyên mới tích hợp AI, tăng tính thực tiễn (ảnh minh họa)
Chia sẻ với phóng viên, thầy Trần Trung Hiếu (Trường THPT chuyên Phan Bội Châu - Nghệ An) - một giáo viên môn Lịch sử có hơn 30 năm giảng dạy tại trường chuyên cho biết, việc xây dựng chương trình giáo dục nâng cao cho các môn chuyên - trong đó có môn Lịch sử là một bước đi hết sức cần thiết trong bối cảnh triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.
“Chương trình mới đặt ra yêu cầu hình thành và phát triển ở học sinh các phẩm chất như: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm, tự chủ, tự học... cùng với những năng lực cốt lõi và đặc thù. Với học sinh chuyên, các yêu cầu này cần được phát triển ở mức độ cao hơn, sâu hơn. Do đó, cần có một chương trình nâng cao riêng để đáp ứng yêu cầu này”, thầy nói.
Riêng với môn Lịch sử - một môn học đặc thù, có vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển năng lực tư duy lịch sử cho học sinh - thầy đánh giá cao chương trình nâng cao đang được Bộ xây dựng. Theo thầy, chương trình này cơ bản đáp ứng được yêu cầu cần đạt, phát triển đúng năng lực đặc thù của môn học.
“Chương trình sẽ là khung định hướng để giáo viên cụ thể hóa nội dung giảng dạy. Nó không chỉ giúp học sinh có nhu cầu học nâng cao, chuyên sâu được đáp ứng mà còn hỗ trợ tốt cho quá trình học và ôn luyện thi học sinh giỏi quốc gia - đặc biệt là môn Lịch sử,” thầy nhấn mạnh.
Kỳ vọng lớn của Bộ GD-ĐT là chương trình này sẽ giúp học sinh phát triển tư duy logic, sáng tạo, phản biện, hỗ trợ các em xác định lộ trình học tập và nghề nghiệp sớm và rõ ràng. Xa hơn, đây là bước chuẩn bị nhân lực tiềm năng cho các lĩnh vực then chốt như khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế - tài chính, ngoại giao và giáo dục tinh hoa.
Danh sách 15 môn chuyên được xây dựng chương trình nâng cao gồm: Ngữ văn, Toán, Tin học, Lịch sử, Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tiếng Anh, Tiếng Pháp, Tiếng Nga, Tiếng Trung, Tiếng Đức, Tiếng Nhật, Tiếng Hàn.
Đặc biệt là, chương trình nâng cao sẽ tăng cường nội dung thực hành, thí nghiệm, tích hợp khai thác công nghệ thông tin và định hướng học sinh tiếp cận, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong học tập.
Xóa bỏ khoảng cách, đổi mới dạy và học thực chất
Giới chuyên môn kỳ vọng, chương trình thống nhất không chỉ xóa bỏ khoảng cách giữa các địa phương mà còn thúc đẩy đổi mới dạy - học thực chất, đào tạo nhân lực chất lượng cao, bồi dưỡng học sinh giỏi.
Thực tế theo phản ánh của một số hiệu trưởng trường THPT chuyên, hiện nay, các trường chủ yếu căn cứ vào nội dung chuyên đề bồi dưỡng do Bộ tổ chức hoặc dựa trên cấu trúc đề thi học sinh giỏi quốc gia để tự xây dựng chương trình giảng dạy. Do đó, việc ban hành một chương trình nâng cao có tính khung, áp dụng thống nhất toàn quốc được đánh giá là bước đi cần thiết.
Cô Nguyễn Thị Bích Hằng, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Biên Hòa (Hà Nam) nhận định: “Việc Bộ ban hành dự thảo chương trình nâng cao cho 15 môn chuyên là hợp lý và kịp thời. Trước đây các trường tự xây dựng chương trình nên không tránh khỏi sự chênh lệch giữa các địa phương. Giờ có một chương trình thống nhất toàn quốc sẽ tạo sự đồng bộ, thuận lợi trong giảng dạy”.
Trường THPT Chuyên Biên Hòa (Hà Nam) tổ chức Ngày hội STEM 2025 nhằm khơi dậy niềm đam mê khoa học, sáng tạo trong mỗi học sinh (ảnh: Trường cung cấp)
Cô Bích Hằng cho biết thêm, ngay từ khi triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, giáo viên của trường đã quen với việc xây dựng chương trình theo định hướng khung. Đội ngũ giáo viên trong trường đã nghiên cứu kỹ nội dung chương trình, nhất là về thời lượng chuyên đề và mức độ yêu cầu kiến thức. Việc dạy học theo chương trình mới là khả thi.
Để đáp ứng yêu cầu cao hơn về thực hành, ứng dụng CNTT và khai thác AI như chương trình đề ra, hiện tại trường Chuyên Biên Hòa đang tổ chức tập huấn cho giáo viên qua hệ thống TEMIS. Bản thân các giáo viên cũng chủ động tự học, tự cập nhật kiến thức công nghệ để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số trong giáo dục.
“Tôi kỳ vọng chương trình mới sẽ đổi mới được cách dạy - học, tăng tính ứng dụng thực tiễn. Điều đó buộc giáo viên phải dạy sâu, dạy kỹ, giúp học sinh hiểu bản chất vấn đề. Từ đó, các em sẽ học thực chất hơn”, cô Bích Hằng chia sẻ.
Thầy Trần Trung Hiếu cũng cho rằng, một chương trình nâng cao thống nhất cũng sẽ góp phần rút ngắn khoảng cách giữa các địa phương. “Trước đây, mỗi tỉnh làm một kiểu, rất khó để có sự đồng bộ. Nhưng khi đã có một chương trình chung, các địa phương - dù là trường chuyên mới thành lập hay đã có truyền thống đều có thể triển khai bài bản. Giáo viên có cùng một cơ sở, cùng khung định hướng để bám sát yêu cầu của đề thi, nhất là những câu hỏi có độ khó cao, yêu cầu tư duy sâu của ma trận đề thi học sinh giỏi quốc gia,” thầy Trần Trung Hiếu nói.
Nhiều giáo viên cũng đề xuất, sau khi thống nhất chương trình, Bộ nên tổ chức các lớp tập huấn sớm giúp giáo viên làm quen với cách ra đề mới - không chỉ phục vụ kỳ thi tốt nghiệp mà cả các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia. Khi việc dạy - học - thi được đồng bộ thì chất lượng giáo dục mũi nhọn mới thực sự được nâng lên.
Thu Hằng/VOV.VN