Ngày 17/12, Cơ quan CSĐT Công an TPHCM cho biết đã ra quyết định khởi tố vụ án "Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới" liên quan đến vụ việc phát hiện 23 container hàng hóa khai báo gian dối tại cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1.
Trước đó, qua công tác nắm tình hình, lực lượng Phòng Cảnh sát Kinh tế phối hợp với Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 tiến hành kiểm tra 2 tờ khai hải quan của Công ty TNHH TMDV XNK Đại Phát Đồng Nai. Theo khai báo, lô hàng gồm 23 container được phía doanh nghiệp khẳng định là "xỉ đa kim thu gom trong quá trình luyện kim" để xuất khẩu sang Trung Quốc.
Các đối tượng bị bắt giữ để điều tra. Ảnh: CA
Tuy nhiên, kết quả giám định đã làm rõ, toàn bộ hàng hóa trong các container thực chất là hợp chất CuFeS2, có hàm lượng đồng và sắt rất cao, không phải phế liệu như khai báo. Tổng khối lượng hàng hóa vi phạm được xác định là hơn 650 tấn.
Kết quả điều tra bước đầu của Cơ quan CSĐT xác định, đây là một đường dây tội phạm có tổ chức, phân công vai trò chặt chẽ do Nguyễn Nguyên Lý cầm đầu.
Lý trực tiếp nhận "đơn hàng" từ các đối tượng tại Trung Quốc thông qua ứng dụng WeChat. Để thực hiện hành vi, Lý thiết lập một bộ máy nhân sự chuyên nghiệp bao gồm: Nhóm pháp lý chịu trách nhiệm nghiên cứu kẽ hở pháp luật, trực tiếp tổ chức khai báo hải quan; nhóm hiện trường để làm việc tại cảng, phối hợp kiểm hóa và giám định nhằm thông quan lô hàng; nhóm tài chính để thành lập các công ty "ma", mua bán hóa đơn GTGT khống nhằm hợp thức hóa nguồn gốc hàng hóa và điều phối dòng tiền bất chính.
Cơ quan chức năng mở niêm phong các container. Ảnh: CA
Thủ đoạn của các đối tượng là biến tinh quặng khoáng sản có giá trị lớn thành "chất thải" thông qua việc khai báo sai tên gọi và mã HS. Bằng cách sử dụng các pháp nhân không hoạt động thực tế, nhóm này đã tạo ra một "vỏ bọc" hoàn hảo nhằm đưa tài nguyên quốc gia ra nước ngoài trái phép.
Theo Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự, giá trị của lô hàng hơn 650 tấn này lên đến nhiều tỷ đồng. Kết quả giám định của Phân viện Khoa học hình sự – Bộ Công an cho thấy hàm lượng đồng trung bình trong lô hàng đạt 26,25%, sắt 37,35% và lưu huỳnh 35,69%.
Lấy mẫu hàng hóa để giám định. Ảnh: CA
Công an TPHCM nhận định, đây là vụ việc điển hình của xu hướng tội phạm kinh tế mới: Lợi dụng tư cách pháp nhân và hệ thống chứng từ điện tử để che giấu hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép tài nguyên. Nếu không kịp thời ngăn chặn, hành vi này không chỉ gây thất thoát tài nguyên quốc gia mà còn kéo theo hệ lụy về trốn thuế và rửa tiền.
Hiện Cơ quan CSĐT Công an TPHCM đang mở rộng chuyên án, tập trung làm rõ danh tính đối tượng đặt hàng tại Trung Quốc, đồng thời truy xét nguồn gốc thực sự của số khoáng sản này được khai thác từ đâu trong nội địa. Cơ quan CSĐT cũng làm rõ, xử lý về các doanh nghiệp phát hành hóa đơn khống cho đường dây này.
Đàm Đệ