Ban tổ chức cuộc thi ảnh "Thiên nhiên Hoang dã Việt Nam 2025" vừa ban hành quyết định thu hồi giải Nhất, thể loại Lưỡng cư - Bò sát đối với tác phẩm “Vũ điệu cảnh báo” của tác giả Trần Anh Tuấn (TP.HCM).
Theo kết quả chấm chọn trước đó, bức ảnh này được vinh danh vì ghi lại khoảnh khắc một cá thể rắn hổ mèo trong tư thế ngóc đầu, xòe cổ cảnh báo trên nền cỏ xanh, ánh sáng vàng rực buổi sớm. Tuy nhiên, sau khi công bố giải, nhiều nhiếp ảnh gia và thành viên cộng đồng thiên nhiên hoang dã đã phát hiện dấu hiệu bất thường trong bố cục, ánh sáng và trạng thái của cá thể rắn.
Hội đồng Giám khảo đã tiến hành rà soát và xác minh lại. Kết quả cho thấy bức ảnh có dấu hiệu dàn dựng hiện trường, bao gồm việc di dời cá thể rắn khỏi môi trường tự nhiên để tạo dáng và điều chỉnh góc sáng, không đúng với quy định “chụp trong điều kiện tự nhiên, không can thiệp vào hành vi của động vật” của cuộc thi.
Tác phẩm bị thu hồi giải thưởng
Tác giả Trần Anh Tuấn sau đó đã gửi thư xin lỗi chính thức, thừa nhận hành vi “setup cảnh chụp” với lý do muốn bức ảnh đạt hiệu ứng thị giác cao hơn. Ban Tổ chức nhận định đây là vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc đạo đức của cuộc thi và ra quyết định thu hồi giải thưởng.
Toàn bộ quyền lợi kèm theo giải thưởng gồm tiền thưởng, cúp và giấy chứng nhận sẽ bị thu hồi. Tác phẩm “Vũ điệu cảnh báo” đồng thời bị gỡ khỏi triển lãm, website, mạng xã hội và tất cả ấn phẩm truyền thông của cuộc thi.
Ban Tổ chức thừa nhận có sơ hở trong khâu hậu kiểm và cho biết sẽ siết chặt quy trình kiểm chứng trong những mùa giải tới. Cụ thể, tác giả dự thi phải nộp file RAW, dữ liệu EXIF, chuỗi ảnh liền kề và bản cam kết đạo đức có chữ ký xác nhận. Một tiểu ban giám sát độc lập cũng sẽ được thành lập để xử lý phản ánh của cộng đồng và giới chuyên môn.
Đại diện Ban Tổ chức nhấn mạnh: "Cuộc thi được lập ra để tôn vinh vẻ đẹp hoang dã và khơi gợi ý thức bảo tồn thiên nhiên. Mọi hành vi can thiệp, di dời, dàn dựng hay gây tổn hại tới sinh vật hoang dã đều bị nghiêm cấm. Chúng tôi xin lỗi công chúng vì sự cố đáng tiếc này..."
Sự việc được xem là bài học sâu sắc về đạo đức nghề nghiệp trong nhiếp ảnh thiên nhiên. Khi công nghệ xử lý ảnh ngày càng phát triển, tính trung thực và tôn trọng sự sống thật vẫn là giá trị cốt lõi làm nên ý nghĩa của mỗi bức ảnh.
Nhiếp ảnh, dù là nghệ thuật hay tư liệu, đều đòi hỏi sự trung thực với khoảnh khắc. Mỗi lần bấm máy không chỉ là cuộc đối thoại giữa người cầm máy và thiên nhiên, mà còn là sự cam kết thầm lặng về lương tri nghề nghiệp. Một bức ảnh có thể đẹp nhờ ánh sáng, bố cục, kỹ thuật. Nhưng chỉ có giá trị thật, khi nó giữ được sự nguyên vẹn của tự nhiên. Chính điều ấy làm nên phẩm chất của người nghệ sĩ và sức sống lâu dài của tác phẩm.
Tiểu Vũ