Thu hút học sinh theo học các ngành STEM: Phát huy thế mạnh trường chuyên

2 ngày trướcBài gốc

Một hoạt động dạy học STEM của cô trò Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi (Hải Dương). Ảnh: Lan Anh

Phát triển năng lực thực tiễn

Ngày hội STEM và cuộc thi robot ngành GD-ĐT Hải Dương năm học 2024 - 2025 trở thành sự kiện giáo dục tiêu biểu, hội tụ những ý tưởng, mô hình và sản phẩm sáng tạo của hàng trăm học sinh. Ngày hội không chỉ là sân chơi trí tuệ mà còn là diễn đàn thể hiện sự chuyển biến mạnh mẽ trong phương pháp dạy học phát triển năng lực, tích hợp liên môn và gắn kết thực tiễn.

Năm nay, ngày hội quy tụ 289 sản phẩm từ các trường THPT, nhưng chỉ 75 sản phẩm được công nhận “đạt thành tích xuất sắc”, tương đương 26%. Trong bối cảnh đó, Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi nổi bật với 9 sản phẩm dự thi, trong đó có 5 sản phẩm được công nhận đạt thành tích xuất sắc, là đơn vị có số lượng sản phẩm đạt cao nhất toàn tỉnh.

Ông Lê Văn Lục - Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Trãi cho biết, từ góc nhìn chuyên môn, thành tích của học sinh nhà trường tại ngày hội STEM năm nay là minh chứng cho sự thành công của mô hình giáo dục tiên tiến, lấy học sinh làm trung tâm và định hướng phát triển năng lực thực tiễn.

Với thành tích dẫn đầu toàn tỉnh về số lượng sản phẩm STEM đạt chứng nhận xuất sắc và đội robotics giành giải vô địch, Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi một lần nữa khẳng định vị thế tiên phong trong đổi mới giáo dục, lan tỏa tinh thần “Sáng tạo là sức mạnh - Đổi mới là tương lai” đến từng lớp học, nhóm học sinh, giờ dạy.

Không chỉ đạt thành tích xuất sắc tại các kỳ thi Olympic quốc tế, học sinh Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên (thuộc Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) còn nổi trội trong các môn khoa học STEM. Nhiều thế hệ học sinh sau khi ra trường đã trở thành nhà khoa học, kỹ sư giỏi, tham gia tích cực vào thị trường lao động.

Chia sẻ của ông Lê Công Lợi - Hiệu trưởng nhà trường, trong ba năm học, trường đào tạo học sinh có kỹ năng, kiến thức cơ bản vững chắc, sẵn sàng tiếp nhận, chủ động, sáng tạo ra những kỹ năng, kiến thức mới. Các em được rèn luyện tư duy thông minh, phát triển năng lực học tập cao và sâu trong từng môn học, tham gia nghiên cứu khoa học để tiếp cận giáo dục STEM.

Khẳng định STEM là thế mạnh của học sinh trường chuyên, ông Nguyễn Minh - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (TPHCM) cho biết, nhiều năm qua, nhà trường luôn chú trọng đến giáo dục STEM, khuyến khích học sinh nghiên cứu, sáng tạo khoa học công nghệ, kỹ thuật và vận dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề thực tiễn cuộc sống.

Đặc biệt, nhà tường tổ chức ngày hội STEM, cuộc thi khoa học, kỹ thuật để đánh giá, biểu dương nỗ lực của giáo viên, học sinh trong việc tổ chức dạy học, đồng thời lựa chọn những đề tài, dự án nghiên cứu tham gia các cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp thành phố, quốc gia, quốc tế.

Cuộc thi học sinh nghiên cứu khoa học không chỉ tạo cơ hội để học sinh thể hiện khả năng mà còn là nơi để rèn luyện tư duy khoa học và hình thành kỹ năng nghiên cứu cơ bản. Đây là một trong những hoạt động quan trọng nhằm xây dựng và phát triển một trong sáu giá trị cốt lõi của học sinh Trường chuyên Trần Đại Nghĩa.

Học sinh Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam và học sinh Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi trong một buổi giao lưu khoa học, STEM. Ảnh: Lan Anh

Chiến lược hút học sinh giỏi

Khoảng 10 năm trở lại đây, STEM được coi là nhóm ngành tiềm năng với cơ hội việc làm hấp dẫn. Nhưng thực tế cho thấy quy mô và tỷ lệ sinh viên đại học theo học các lĩnh vực STEM ở Việt Nam thấp hơn so với một số nước trong khu vực và châu Âu, đặc biệt thấp ở các ngành Khoa học và Toán học.

Theo thống kê từ Bộ GD&ĐT, số sinh viên theo học các lĩnh vực STEM tính trên tổng số sinh viên đại học của Việt Nam trong những năm gần đây dao động khoảng 28%, thấp hơn mục tiêu 35% trong Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2035 và định hướng tới năm 2045.

GS.TS Phạm Hồng Quang - Chủ tịch Hội đồng Đại học Thái Nguyên, cho rằng, nền tảng của kỹ sư công nghệ, kỹ thuật cao, chip bán dẫn và những hệ thống năng lực liên quan phải xuất phát từ nền tảng khoa học cơ bản, cụ thể là các môn Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học.

Nhận thức của xã hội và trách nhiệm của ngành Giáo dục, đặc biệt giáo dục phổ thông cần khẩn chương chuẩn bị trong 3 - 5 năm tới, nếu không sẽ khó đạt mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn, 100 doanh nghiệp thiết kế và đạt doanh thu 25 tỷ USD/năm theo mục tiêu Chính phủ đã đặt ra. Do vậy, STEM phải được chú trọng, vừa có ý nghĩa trước mắt vừa có tầm quan trọng đặc biệt.

Để thu hút học sinh giỏi theo học các ngành STEM, Chính phủ đặt mục tiêu mở rộng hệ thống trường chuyên, trường năng khiếu về khoa học tự nhiên. Điều này được thể hiện rõ trong Nghị quyết 71/2025/NQ-CP sửa đổi, bổ sung cập nhật Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Bà Trần Thùy Dương - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam cho biết: Thực hiện Nghị quyết 57 và Nghị quyết 71 của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, nhà trường đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực nhằm khơi dậy và lan tỏa niềm đam mê học tập STEM trong học sinh.

Các hoạt động như workshop, hội thảo, ngày hội STEM được tổ chức thường xuyên, góp phần xây dựng văn hóa học tập sáng tạo trong toàn trường. Hệ thống các câu lạc bộ học thuật (robotics, lập trình, vật lý, thiên văn học…) hoạt động sôi nổi, tạo sân chơi học thuật bổ ích để học sinh chủ động học hỏi, giao lưu, phát triển ý tưởng.

Học sinh được khuyến khích tham gia các cuộc thi nghiên cứu khoa học, sáng tạo kỹ thuật, trí tuệ nhân tạo từ cấp thành phố đến quốc tế. Qua đó, các em có cơ hội để rèn luyện tư duy phản biện, tinh thần sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề bằng kiến thức khoa học và khẳng định bản lĩnh trí tuệ của thế hệ trẻ Thủ đô.

Với phương châm “học đi đôi với hành”, nhà trường chú trọng xây dựng và nâng cao chất lượng hệ thống cơ sở vật chất phục vụ dạy học STEM. Các phòng thí nghiệm, phòng thực hành STEM và phòng Tin học được đầu tư đồng bộ với thiết bị tiên tiến như robot lập trình, hệ thống máy tính cấu hình cao... giúp học sinh có điều kiện tiếp cận công nghệ hiện đại và học tập trong môi trường mô phỏng thực tiễn.

Đặc biệt, không ít học sinh từ khối chuyên xã hội cũng tích cực tham gia hoạt động STEM, góp phần tạo nên cộng đồng học sinh đam mê khoa học rộng mở, giàu năng lượng đổi mới sáng tạo. Tinh thần nghiên cứu, học hỏi về khoa học - công nghệ đã gắn kết học sinh tại Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam, trở thành “ngôn ngữ chung” của những người trẻ có khát vọng vươn xa.

Ông Trần Thế Cương - Giám đốc GD&ĐT Hà Nội, cho biết, hiện Hà Nội có 4 trường THPT chuyên được đầu tư theo hướng hiện đại, có đầy đủ phòng chức năng và phòng STEM, nơi học sinh có thể đến và tham gia vào các bài học STEM thực tế, thông qua hoạt động thực hành. Ngành Giáo dục Hà Nội đang xây dựng kế hoạch tổng thể để triển khai giáo dục STEM theo đúng tinh thần Nghị quyết 71/NQ-CP năm 2025 của Chính phủ.

Lan Anh

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/thu-hut-hoc-sinh-theo-hoc-cac-nganh-stem-phat-huy-the-manh-truong-chuyen-post732886.html