Thu ngân sách 2025 tăng gần 17%, bội chi thấp hơn dự toán

12 phút trướcBài gốc

Thu ngân sách 2025 tăng gần 17%, bội chi thấp hơn dự toán

Chính phủ vừa trình Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 10 xem xét, quyết định về “Báo cáo công khai dự toán ngân sách nhà nước năm 2026 Chính phủ trình Quốc hội” do Bộ Tài chính biên soạn về đánh giá tình hình thực hiện ngân sách năm 2025 và dự kiến thu-chi ngân sách năm 2026.

THU NGÂN SÁCH NĂM 2025 ĐẠT 97,9%, BỘI CHI THỰC HIỆN 3,6% GDP

Theo báo cáo, dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2025 là 1.966,8 nghìn tỷ đồng. Sau 9 tháng, số thu ước đạt khoảng 1.926 nghìn tỷ đồng, tương đương 97,9% dự toán và tăng 30,5% so với cùng kỳ năm 2024.

Cả năm, tổng thu ngân sách ước đạt 2.388,8 nghìn tỷ đồng, tương đương 21,5% so với dự toán và tăng 16,9% so với thực hiện năm 2024. Trong đó thu ngân sách trung ương tăng 90-100 nghìn tỷ đồng, ngân sách địa phương tăng khoảng 320-330 nghìn tỷ đồng.

Xét về cơ cấu thu: (i) nguồn thu nội địa có mức dự toán thu cao nhất với 1.668,4 nghìn tỷ đồng. Ước tính cả năm, thu nội địa đạt 2.060,5 nghìn tỷ đồng, tương đương 23,5% so với dự toán và tăng 20,3% so với thực hiện năm trước. (ii) Dự toán thu từ dầu thô là 53,2 nghìn tỷ đồng trên cơ sở sản lượng khai thác trong nước 8 triệu tấn, giá dầu 75-80 USD/thùng.

Tuy nhiên, do giá dầu bình quân thấp hơn dự kiến, số thu cả năm ước đạt 43 nghìn tỷ đồng, giảm gần 20% so với dự toán và giảm 26,7% so thực hiện năm 2024. (iii) Dự toán thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu là 235 nghìn tỷ đồng, , ước cả năm đạt 275 nghìn tỷ đồng, tăng 17% so với dự toán và tăng 1,7% so thực hiện năm 2024. (iv) Dự toán thu viện trợ là 10,3 nghìn tỷ đồng; uớc thực hiện cả năm thu đạt 10,3 nghìn tỷ đồng, bằng 100% dự toán.

Dự toán và mức thực hiện thu ngân sách trong năm 2025. Nguồn: Bộ Tài chính

Ở chiều ngược lại, dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2025 là 2.577,2 nghìn tỷ đồng.

Theo Bộ Tài chính, tổng chi lũy kế 9 tháng đạt khoảng 1.634,8 nghìn tỷ đồng, tương đương 63,4% dự toán và tăng 31,4% so với cùng kỳ năm trước. Ước tính cả năm, tổng chi ngân sách đạt khoảng 3.059,1 nghìn tỷ đồng, cao hơn dự toán 481,9 nghìn tỷ đồng, tương đương mức tăng 18,7%.

Trong đó, nguồn chi ngân sách nhà nước chủ yếu phục vụ 3 nhu cầu chính:

Thứ nhất, dự toán chi đầu tư phát triển được Quốc hội quyết định ở mức 790,7 nghìn tỷ đồng. Sau 9 tháng, giải ngân đạt khoảng 440,4 nghìn tỷ đồng, tương đương 55,7% dự toán. Cả năm, chi đầu tư phát triển ước đạt 1.025,7 nghìn tỷ đồng, tăng 29,7% so với dự toán.

Để hoàn thành mục tiêu giải ngân toàn bộ vốn đầu tư công, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành và địa phương đẩy nhanh phân bổ chi tiết kế hoạch vốn, thường xuyên rà soát tiến độ, xử lý kịp thời các vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, thanh quyết toán toán vốn đầu tư và nguyên vật liệu cũng như điều chuyển vốn từ các dự án chậm sang dự án có tiến độ tốt, Bộ Tài chính cho biết.

Thứ hai, chi trả nợ lãi năm 2025 được dự toán ở mức 110,5 nghìn tỷ đồng và đạt 75,6 nghìn tỷ đồng sau 9 tháng thực hiện, tương đương 68,4% dự toán, giảm 3,3% so với cùng kỳ.

Thứ ba, dự toán chi thường xuyên là 1.597,4 nghìn tỷ đồng; thực hiện chi 9 tháng ước đạt 1.113 nghìn tỷ đồng, bằng 69,7% dự toán, tăng 29,9% so cùng kỳ, Cả năm, chi thường xuyên ước đạt 1.713,2 nghìn tỷ đồng, tăng 7,2% so với dự toán.

Nguyên nhân là do bổ sung chi trả chính sách theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP và Nghị định số 67/2025/NĐ-CP của Chính phủ cũng như bổ sung từ nguồn dự phòng để thực hiện các nhiệm vụ chi thường xuyên đột xuất, cấp bách.

Với mức thu và chi như trên, bội chi ngân sách nhà nước năm 2025 được Quốc hội quyết định ở mức 471,5 nghìn tỷ đồng, tương đương 3,8% tổng sản phẩm trong nước. Ước thực hiện thực tế khoảng 462 nghìn tỷ đồng, bằng 3,6% GDP, thấp hơn dự toán 9,5 nghìn tỷ đồng.

Trong đó, dự kiến bội chi ngân sách trung ương ước bằng dự toán còn bội chi ngân sách địa phương giảm khoảng 9,5 nghìn tỷ đồng do giảm chi đầu tư nguồn vốn vay của các địa phương.

(Bộ Tài chính)

DỰ TOÁN 2026: THU NỘI ĐỊA CHIẾM 87%, BỘI CHI DỰ KIẾN 605,8 NGHÌN TỶ ĐỒNG

Trên cơ sở đánh giá tình hình năm 2025 và mục tiêu tăng trưởng năm 2026, Chính phủ trình Quốc hội dự toán ngân sách nhà nước năm 2026 với tổng thu 2.529,4 nghìn tỷ đồng, tăng 28,6% so với dự toán năm trước. Tỷ lệ huy động vào ngân sách dự kiến khoảng 17,4% GDP với 13% đến từ thuế và phí.

Trong đó, (i) dự toán thu nội địa đạt 2.199,9 nghìn tỷ đồng, chiếm 87% tổng thu; (ii) thu từ dầu thô chiếm tỷ trọng 1,7% tổng thu do giữ nguyên ở mức 43 nghìn tỷ đồng; (iii) thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 278 nghìn tỷ đồng, tăng 43 nghìn tỷ đồng so với dự toán năm 2025, chiếm 11% tổng thu; (iv) và thu viện trợ khoảng 8,5 nghìn tỷ đồng, giảm 1,7 nghìn tỷ đồng so ước thực hiện 2025.

Cơ cấu dự toán nguồn thu ngân sách năm 2026. Nguồn: Bộ Tài chính

Về phía chi, chi ngân sách nhà nước năm 2026 dự kiến khoảng 3.159,1 nghìn tỷ đồng, tăng 22,6% so với dự toán năm 2025.

Trong đó, (i) chi đầu tư phát triển đạt 1.120,2 nghìn tỷ đồng, tăng 41,7% so với dự toán năm 2025; (ii) chi trả nợ lãi là 121,1 nghìn tỷ đồng; (iii) và chi thường xuyên 1.808,9 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 57,2% tổng chi ngân sách.

Như vậy, bội chi ngân sách năm 2026 dự kiến ở mức 605,8 nghìn tỷ đồng, tương đương 4,2% GDP với bội chi ngân sách trung ương là 583,7 nghìn tỷ đồng và bội chi ngân sách địa phương là 22,1 nghìn tỷ đồng.

Dự kiến cân đối thu, chi ngân sách nhà nước giai đoạn 2026-2028, tổng thu đạt trên mức 8.485 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 37% so với ước thực hiện giai đoạn 2023-2025. Trong khi đó, tổng chi ngân sách dự kiến khoảng 10.919 nghìn tỷ đồng, gấp 1,46 lần so với giai đoạn trước.

Bội chi ngân sách duy trì ở mức khoảng 4,8% GDP, dư nợ công dự kiến khoảng 39-40% GDP, trong đó dư nợ Chính phủ chiếm 35-36% GDP.

(Bộ Tài chính)

Để triển khai hiệu quả kế hoạch tài chính ngân sách giai đoạn 2026 – 2028, Bộ Tài chính đề xuất Chính phủ tập trung vào 9 nội dung sau:

Thứ nhất, cần hoàn thiện thể chế, chính sách tài chính, đầu tư và doanh nghiệp.

Đồng thời, tăng cường phân cấp, phân quyền đi đôi với kiểm tra giám sát và nâng cao năng lực thực thi, đảm bảo quản lý thống nhất của Trung ương về các cân đối lớn và phát huy vai trò chủ động của địa phương.

Thứ hai, tập trung thu đúng, thu đủ, nâng cao tỷ lệ huy động vào ngân sách cũng như hoàn thiện hệ thống thu minh bạch, hiện đại. Đồng thời, giảm tối đa chi phí tuân thủ thuế, khơi thông mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển bền vững.

Thứ ba, xây dựng thể chế, cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển các mô hình kinh tế mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, trung tâm tài chính, khu thương mại tự do.

Thứ tư, quản lý ngân sách được định hướng áp dụng nguyên tắc thị trường, phân định rõ phạm vi, mối quan hệ giữa nhà nước, thị trường và xã hội trong khai thác, sử dụng và phân bổ nguồn lực.

Thứ năm, giảm tỷ trọng chi thường xuyên, tăng tỷ trọng chi đầu tư phát triển và , bố trí dự toán hằng năm trên cơ sở tiền độ thực hiện, nguồn lực triển khai và khả năng hấp thụ vốn.

Thứ sáu, quản lý bội chi và nợ công phù hợp với khả năng vay trả, đảm bảo an toàn và bền vững. Đồng thời, nghiên cứu, sử dụng hiệu quả dư địa về bội chi, nợ công, nợ chính phủ để huy động thêm nguồn lực cho phát triển.

Thứ bảy, sử dụng tài sản công được triển khai đồng bộ, tập trung xử lý nhà, đất dư thừa, kém hiệu quả.

Thứ tám, hướng tới phát triển thị trường tài chính minh bạch, cân đối, đáp ứng yêu cầu vốn cho ngân sách và cho khu vực ngoài nhà nước.

Thứ chín, tăng cường tiết kiệm, chống lãng phí và đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý tài chính, hướng tới nền tài chính số.

Hoàng Sơn

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/thu-ngan-sach-2025-tang-gan-17-boi-chi-thap-hon-du-toan.htm