Thử nghiệm không phá hủy - An toàn vận hành nhà máy điện hạt nhân và năng lượng hạt nhân

6 giờ trướcBài gốc

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (International Atomic Energy Agency – IAEA) đánh giá thử nghiệm không phá hủy như một công cụ không thể thay thế trong công tác kiểm soát chất lượng, đảm bảo an toàn và nâng cao độ tin cậy, đồng thời việc ứng dụng thử nghiệm không phá hủy duy trì các tiêu chuẩn và quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt bảo đảm an toàn vận hành cho các nhà máy điện hạt nhân cũng như các cơ sở năng lượng, công nghiệp khác.

Thử nghiệm không phá hủy được ứng dụng rộng rãi

Thử nghiệm không phá hủy được ứng dụng rộng rãi và mang tính cốt lõi trong nhiều ngành công nghiệp. Việc tuân thủ thực hiện các quy trình kiểm tra với mức độ chính xác cao dựa trên thử nghiệm không phá hủy đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo vận hành an toàn và hiệu quả trong nhiều ngành công nghiệp.

Ông Vũ Đức Vinh, Trung tâm Đánh giá không phá hủy (Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam) cho biết: Thử nghiệm không phá hủy cho phép kiểm tra và đánh giá vật liệu, đường ống, thiết bị áp lực, linh kiện và các cụm chi tiết lắp ráp mà không ảnh hưởng tới khả năng sử dụng hay tính toàn vẹn của thiết bị. Thông qua các phương pháp kiểm tra như: Kiểm tra trực quan (Visual Testing), kiểm tra thẩm thấu lỏng (Liquid Penetrant Testing), kiểm tra siêu âm (Ultrasonic Testing), chụp ảnh bức xạ (Radiographic Testing), hay các công nghệ tiên tiến như: Kiểm tra dòng điện xoáy (Eddy Current Testing), kiểm tra siêu âm mảng pha (Phased Array Ultrasonic Testing), kiểm tra dòng điện xoáy xung (Pulsed Eddy Current Testing)… cán bộ kỹ thuật kiểm tra có khả năng thực hiện và phát hiện các lỗi trong quá trình lắp ráp các linh kiện, chi tiết phụ trợ.

Theo ông Vũ Đức Vinh, đối với lĩnh vực năng lượng nguyên tử, thử nghiệm không phá hủy có thể kể tới như: Phương pháp kiểm tra trực quan (kiểm tra trực tiếp) các thành phần nhằm phát hiện các bất thường trên bề mặt và đánh giá toàn vẹn tính cấu trúc. Phương pháp này thường được triển khai trong các hoạt động giám sát định kỳ bởi khả năng phát hiện các vấn đề như: ăn mòn, xói mòn, dấu hiệu suy thoái vật liệu và các vết nứt trên bề mặt. Phương pháp thử nghiệm không phá hủy phát hiện được các khuyết tật để kịp thời sửa chữa, tránh dẫn tới hậu quả, tai nạn nghiêm trọng trong quá trình vận hành của lò phản ứng hạt nhân. Ngoài ra, đảm bảo các cấu kiện, thiết bị thành phần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn cao nhất để duy trì vận hành an toàn hệ thống năng lượng hạt nhân.

Ngoài kiểm tra trực quan thì kiểm tra thẩm thấu lỏng được đánh giá là một phương pháp có độ tin cậy cao trong việc phát hiện các bất thường trên bề mặt các đối tượng vật liệu không rỗ xốp. Kiểm tra thẩm thấu lỏng ứng dụng nguyên lý mao dẫn, theo đó chất lỏng được đưa vào bề mặt mẫu kiểm tra một thời gian vừa đủ cho phép thấm vào trong các bất liên tục trên bề mặt và dễ dàng phát hiện dưới ánh sáng thường hoặc màu huỳnh quang dưới ánh sáng tia cực tím.

Nhà máy Điện hạt nhân thường được sử dụng các vật liệu phi từ tính, việc loại trừ kiểm tra với phương pháp hạt từ khiến kiểm tra thẩm thấu lỏng trở thành giải pháp hiệu quả hàng đầu. Kiểm tra thấm lỏng đặc biệt quan trọng khi kiểm tra các mối hàn tại vị trí thiết yếu, nơi tính toàn vẹn về cấu trúc được đặt lên hàng đầu. Kiểm tra thẩm thấu lỏng cho phép cán bộ kỹ thuật xác định chính xác vị trí lỗi trong hệ thống đường ống nhà máy điện hạt nhân, đóng góp trong ngăn chặn sự cố, đồng thời đảm bảo mức độ an toàn và hiệu suất vận hành cao nhất.

Các phương pháp thử nghiệm không phá hủy được xem là các giải pháp mang lại hiệu quả cao, trong lĩnh vực phát điện, đặc biệt là năng lượng hạt nhân, thử nghiệm không phá hủy đóng vai trò không thể thiếu trong đảm bảo an toàn và duy trì tính toàn vẹn cấu trúc cũng như kéo dài tuổi thọ vận hành tại các cơ sở năng lượng nói chung và cơ sở hạt nhân nói riêng. Việc áp dụng thử nghiệm không phá hủy một cách định kỳ và đáng tin cậy góp phần giảm thiểu đáng kể nguy cơ từ những sai sót nhỏ, hỗ trợ việc phát hiện, xử lý sớm các vấn đề tiềm ẩn và nâng cao tính bền vững, độ an toàn cũng như hiệu suất của hệ thống, đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật và an toàn ngày một nghiêm ngặt trong ngành năng lượng nguyên tử.

Xác định thời gian, vai trò của thử nghiệm không phá hủy trong an toàn vận hành nhà máy điện hạt nhân

Ông Võ Văn Thuận, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật hạt nhân cho biết: Việc vận hành một nhà máy, cơ sở năng lượng, công nghiệp an toàn và hiệu quả là mối quan tâm hàng đầu của các nhà vận hành, bởi một sự cố dù rất nhỏ, cũng có thể gây tai nạn nghiêm trọng từ hư hỏng thiết bị, tới nguy cơ về mất an toàn lao động, an toàn bức xạ và thậm chí là thiệt hại nặng nề về mặt kinh tế. Vì vậy, thử nghiệm không phá hủy trong đảm bảo an toàn vận hành nhà máy điện hạt nhân là điều không thể phủ nhận.

Thực tế trong mọi lĩnh vực, quy trình kiểm tra, bảo hành, bảo trì thường ít được chú trọng bởi các yếu tố về chi phí và thời gian cũng như nhận thức chủ quan khi hệ thống vẫn đang được vận hành ổn định. Tuy nhiên, thực tế này không phù hợp trong lĩnh vực sản xuất năng lượng, đặc biệt là năng lượng hạt nhân bởi cốt lõi của một tai nạn nghiêm trọng cũng có thể xuất phát từ một sai lầm đơn giản nên việc không nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc áp dụng thử nghiệm không phá hủy trong từng giai đoạn vận hành và xây dựng một chương trình kiểm tra cụ thể có thể ảnh hưởng tới tính hiệu quả trong hoạt động vận hành.

Trong lĩnh vực sản xuất năng lượng hạt nhân, mức độ rủi ro cao hơn nhiều, ảnh hưởng lớn đến con người, môi trường, kinh tế và xã hội nên yếu tố thời gian đóng vai trò then chốt. Từ giai đoạn khởi động ban đầu đến khi dừng lò, ngừng vận hành, các nhà vận hành cần nhận thức rõ ràng các yêu cầu phức tạp về thời gian, mọi quyết định phải được tính toán dựa trên thực tế hiện tại của hệ thống để phải giảm thiểu tối đa các rủi ro liên quan đến việc ngừng hoạt động.

Ông Vũ Đức Vinh, Trung tâm Đánh giá không phá hủy nhấn mạnh: Hiện nay, trong bối cảnh Việt Nam đang phát triển điện hạt nhân và hướng tới ngành công nghiệp hạt nhân, để giảm thiểu rủi ro và các chi phí phát sinh liên quan, thử nghiệm không phá hủy là giải pháp cho phép kiểm tra toàn diện mà không làm ảnh hưởng tới tính liên tục của hoạt động vận hành. Sự ra đời của các công nghệ tiên tiến đã mở ra khả năng vượt trội giúp các nhà vận hành hoàn thành tối đa các nhiệm vụ kiểm tra cần thiết với mức độ gián đoạn thời gian tối thiểu hoặc thậm chí không gây gián đoạn nên cần tích hợp thử nghiệm không phá hủy vào quy trình vận hành để tối ưu hóa các hoạt động kiểm tra, đồng thời đảm bảo an toàn và hiệu quả lâu dài, nâng cao hiệu suất toàn diện của hệ thống trong nhà máy điện hạt nhân. Năng lượng nguyên tử vẫn luôn thể hiện được tầm quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển khoa học kỹ thuật của quốc gia sở hữu. Năng lượng nguyên tử như một nền tảng vững chắc hướng tới một hệ sinh thái năng lượng sạch – biểu tượng của trách nhiệm với môi trường.

HL (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/kinh-te/thu-nghiem-khong-pha-huy-an-toan-van-hanh-nha-may-dien-hat-nhan-va-nang-luong-hat-nhan-20250621090842425.htm