“Hệ thống thương mại toàn cầu do Mỹ làm trụ cột, hệ thống mà Canada dựa vào kể từ sau Thế chiến II – hệ thống dù không hoàn hảo nhưng đã góp phần mang lại thịnh vượng cho đất nước chúng ta suốt nhiều thập kỷ, nay đã kết thúc,” Reuters dẫn phát biểu của Thủ tướng Mark Carney tại Ottawa ngày 29/4.
Ông Carney nhận định tình hình hiện tại là “bi kịch”, nhưng cũng coi đó là “thực tế mới” mà Canada phải đối mặt. Thủ tướng Canada cũng cho biết “những tháng ngày tới sẽ đầy thử thách và đòi hỏi hy sinh”.
“Mỹ muốn có đất đai, tài nguyên, nguồn nước, và cả đất nước chúng ta. Đây không phải những lời đe dọa suông. Tổng thống Donald Trump đang tìm cách phá vỡ chúng ta. Nhưng điều đó sẽ không bao giờ, không bao giờ xảy ra. Chúng ta sẽ thắng trong cuộc chiến thương mại này,” Thủ tướng Canada nói.
Tuyên bố trên được Thủ tướng Mark Carney đưa ra sau khi Đảng Tự do cầm quyền của ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 28/4, trao cho ông nhiệm kỳ 4 năm trọn vẹn. Đảng Tự do giành chiến thắng với 167 ghế tại Hạ viện trong khi Đảng Bảo thủ có 145 ghế.
Thủ tướng Canada Mark Carney tại Ottawa ngày 29/4. Ảnh: Reuters
Về phía Tổng thống Donald Trump, ông cho biết Mỹ không thể tiếp tục trợ cấp “hàng trăm tỷ USD cho Canada mỗi năm” trừ khi Canada trở thành một bang của Mỹ.
“Chúc may mắn với người dân vĩ đại của Canada. Hãy bầu lên một người có sức mạnh và trí tuệ giúp các bạn tăng sức mạnh quân sự miễn phí, giúp ngành sản xuất ô tô, thép, nhôm, gỗ, năng lượng và tất cả các lĩnh vực kinh doanh khác của các bạn tăng quy mô gấp 4 lần và không chịu thuế quan nào. Miễn là Canada trở thành bang thứ 51 đáng quý của Mỹ,” Tổng thống Trump viết trên mạng xã hội X ngày 28/4 – trước thềm cuộc bầu cử tại Canada.
Theo Hiến pháp Canada, một đảng phải giành được tối thiểu 172/343 ghế để có được thế đa số, qua đó có thể điều hành chính phủ mà không cần sự ủng hộ từ các đảng nhỏ hơn. Vì vậy, đảng Tự do của Thủ tướng Mark Carney (167 ghế) sẽ phải đạt thỏa thuận với các đảng nhỏ hơn trong việc thông qua luật và ngân sách.
Tùng Dương