Phát biểu tại phiên họp lần thứ 3 Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát, chiều 10-3, Bộ trưởng Bộ NN&MT Đỗ Đức Duy cho biết, hiện nay nhiều hộ có công là hộ nghèo nhưng đi theo chương trình nhà ở có công nên chưa được phân nhà, đang phải chờ. Trong khi đó, hộ nghèo không phải người có công thì được hỗ trợ trước, gây ra tâm lý đối với các hộ gia đình người có công.
Đề nghị địa phương chủ động sắp xếp quỹ đất
Do đó, Bộ NN&MT đề nghị Bộ Tài chính sớm trình Thủ tướng ban hành, nhất là phần nhà cho người có công.
Bộ trưởng Bộ NN&MT Đỗ Đức Duy báo cáo tại phiên họp. Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Ngoài ra, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết, hiện nay một số địa phương phản ánh thiếu đất sạch, đất làm nhà ở cho hộ nghèo, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Đại diện Bộ NN&MT cho biết, trong Luật Đất đai đã quy định đầy đủ 5 vấn đề. Đó là, Nhà nước có trách nhiệm bảo đảm đất ở cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo và những hộ thậm chí trước đây có đất rồi nhưng nay ví dụ thừa kế cho con rồi nên thiếu thì vẫn được hỗ trợ tiếp.
Thứ hai là miễn tiền sử dụng đất đối với hộ nghèo dân tộc thiểu số, sống ở địa bàn đặc biệt khó khăn. Các trường hợp này nếu có quỹ đất giao cho bà con thì không lo vấn đề kinh phí vì thuộc chính sách và tiền sử dụng đất.
Thứ ba, Luật giao cho HĐND được ban hành chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, tức là tùy theo điều kiện địa phương có thể quy định những chính sách thông thoáng, thuận lợi. Trường hợp nếu phải thu hồi bồi thường, hỗ trợ tái định cư để có quỹ đất hỗ trợ cho hộ nghèo thì tiền bồi thường hỗ trợ tái định cư được lấy từ ngân sách của Nhà nước, ngân sách của địa phương.
Trường hợp khẩn cấp, cấp bách như thiên tai thì có thể thực hiện giải phóng mặt bằng giao quỹ đất để xây nhà trước, sau đó cập nhật bổ sung vào kế hoạch sử dụng đất cấp huyện sau. Bộ NN&MT cũng đề nghị nên lựa chọn theo hướng xem xét ghép vào các khu dân cư có sẵn chứ tìm các quỹ đất mới quy mô lớn để bố trí cho nhiều hộ ở miền núi là hết sức khó khăn. Nên vận động bà con, những người có đất ở trong khu dân cư có sẵn chia sẻ cho các hộ nghèo khác.
Từ thực tiễn trên, Bộ NN&MT đề xuất, kiến nghị. Cụ thể, Bộ NN&MT đề nghị Bộ Tài chính sớm báo cáo theo hướng chi tiết. Liên quan đến vấn đề giải quyết đất để có quỹ đất làm nhà ở cho hộ nghèo ở các địa phương, đề nghị các địa phương hết sức chủ động.
Ngoài ra, Bộ NN&MT cho rằng cách thức phê duyệt đề án chung theo hướng tích hợp các nguồn vốn của chương trình như một số địa phương làm rất hay. Do đó, những địa phương khác có thể làm theo hướng này để trình đề án của HĐND tỉnh và tích hợp các nguồn lực để thực hiện.
Ưu tiên xây mới, cải tạo nhà cho người có công với cách mạng
Kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định đây là chương trình có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, quá trình thực hiện phong trào đã xuất hiện nhiều tấm gương tốt, điển hình tiên tiến. Vì thế, Thủ tướng đề nghị các bộ ngành, Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, huyện, xã đề xuất khen thưởng cho các cá nhân, tập thể điển hình, tiên tiến tại lễ sơ kết công tác trong tháng 4 tới.
Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ rõ một số hạn chế, bất cập trong thực hiện chương trình. Theo đó, một số địa phương chưa báo cáo kết quả rà soát nhu cầu xóa nhà tạm, nhà dột nát làm ảnh hưởng đến việc bố trí nguồn lực.
Một số bộ, cơ quan, địa phương chưa quyết liệt triển khai; chưa chủ động liên hệ để nhận hỗ trợ, thiếu linh hoạt trong tổ chức thực hiện. Việc triển khai tại một số địa bàn gặp khó khăn do người dân sống phân tán, giao thông khó khăn.
Nhấn mạnh xóa nhà tạm, nhà dột nát là một nhiệm vụ chính trị quan trọng và dứt khoát phải làm bằng được, Thủ tướng yêu cầu phấn đấu đến ngày 31-10-2025 cơ bản hoàn thành việc xóa nhà tạm, nhà dột nát.
Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu hỗ trợ xây mới hoặc cải tạo nhà cho người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ để hoàn thành sớm hơn so với xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo. Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Dân tộc và Tôn giáo phối hợp Bộ NN&MT, Bộ Xây dựng thống nhất về cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Trung ương, kiện toàn thành viên Ban Chỉ đạo theo cơ cấu tổ chức bộ máy mới, hoàn thành trước ngày 15-3. Thường xuyên đôn đốc, yêu cầu các địa phương hoàn thiện kế hoạch.
Phối hợp với Bộ Tài chính, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, các địa phương rà soát báo cáo để đề xuất điều chỉnh kinh phí hỗ trợ từ nguồn kinh phí huy động và kinh phí từ nguồn tiết kiệm 5% chi thường xuyên phù hợp, hoàn thành trong tháng 3.
Cập nhật, xác định rõ những khó khăn, vướng mắc của địa phương để chủ động giải quyết theo thẩm quyền hoặc tham mưu, đề xuất những vấn đề vượt thẩm quyền.
Thủ tướng giao Bộ Xây dựng phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan trình cấp có thẩm quyền sớm bố trí kinh phí, hoàn thành trong tháng 3. Cùng với đó, đôn đốc, kiểm tra hỗ trợ xây mới hoặc cải tạo nhà cho người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ để hoàn thành sớm hơn so với xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo.
Bố trí đất để xây nhà với những hộ khó khăn về đất ở
Thủ tướng yêu cầu Bộ NN&MT phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan hướng dẫn các địa phương về bố trí đất xây dựng nhà ở đối với hộ có khó khăn về đất ở.
Thủ tướng giao Bộ Tài chính khẩn trương trình cấp có thẩm quyền phân bổ nguồn vốn sự nghiệp năm 2025 của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 để hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo; phân bổ kinh phí từ nguồn tiết kiệm 5% chi thường xuyên năm 2024 hỗ trợ chương trình và kinh phí hỗ trợ nhà ở đối với người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ. Hoàn thành trước 15-3.
Còn với các tỉnh, thành phố, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương kiện toàn Ban Chỉ đạo các cấp, ban hành quy chế tổ chức hoạt động, phân công cơ quan thường trực của Ban chỉ đạo, hoàn thành trước ngày 15-3; Cập nhật, tổng hợp kết quả xóa nhà tạm, nhà dột nát theo phần mềm thống kê.
Song, Thủ tướng yêu cầu các tỉnh: Bắc Giang, Hưng Yên, Ninh Bình, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Đồng Nai, Bình Dương, Bến Tre, An Giang, Đồng Tháp khẩn trương rà soát đối tượng thụ hưởng và phê duyệt nhu cầu nhà tạm, nhà dột nát cần hỗ trợ, hoàn thành trước ngày 15-3.
MINH TRÚC