Một phụ nữ Palestine đang kiểm tra hiện trường vụ không kích của Israel vào một ngôi nhà ở thành phố Gaza hôm 7/8. Ảnh: Reuters.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố Israel sẽ giành quyền kiểm soát quân sự toàn bộ Dải Gaza, bất chấp làn sóng chỉ trích ngày càng tăng trong và ngoài nước về cuộc chiến kéo dài gần 2 năm ở vùng lãnh thổ Palestine này.
“Chúng tôi sẽ làm vậy”, ông Netanyahu trả lời phỏng vấn trên kênh Fox News hôm 7/8 khi được hỏi liệu Israel có tiếp quản toàn bộ Gaza hay không. “Chúng tôi không muốn giữ nó. Chúng tôi muốn thiết lập một vành đai an ninh. Chúng tôi không muốn cai trị nó. Chúng tôi không muốn trở thành chính quyền ở đó”.
Ông nói Israel muốn bàn giao vùng lãnh thổ này cho các lực lượng Arab quản lý, nhưng không nêu rõ hình thức điều hành hay quốc gia Arab nào sẽ tham gia.
Bình luận này được đưa ra ngay trước cuộc họp với một nhóm nhỏ bộ trưởng cấp cao để thảo luận kế hoạch quân đội chiếm thêm lãnh thổ ở Gaza. Cuộc họp an ninh này diễn ra sau buổi làm việc được mô tả là “căng thẳng” với Tổng tham mưu trưởng quân đội đầu tuần, khi ông này phản đối việc mở rộng chiến dịch.
Hai nguồn tin chính phủ cho biết mọi quyết định của nội các an ninh cần được toàn bộ nội các phê chuẩn, và cuộc họp toàn thể có thể chưa diễn ra trước Chủ nhật.
Một kịch bản được xem xét là chiếm đóng từng bước các khu vực Gaza chưa bị kiểm soát, kèm theo cảnh báo sơ tán cho người Palestine trước vài tuần.
Việc kiểm soát toàn bộ Gaza sẽ đảo ngược quyết định rút binh sĩ và người dân Israel khỏi đây năm 2005, quyết định mà các đảng cánh hữu cho rằng đã tạo điều kiện để Hamas thắng cử năm 2006 và nắm quyền.
Hiện chưa rõ ông Netanyahu định thực hiện một chiến dịch ngắn hạn nhằm tiêu diệt Hamas và giải cứu con tin, hay một cuộc chiếm đóng lâu dài. Hamas gọi tuyên bố này là “một cuộc đảo chính trắng trợn” chống lại tiến trình đàm phán, cáo buộc ông Netanyahu muốn “hy sinh con tin”.
Trước đó, Israel và Mỹ đã bác bỏ đề xuất của Ai Cập – được các lãnh đạo Arab ủng hộ – về việc thành lập ủy ban quản lý gồm các chuyên gia kỹ trị Palestine độc lập điều hành Gaza sau chiến tranh.
Các cuộc thăm dò cho thấy đa số người Israel muốn chiến tranh kết thúc bằng thỏa thuận trao đổi để trả tự do cho con tin còn lại. Nhà Trắng chưa bình luận, trong khi Tổng thống Donald Trump từ chối cho biết có ủng hộ kế hoạch chiếm đóng toàn bộ Gaza hay không.
Chính phủ Netanyahu khẳng định phải giành “toàn thắng” trước Hamas – lực lượng đã phát động cuộc chiến bằng vụ tấn công đẫm máu vào Israel tháng 10/2023. Liên Hợp Quốc gọi các thông tin về khả năng Israel mở rộng chiến dịch ở Gaza là “đáng báo động sâu sắc” nếu là sự thật.
Tại Israel, ý tưởng chiếm thêm lãnh thổ ở Gaza – đặc biệt do các bộ trưởng cực hữu thúc đẩy – cũng gây lo ngại. Tối thứ 7/8, hàng trăm người biểu tình tập trung bên ngoài văn phòng Thủ tướng ở Jerusalem, phản đối mở rộng chiến tranh và yêu cầu đổi lấy con tin để chấm dứt xung đột. Nhiều người cầm ảnh con tin còn bị giam ở Gaza, bày tỏ sự phẫn nộ với chính phủ.
Diễn đàn Gia đình Con tin kêu gọi Tổng tham mưu trưởng Eyal Zamir phản đối mở rộng chiến dịch và thúc giục chính phủ chấp nhận thỏa thuận chấm dứt chiến tranh. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz tuyên bố quân đội sẽ thực hiện mọi quyết định của chính phủ cho đến khi đạt đủ mục tiêu chiến tranh.
Hiện còn 50 con tin ở Gaza, trong đó Israel tin rằng 20 người vẫn còn sống. Các cuộc đàm phán ngừng bắn từng giúp trả tự do cho một số con tin nhưng đã sụp đổ hồi tháng 7.
Một quan chức Palestine cho biết Hamas nói với các nhà trung gian Arab rằng việc tăng viện trợ nhân đạo vào Gaza sẽ giúp nối lại đàm phán. Israel cáo buộc Hamas chiếm viện trợ để cấp cho chiến binh và bán tại chợ, điều mà Hamas phủ nhận.
Các đoạn video phát tuần trước cho thấy 2 con tin còn sống nhưng gầy gò, ốm yếu, gây phẫn nộ quốc tế. Hamas – vốn cầm quyền ở Gaza gần 20 năm nhưng nay chỉ còn kiểm soát các khu vực rời rạc – yêu cầu mọi thỏa thuận phải dẫn tới chấm dứt chiến tranh vĩnh viễn. Israel nói Hamas không hề có ý định từ bỏ quyền lực.
Quân đội Israel cho biết họ đang kiểm soát khoảng 75% Gaza. Phần lớn 2 triệu dân nơi đây đã nhiều lần phải di tản trong 22 tháng qua, và các tổ chức cứu trợ cảnh báo họ đang trên bờ vực nạn đói.
Ông Netanyahu chịu sức ép quốc tế lớn phải đạt thỏa thuận ngừng bắn, nhưng cũng đối mặt áp lực trong nước từ các đồng minh cực hữu muốn tái chiếm toàn bộ Gaza và tái lập các khu định cư. Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich bày tỏ hy vọng chính phủ sẽ chấp thuận kế hoạch này.
Cuộc tấn công của Hamas ngày 7/10/2023 khiến khoảng 1.200 người Israel thiệt mạng và 251 người bị bắt làm con tin. Bộ Y tế Gaza cho biết hơn 61.000 người Palestine đã chết trong các cuộc tấn công của Israel, riêng 24 giờ qua có 98 người thiệt mạng.
Huyền Chi