Thủ tướng Nhật Bản từ chức giữa làn sóng bất mãn trong đảng cầm quyền

20 giờ trướcBài gốc

Thủ tướng Shigeru Ishiba trong cuộc họp báo tối ngày 7/9. Ảnh: Reuters

Tại cuộc họp báo tối ngày 7/9, ông Ishiba cho biết chọn thời điểm này để ra đi vì các cuộc đàm phán thuế quan với Mỹ, vấn đề mà ông gọi là “cuộc khủng hoảng quốc gia”, đã đạt được một cột mốc quan trọng vào ngày 5/9.

“Tôi luôn nói sẽ quyết định vào thời điểm thích hợp. Với việc đàm phán thuế quan với Mỹ đã bước sang một giai đoạn nhất định, tôi tin rằng bây giờ là lúc thích hợp. Tôi quyết định nhường chỗ cho thế hệ tiếp theo”, ông Ishiba nói.

Quyết định từ chức của ông được đưa ra chỉ một ngày trước khi LDP dự kiến quyết định có tổ chức bầu Chủ tịch đảng sớm hay không, sau thất bại nặng nề trong cuộc bầu cử Thượng viện gần đây khiến liên minh LDP-Komeito mất đa số.

Áp lực gia tăng trong đảng

Trước đó, Thủ tướng Ishiba vẫn khẳng định sẽ tiếp tục tại vị để giải quyết các thách thức, đặc biệt là về kinh tế, thậm chí còn cam kết triển khai gói kích thích kinh tế trong những tháng tới. Tuy nhiên, áp lực yêu cầu ông từ chức ngày càng lớn, khi nhiều nghị sĩ kỳ cựu công khai thúc giục ông rời ghế trước cuộc bỏ phiếu nội bộ để tránh chia rẽ thêm trong đảng.

Vào tối 6/9, ông Ishiba đã gặp Bộ trưởng Nông nghiệp Shinjiro Koizumi và Phó Chủ tịch LDP - cựu Thủ tướng Yoshihide Suga. Cả hai được cho là đã khuyên ông rời chức trước khi các nhà lập pháp gửi thư yêu cầu bầu lãnh đạo mới vào ngày 8/9. Ông Ishiba từ chối tiết lộ chi tiết cuộc trao đổi, chỉ cho biết ông Suga nhấn mạnh tầm quan trọng của đoàn kết trong đảng, nhất là khi tỷ lệ ủng hộ LDP giảm xuống mức hiếm thấy.

Các nhà lập pháp thúc đẩy bầu cử Chủ tịch LDP sớm đã có kế hoạch đến trụ sở đảng LDP vào 8/9 để nộp thư bày tỏ mong muốn của họ. Quy định nêu rõ nếu đa số các nhà lập pháp của đảng và các chi hội cấp tỉnh của đảng ủng hộ việc bầu cử Chủ tịch sớm thì đảng phải tiến hành cuộc bỏ phiếu

Theo thăm dò của Yomiuri Shimbun công bố 7/9, 21 chi bộ địa phương của LDP ủng hộ bầu cử sớm, 9 phản đối. Trong khi đó, 161 nghị sĩ ủng hộ, 50 phản đối. Để kích hoạt bầu cử sớm cần 172 phiếu thuận. Nhưng với việc Thủ tướng Ishiba từ chức, việc bầu một lãnh đạo mới là điều đương nhiên.

Ai sẽ kế nhiệm?

Sự chú ý đang chuyển sang việc chọn người kế nhiệm ông Ishiba làm Chủ tịch LDP, đồng thời sẽ là Thủ tướng. Trong bối cảnh liên minh cầm quyền hiện không có đa số ở cả Hạ viện và Thượng viện, tân Chủ tịch LDP sẽ phải tìm kiếm sự hợp tác của phe đối lập để trở thành thủ tướng.

Ông Ishiba khẳng định sẽ không tái tranh cử, đồng thời sẽ tiếp tục giữ chức Thủ tướng cho đến khi đảng bầu ra lãnh đạo mới.

Một số cái tên tiềm năng đã xuất hiện, trong đó có hai cựu Bộ trưởng An ninh kinh tế Sanae Takaichi và Takayuki Kobayashi, những người từng thất bại trong cuộc đua năm ngoái. Bộ trưởng Nông nghiệp Koizumi và Chánh văn phòng Nội các Yoshimasa Hayashi cũng được xem là ứng viên sáng giá.

Trong những tuần tới, LDP sẽ quyết định chi tiết về cuộc bầu cử lãnh đạo, bao gồm tỷ trọng lá phiếu của các chi bộ địa phương.

Lý do từ chức muộn

Thủ tướng Ishiba lý giải việc ông mất gần 50 ngày sau thất bại trong bầu cử Thượng viện mới tuyên bố từ chức là vì cần đảm bảo đàm phán thuế quan không bị ảnh hưởng.

“Ai sẽ đàm phán nghiêm túc với một Chính phủ sắp ra đi? Tôi không thể tiết lộ ý định từ chức trước đó, bằng mọi giá”, ông nói; đồng thời bác bỏ cáo buộc rằng sự chậm trễ đã tạo ra khoảng trống quyền lực.

Mặc dù bị phản đối trong nội bộ LDP, tỷ lệ ủng hộ của ông Ishiba trong dân chúng lại tăng đáng kể những tuần gần đây, càng khiến ông có lý do để ở lại. Tuy nhiên, việc Tổng thư ký LDP Hiroshi Moriyama cùng nhiều lãnh đạo khác xin từ chức sau thất bại bầu cử đã làm vị thế của ông thêm lung lay.

Có đồn đoán rằng, nếu bị LDP buộc phải rời ghế, ông Ishiba có thể giải tán Hạ viện và kêu gọi bầu cử sớm để phá thế bế tắc. Song tại cuộc họp báo 7/9, ông thừa nhận từng cân nhắc nhưng khẳng định “bầu cử sớm không mang lại lợi ích cho đất nước vào thời điểm này”.

Tương lai liên minh cầm quyền

Với một nhà lãnh đạo mới, LDP có thể tìm cách mở rộng liên minh để ổn định thế lực trong Quốc hội. Hiện tại, đảng đối lập Nippon Ishin no Kai được xem là đối tác tiềm năng. Đồng lãnh đạo Fujita Fumitake viết trên X rằng, “khoảng trống quyền lực kéo dài quanh LDP không có lợi cho đất nước” và kêu gọi sớm nối lại các phiên họp Quốc hội.

Ông Ishiba lên làm Thủ tướng ngày 1/10 năm ngoái, ngay sau khi được bầu làm Chủ tịch LDP trong lần thử sức thứ 5 của ông. Ngay trong tháng đầu tiên, liên minh LDP-Komeito đã mất đa số ở Hạ viện, và đến tháng 7 vừa qua tiếp tục mất đa số ở Thượng viện.

Ông cho biết mong muốn người kế nhiệm tiếp tục theo đuổi thỏa thuận thuế quan mới đạt được, cùng với các chính sách về nông nghiệp và tăng lương. “Tôi sẽ khiêm tốn đón nhận chỉ trích, nhưng tôi tự hào vì tất cả đã nỗ lực hết mình”, ông Ishiba kết luận.

Quỳnh Vũ

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/thu-tuong-nhat-ban-tu-chuc-giua-lan-song-bat-man-trong-dang-cam-quyen-10385998.html