Thủ tướng Shigeru Ishiba từ chức - Nguyên nhân và diễn biến tiếp theo

19 giờ trướcBài gốc

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba tuyên bố từ chức. Ảnh: Izvestia

Nguyên nhân từ chức

Trong phát biểu công khai, ông Ishiba viện dẫn các cuộc đàm phán thuế quan sắp tới với Mỹ là một “cột mốc” trong chính sách đối ngoại; và cho rằng, đây là thời điểm phù hợp để ông rút lui, nhường chỗ cho một thế hệ lãnh đạo mới.

“Tôi luôn nói rằng tôi sẽ quyết định phải làm gì vào thời điểm thích hợp. Với việc đàm phán thuế quan của chúng ta đang đạt đến một giai đoạn nhất định, tôi tin rằng bây giờ là thời điểm thích hợp”, ông phát biểu, theo trích dẫn của tờ The Japan Times. “Tôi quyết định nhường chỗ cho thế hệ tiếp theo”.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng tuyên bố này mang tính chiến lược nhiều hơn là chủ động. Trên thực tế, ông Ishiba đứng trước nguy cơ bị loại bỏ bởi chính các đồng minh trong đảng nếu tiếp tục cố bám trụ. Việc tự rút lui vào thời điểm nhạy cảm có thể được xem là cách giữ thể diện chính trị và tránh một cuộc khủng hoảng lãnh đạo công khai.

Trong nhiều tuần trước khi đưa ra quyết định, Thủ tướng Shigeru Ishiba đã cố gắng bám trụ bất chấp làn sóng kêu gọi từ chức ngày càng gia tăng từ nội bộ đảng LDP. Ông cảnh báo rằng việc ông ra đi có thể dẫn đến một “khoảng trống chính trị” nguy hiểm trong bối cảnh Nhật Bản đang phải đối mặt với nhiều thách thức: kinh tế tăng trưởng chậm, chi phí sinh hoạt leo thang và căng thẳng gia tăng trong quan hệ với Mỹ.

Tuy nhiên, những nỗ lực của ông sớm bị lấn át bởi sự suy giảm niềm tin nghiêm trọng từ cả đảng lẫn công chúng. Một trong những đòn giáng mạnh nhất vào vị thế của Thủ tướng Ishiba là việc Tổng Thư ký đảng Hiroshi Moriyama tuyên bố từ chức vào tuần trước sau thất bại bầu cử tại Thượng viện. Sự ra đi của Hiroshi Moriyama không chỉ cho thấy sự mất đoàn kết trong hàng ngũ lãnh đạo, mà còn khiến Thủ tướng mất đi một chỗ dựa chính trị quan trọng để duy trì ảnh hưởng trong nội bộ.

Tình hình càng trở nên tồi tệ khi vào thứ Bảy, ngày 6/9, Bộ trưởng Nông nghiệp Shinjiro Suga - một nhân vật quyền lực trong đảng và có tiếng nói trong các quyết định nhân sự - được cho là đã trực tiếp thúc giục ông Ishiba từ chức, nhằm tránh một cuộc bỏ phiếu nội bộ mang tính bất tín nhiệm.

Các cuộc thăm dò dư luận trong nội bộ đảng cho thấy rõ xu thế chống lại ông Ishiba. Theo khảo sát của Yomiuri Shimbun, 21 chi bộ LDP cấp tỉnh ủng hộ việc tổ chức bầu cử lãnh đạo sớm, so với chỉ 9 chi bộ phản đối. Hơn 160 nhà lập pháp LDP cũng bày tỏ ý kiến đồng tình với việc thúc đẩy bầu cử sớm, cho thấy ông Ishiba đã mất đi sự ủng hộ cần thiết để tiếp tục giữ vị trí lãnh đạo.

Cuộc bỏ phiếu nội bộ được chuẩn bị như một cuộc “trưng cầu tín nhiệm” không chính thức. Việc bị cô lập trong chính đảng của mình đã khiến ông Ishiba gần như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chủ động rút lui - một nước đi được cho là nhằm tránh một thất bại bẽ bàng trước công chúng và trong lịch sử đảng.

Cuộc đua lãnh đạo và những thách thức phía trước

Sau khi Thủ tướng Shigeru Ishiba tuyên bố từ chức, chính trường Nhật Bản bước vào một giai đoạn chuyển tiếp đầy bất định. Việc lựa chọn người kế nhiệm không chỉ là vấn đề nhân sự nội bộ của đảng LDP, mà còn là phép thử đối với khả năng phục hồi của một đảng đang bị chia rẽ và mất thế đa số - một hiện tượng hiếm thấy với LDP, vốn thống trị chính trường Nhật Bản gần như liên tục kể từ năm 1955.

Cuộc chạy đua giành ghế lãnh đạo LDP, và theo đó là chức Thủ tướng, được dự báo sẽ diễn ra khốc liệt, với sự tham gia của nhiều nhân vật có trọng lượng trong đảng. Trong số những cái tên đang được cân nhắc, giới quan sát đặc biệt để ý đến: (1) Sanae Takaichi, cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế, một chính trị gia theo đường lối bảo thủ rõ rệt, được cho là đang chuẩn bị tái tranh cử sau thất bại trong cuộc đua trước. (2) Shinjiro Koizumi, con trai của cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi, nổi bật như một gương mặt trẻ có khả năng thu hút tầng lớp cử tri mới, đặc biệt là giới trẻ thành thị. (3) Yoshimasa Hayashi, Chánh Văn phòng Nội các, được đánh giá cao về kinh nghiệm điều hành và khả năng xây dựng đồng thuận trong nội bộ. (4) Takayuki Kobayashi, cựu Bộ trưởng, đại diện cho một thế hệ lãnh đạo trung dung, có quan điểm cải cách và tiếp cận thực dụng.

Mỗi ứng viên đại diện cho một nhánh chính trị khác nhau trong LDP, từ bảo thủ truyền thống đến cải cách hiện đại. Sự lựa chọn người kế nhiệm không chỉ định hình hướng đi của đảng trong giai đoạn tới, mà còn phản ánh chiến lược đối phó với một xã hội đang biến đổi sâu sắc về kinh tế và dân số.

Người kế nhiệm ông Ishiba sẽ phải gánh vác trọng trách lãnh đạo một LDP đang mất đoàn kết và không chiếm đa số ở cả Hạ viện lẫn Thượng viện. Điều này có nghĩa là nhà lãnh đạo mới sẽ buộc phải thương lượng và thỏa hiệp với các đảng đối lập để thông qua các dự luật quan trọng, trong khi vẫn phải bảo đảm không đánh mất sự ủng hộ từ các phe phái trong nội bộ.

Trong bối cảnh này, một cuộc bầu cử Hạ viện sớm có thể được sử dụng như một công cụ để củng cố quyền lực. Tuy nhiên, động thái này ẩn chứa nhiều rủi ro, nhất là khi lòng tin của cử tri đang suy giảm rõ rệt sau những thất bại của chính phủ Ishiba. Các vấn đề dân sinh, đặc biệt là lạm phát và giá cả lương thực, nổi bật là giá gạo tăng cao, đang trở thành điểm nóng trong dư luận.

Về mặt kinh tế, Nhật Bản vẫn phải đối mặt với những vấn đề mang tính hệ thống: tăng trưởng trì trệ, dân số già hóa và áp lực lạm phát. Mặc dù ông Ishiba đã đạt được một số tiến triển trong đàm phán với Mỹ, đáng chú ý là việc giảm thuế nhập khẩu ô tô từ 27,5% xuống còn 15%, nhưng căng thẳng thương mại giữa hai nước vẫn còn tiềm ẩn nhiều bất ổn.

Giới đầu tư trong và ngoài nước hiện đang theo dõi sát sao diễn biến chính trị tại Tokyo. Đồng yên Nhật đang chịu áp lực mất giá, trong khi trái phiếu chính phủ ghi nhận biến động mạnh - những dấu hiệu cho thấy thị trường tài chính đang phản ứng với nguy cơ mất ổn định trong hoạch định chính sách.

Việc ông Ishiba từ chức không chỉ khép lại một nhiệm kỳ ngắn ngủi, mà còn mở ra một giai đoạn đầy thử thách cho chính trường Nhật Bản. Cuộc đua giành quyền lãnh đạo LDP sẽ quyết định không chỉ hướng đi chính trị của đảng, mà còn định hình khả năng ứng phó của đất nước với hàng loạt vấn đề đang chồng chất, từ kinh tế nội địa, ổn định xã hội, đến quan hệ đối ngoại.

Hùng Anh (CTV)

Nguồn Thanh Hóa : http://baothanhhoa.vn/thu-tuong-shigeru-ishiba-tu-chuc-nguyen-nhan-va-dien-bien-tiep-theo-260869.htm