Thu Uyên - Nhà báo của sự gắn kết

7 giờ trướcBài gốc

Nhà báo Thu Uyên trong một chương trình

1. Sinh ra trong 1 gia đình trí thức tại Hà Nội, Thu Uyên được hưởng nhiều tố chất thông minh và sáng tạo của cha mẹ. Mẹ chị là cố GS.TSKH Phạm Trương Thị Thọ và bố là GS.TSKH Nguyễn Văn Tuyên.

Theo học ngành ngoại giao tại Học viện Quan hệ Quốc tế Moscow, năm 1987 trở về nước, Thu Uyên đã từng thử làm tại một viện nghiên cứu, rồi vào làm chính thức tại một công ty xuất nhập khẩu theo đúng chuyên ngành Quan hệ Kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, chị vẫn không tìm thấy công việc yêu thích cho đến khi một cơ hội đã đưa chị đến với Đài Truyền hình Việt Nam vào năm 1989.

Nhà báo Thu Uyên

Suốt đầu thập niên 1990, Thu Uyên đã trở thành một gương mặt ấn tượng trong những chương trình bình luận quốc tế của Đài Truyền hình Việt Nam. Sự xuất hiện của chị không chỉ đơn thuần đại diện cho một làn sóng mới, mà là một cú hích mạnh mẽ, làm sống dậy khái niệm về tương tác báo chí trong bối cảnh truyền thông Việt Nam lúc bấy giờ đang trong giai đoạn chuyển mình, bắt đầu tiếp nhận và hội nhập với xu thế truyền thông toàn cầu.

Sau đó, người ta thấy chị sang VASC để gầy dựng những "viên gạch" đầu tiên cho trang báo điện tử VietnamNet; dành 2 năm để đi học truyền thông tại Mỹ, chương trình thạc sĩ của học bổng Fulbright. Khi quay về Việt Nam, chị tham gia xây dựng báo Công an Nhân dân điện tử, và Thu Uyên quay trở lại truyền hình như một sự tất yếu. Năm 2007, khi người ta còn mải miết với những chương trình giải trí rộn ràng trên sóng truyền hình, nữ nhà báo này bắt đầu hành trình ngược dòng: Đi tìm những con người bị bỏ quên trong ký ức của chính thân phận mình. Đó là chương trình "Như chưa hề có cuộc chia ly".

"Như chưa hề có cuộc chia ly" được ví như một nhịp cầu bắc qua những đoạn đời bị đứt gãy bởi chiến tranh, ly loạn và những biến cố không tên. Đó không chỉ là một chương trình truyền hình. Đó là nơi những tiếng gọi thất lạc được cất lên sau nhiều thập kỷ im lặng. Là chỗ những ánh mắt từng mờ đi trong vô vọng lại bừng sáng bởi một cuộc đoàn tụ tưởng như không thể. Tính đến tháng 5/2025, thông qua chương trình, đã có hơn 3.000 trường hợp được tìm thấy và gần 2.000 gia đình đã nắm tay nhau lần nữa.

2. Thu Uyên, đơn giản là Thu Uyên. Không giống bất cứ ai, từ cách biểu cảm trên gương mặt cho đến giọng nói. Riêng biệt, lạ lẫm, cuốn hút. Đó là sự kết hợp hoàn hảo giữa trí tuệ, bản lĩnh và khả năng truyền tải thông điệp một cách sống động, khiến cho mỗi câu chữ của chị không chỉ đơn giản là nói về sự kiện.

Nhưng, Thu Uyên lại không thích được khen. Chị thấy bất tiện và không thoải mái khi được khen. Nên viết về chị cũng phải tìm cách thể hiện khác.

Nhà báo Thu Uyên và 1 nhân vật trong chương trình "Như chưa hề có cuộc chia ly"

Dẫu đã ghi dấu như một trong những chương trình nhân văn nhất trên sóng truyền hình, "Như chưa hề có cuộc chia ly" vẫn bước đi giữa không ít gian truân, trong đó thách thức lớn nhất là tài chính. Gần 20 năm gắn bó với hành trình tìm kiếm và đoàn tụ, nhà báo Thu Uyên đã phải học một điều không dễ dàng: Ngỏ lời xin tài trợ. Chị đã từng khởi xướng hoạt động "Ổ bánh mì nối thân thương", với mong mỏi nếu mỗi người chỉ cần góp 20.000 đồng mỗi tháng - giá của một ổ bánh mì - thì Hoạt động Tìm kiếm và Đoàn tụ người thân hoàn toàn miễn phí này sẽ yên tâm tiếp tục sứ mệnh.

Cho tới thời điểm này, mỗi ngày, người sáng lập ra "Như chưa hề có cuộc chia ly" vẫn cùng êkip của chị đi khắp nơi, tìm kiếm, kết nối, chắt lọc, kiểm tra, tác nghiệp để hướng tới sự đoàn tụ của các nhân vật.

Chuyện tác nghiệp của nhà báo Thu Uyên, nếu viết ra có lẽ sẽ là quá dư thừa, và cũng dễ trở thành thiếu sót. Biết viết gì và không viết gì, bởi mỗi chuyến đi đều chứa đựng rất nhiều bất ngờ, phát sinh nhiều tình tiết, nảy sinh nhiều vấn đề. Chỉ biết rằng, Thu Uyên kể lại trước đây chị thường đau bao tử lắm. Rồi chị tự "chữa" cho mình vì hiểu rằng, sự căng thẳng tinh thần chính là cái gốc của căn bệnh. Bao nhiêu chuyện xảy ra trên bước đường tìm kiếm và kết nối ấy, làm sao mà không stress được. Vậy thì phải cân bằng, cân bằng và cân bằng. Ai nói gì cũng hạn chế xao động. Những năng lượng tiêu cực lại càng phải tránh xa hơn nữa. Lời khen hay câu chê cũng chỉ như làn gió bay thoáng qua rất nhanh.

Nhà báo Thu Uyên và 1 nhân vật trong chương trình "Như chưa hề có cuộc chia ly"

Nên, đừng nhắc chị kể "những kỷ niệm làm báo" như cách khai thác quá thường đối với một bài chân dung nhân vật. Tầm ảnh hưởng và di sản của Thu Uyên không chỉ dừng ở việc kết nối cho những cuộc đoàn tụ, mà hơn hết là lan tỏa những giá trị tử tế và nhân văn trong xã hội. Cá nhân chị trở thành biểu tượng truyền cảm hứng cho rất nhiều người.

3. Điều thú vị nhất, với tôi, chính là mỗi ngày được tương tác với chị trên mạng xã hội, có khi là những câu chuyện vặt vãnh như làm theo cách chị chỉ dẫn để tự làm pate cho thú cưng.

Ngoài những ngày đi công tác, Thu Uyên thường ở lại trong khu vườn tràn ngập cây cỏ tại một tỉnh Nam Trung bộ. Nữ nhà báo họp với "team" trên zoom, dựng phóng sự cùng đồng nghiệp trên máy tính, chuẩn bị các sự vụ khác trong khung cảnh thoáng đãng và tràn ngập ánh nắng.

Câu chuyện của chị mỗi ngày xoay quanh những con vật sống trong vườn, những hoa trái theo mùa, những món ăn dân dã của người dân địa phương. Và bao giờ cũng thế, gần như không thể thiếu, sau các "dòng trạng thái" trên trang cá nhân của Thu Uyên, là những lời góp chuyện của bố chị, GS.TSKH Nguyễn Văn Tuyên. Niềm vui, cách giao tiếp ấm áp của cha con họ, khiến người theo dõi cảm thấy vui lây.

Đinh Thu Hiền

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/thu-uyen-nha-bao-cua-su-gan-ket-20250618131022338.htm